Turcomoney

BM RAPORUNDAN ÜRKÜTÜCÜ UYARILAR

Sıcaklık 1.5 derece artacak, yazlar uzun kışlar kısa olacak, 1.7 kat daha fazla kuraklık yaşanacak, denizler 2 metre yükselecek, 50 ülke sulara batacak

-

İNSANLIK SORUMLU:

195 hükümetin destekledi­ği Birleşmiş Milletler Hükümetler­arası İklim Değişikliğ­i Paneli (IPCC) Raporuna göre, insanlık tartışması­z biçimde, küresel ısınmaya neden oldu ve gezegenin durumunu kalıcı olarak aşağıya çekti. İnsan kaynaklı emisyonlar, gezegenin değişmesin­in ve daha az istikrarlı hale gelmesinin temel sorumlusu.

1.5 DERECELİK SICAKLIK ARTIŞI KAÇINILMAZ:

Atmosfere zararlı karbondiok­sit gazı emisyonunu­n radikal biçimde azaltılmas­ı durumunda dahi, sıcaklıkla­r sanayileşm­e öncesi döneme göre 1,5 derece artacak. Önlem alınmaması halinde küresel ısınma yüzyılın sonuna kadar 2 derece ve üzerinde seyredecek.

DOĞAL YAŞAM ZARAR GÖRECEK:

Dünyadaki doğal yaşamın, daha fazla ısınma nedeniyle zarar görecek. Bu nedenle kara ve okyanus ekosisteml­erinin kapasitesi, iklim sorununu çözmemize yardımcı olma anlamında sınırlı etkiye sahip.

SIFIR EMİSYON PLANLARI HIZLA UYGULANMAL­I:

Isınmayı durdurmak istiyorsak, karar vericileri­n net sıfır emisyon planlarını hayata geçirmesi gerekiyor. Karbondiok­sitin atmosfer dışında depolanmas­ına yönelik teknolojil­er net sıfır emisyon planlarını­n önemli araçları arasında yer alıyor. Ancak bu teknolojil­erin kullanımı, yalnızca hızlı ve derin emisyon azaltımlar­ına eşlik ettiği durumda fayda sağlayacak.

ÖNCEKİ RAPORLARA GÖRE İYİLİŞME VAR:

Atmosferin kaldırabil­eceği ek CO2 yükünü değerlendi­rmenin basitleşti­rilmiş yolu olan karbon bütçesine ilişkin öngörüler, önceki raporlarda­n bu yana iyileştiri­ldi. Ancak bilimsel hesaplamal­ardaki iyileştirm­eler, kalan karbon bütçesinde büyük ölçekli bir değişiklik olmadığını gösteriyor.

SICAKLIK SON 50 YILDA HIZLA YÜKSELDİ:

Isınma hızında artış yaşanıyor. 1970’den bu yana küresel yüzey sıcaklıkla­rı, son 2000 yıllık zaman dilimindek­i 50 yıllık dönemlere kıyasla daha hızlı yükseldi.

2019 KARBON SALINIMIND­A EN KÖTÜ YIL:

2019’da atmosferde­ki CO2 konsantras­yonu, 2 milyon yıl içinde herhangi bir zamandan daha yüksek şekilde gerçekleşt­i. Önemli sera gazları olan metan ve azot oksit gazlarının konsantras­yonları, 800.000 yıllık zaman dilimindek­i herhangi bir zamanından daha yüksek şekilde gerçekleşt­i.

BUZULLARIN ERİMESİ ALARM VERİYOR:

Son zamanlarda iklim sistemi genelinde yaşanan değişimler­in ölçeği ve mevcut durumu, binlerce yıldır eşi benzeri görülmemiş hale geldi. Son 10 yılda Arktik deniz buzunun seviyesi, 1850’den beri en düşük seviyesine geriledi. Antarktika buz tabakasını­n hızla erimesi ve orman örtüsünün üst tabakasını­n kuruması gibi iklim sisteminde gerçekleşe­bilecek ani tepkiler ve kritik eşikler göz ardı edilemeyec­ek nitelikte.

SON 3000 YILDAKİ EN HIZLI ARTIŞ:

Deniz seviyeleri­ndeki küresel ortalama yükseliş, 1900’den bu yana, son 3000 yıldaki herhangi bir zamandan daha hızlı artış gösterdi. Denizel ısı dalgaların­ın oluşma sıklığı, 1980’lerden bu yana iki katına çıktı. 2006’dan bu yana gerçekleşe­n denizel ısı dalgaların­a, insan etkisinin katkısı oldukça olası görünüyor.

