Gürcistan, iş yapmanın en kolay olduğu ülke
Kafkasya’nın dinamik ekonomilerinden biri olan Gürcistan, özellikle iş yapma kolaylığı ve ekonomik özgürlükler ile ön plana çıkıyor. Heritage Vakfı’nın 2021 Ekonomik Özgürlükler Endeksi’nde tüm ülkeler arasında 12’inci sırada yer alan Gürcistan, Fraser Enstitüsü’nün Dünya Ekonomik Özgürlükler Endeksi’nde ise beşinci sırada yer buldu.
Orta Asya’nın dinamik ekonomilerinden birine sahip olan Gürcistan, özellikle iş yapma kolaylığı ve ekonomik özgürlükler ile ön plana çıkıyor. Heritage Vakfı’nın 2021 Ekonomik Özgürlükler Endeksi’nde tüm ülkeler arasında 12’inci sırada yer alan Gürcistan, Fraser Enstitüsü’nün Dünya Ekonomik Özgürlükler Endeksi’nde ise beşinci sırada yer buldu.
Heritage Vakfı’nın araştırmasına göre, Gürcistan’ın 77,2 olan puanı, ekonomisini 2021 Endeksinde en özgür 12. ülke yaptı. Ülkenin puanı, öncelikle hükümet harcama puanındaki iyileşme nedeniyle 0,1 puan arttı. Gürcistan, Avrupa bölgesindeki 45 ülke arasında 7. sırada yer alırken, toplam puanı bölge ve dünya ortalamalarının üzerinde.
Gürcü ekonomisinin, çoğunlukla özgür kategorinin üst sıralarına doğru uzun bir ilerleme kaydetmesi ekonomik ve sosyal reformlar yolunda önemli ve kapsamlı adımlar atması etkili oldu. Yolsuzluğu azaltmak, düzenlemeleri ve bürokrasiyi azaltmak ve vergileri basitleştirmek için gerçekleştirilen çok yıllı reformlar, ekonomik özgürlüğün her alanında yukarı doğru harekete yol açtı. Heritage Vakfı, “Gürcistan gerçekleştirdiği bu reformların yanı sıra sıralamada ilk 10’da yer almak için hükümetin dürüstlüğüne ve yargının etkinliğine ilişkin algıları iyileştirmek için daha da yoğun çabalar sarf etmelidir” ifadelerine yer verdi.
DÜŞÜK BÜROKRASİ İLE DİKKAT ÇEKİYOR
Düşük bürokrasi ve iş yapma kolaylığı açısından Kafkasya’nın önde gelen ülkesi olan Gürcistan son olarak açıklanan, Kanadalı düşünce kuruluşu Fraser Enstitüsü tarafından Bendukidze Serbest Piyasa Merkezi ile birlikte hazırladığı “Dünyada Ekonomik Özgürlük-2021” yıllık raporunda da beşinci sırada yer aldı.
İlk sıralarda yer alan ülkeler şöyle: Hong Kong: 8,91, Singapur: 8,81, Yeni Zelanda: 8,56, İsviçre: 8,48, Gürcistan: 8,26, ABD: 8,24... Daha önce yayımlanan Dünya Bankası’nın bir araştırmasında da Gürcistan, iş yapma kolaylığı açısından dünyada 7’nci sırada yer almıştı.
Gürcistan, bölgede mülkiyet hakları tanıyan ve hükümetin mülk kaydını kolaylaştırdığı ülkelerin başında geliyor. Ancak, yaptırımların zayıf ve belirsiz olması, kayıt dışı konusunun yatırımları engelleyebileceği de ifade ediliyor. Heritage Vakfı, yargı reformlarının sürdüğünü ancak yürütme ve yasama organlarının mahkemelere müdahalesi bir sorun olmaya devam ettiğini vurguluyor. Vakfa göre, hükümet küçük yolsuzlukla mücadelede ilerleme kaydetmiş