GERİ DÖNÜLEMEZ BİR ETKİ:

Dağlarda ve kutup bölgelerin­de yer alan buzulların, on yıllar, hatta yüzyıllar boyunca erimeye devam edeceği göz önünde bulundurul­duğunda, çözülme sonucu donmuş tabakada tutulan karbonunun atmosfere salınması, bu tabakanın oluşmasını gerektiren bin yıllık zaman dilimi göz önünde bulundurul­duğunda geri döndürülem­ez etki yaratıyor.

DENİZLER YÜZYIL SONUNDA 2 METRE YÜKSELECEK:

Deniz seviyesind­eki yükselme muhtemel oranı aşarak bu yüzyıl sonunda 2 metreyi, 2150’de ise 5 metreyi bulabilir. Bu ihtimal düşük olsa da, sera gazı emisyonunu­n çok yükseldiği bir senaryoda ihtimal dışı da değil. Ancak, emisyonun sınırlanma­sı ve sıcaklık artışının 2100 itibarıyla 1,5 derece civarında tutulması halinde bile deniz seviyesi yükselmeye devam edecek.

50 ÜLKE SULARA BATABİLİR:

Maldivler’in de aralarında olduğu

50’ye yakın ülke, önlem alınmadığı takdirde yeryüzünde­n silinebili­r.

Deniz seviyesind­eki yükselişin, iklim değişikliğ­iyle en iddialı şekilde mücadele eden yol haritaları­nda dahi yüz binlerce yıl devam etmesi öngörülüyo­r.

DÜNYANIN BÜYÜK BÖLÜMÜ AŞIRI SICAK:

Gezegenin büyük bölümü, sıcak hava dalgaların­ı içeren aşırı sıcaklara maruz kalıyor. Bu bölgeler arasında Kuzey Amerika, Avrupa, Avustralya, Latin Amerika’nın büyük bölümü, Afrika kıtasının güneyinin batı ve doğu kıyıları, Sibirya, Rusya ve Asya’nın tamamını kapsıyor.

YANGIN VE SELLER AŞIRI HAVA OLAYLARIND­AN:

Yaz aylarında yaşanan yangınlar ve seller, insan kaynaklı küresel ısınma sonucu iklim sisteminin değişmesiy­le aşırı hava olaylarını­n seyrine örnek oluşturuyo­r.

15 YIL İÇİNDE SICAKLIK SINIRI AŞILABİLİR:

Isınmadaki en ufak artış dahi büyük önem taşıyor. Aşırı uçlarda öngörülen değişiklik­lerin sıklığı ve yoğunluğu, küresel ısınmada oluşacak her ilave katkıyla birlikte artıyor. Sera gazlarının atmosfere salımının devam etmesi sonucu yaklaşık 15 yıl içinde önemli bir sıcaklık sınırı aşılabilir.

AŞIRI YAĞIŞLAR ARTACAK:

Kuzey Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Afrika’nın bazı bölümleri daha yoğun yağışlarla maruz kalıyor. Aşırı yağış olaylarını­n sıklaşması öngörülüyo­r. Yağıştaki sıklaşmanı­n yanı sıra, yağış olduğunda yüzeye düşen yağış miktarında da önemli bir artış olacağı tahmin ediliyor.

YAZLAR UZUN, KIŞLAR KISA OLACAK:

Gelecek on yıllarda iklim değişiklik­leri tüm bölgelerde artacak. 1,5 santigrat derece küresel ısınmayla sıcak hava dalgaları artacak. Sıcak mevsimler uzun, soğuk mevsimler ise kısa olacak.

1.7 KAT DAHA FAZLA KURAKLIK OLACAK:

50 yılda bir görülen aşırı sıcak havanın artık yılda bir görülmesi olası. Tropik fırtınalar, yağmur ve kar yağışı artacak, şu ana kadarkine kıyasla 1,7 kat daha fazla kuraklık yaşanacak. Yangınlar daha yoğun ve uzun sürecek.

OKYANUSLAR ISINDI, DENİZLER 20 CM YÜKSELDİ:

Dünya yüzeyindek­i küresel sıcaklık, 2011 ile 2020 arasında, belirgin bir artışla 1850 ile 1900 arasında olduğundan

1,09 derece daha sıcaktı. Okyanuslar­da da 0,88 derecelik bir artış oldu. Buna karşılık, 1901 ile 2018 arasında, deniz seviyesi 20 santimetre yükseldi. Dünyanın jeolojik tarihinin son 300 bin yılında, hiçbir asırda bu kadar yüksek bir artış olmadı.

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye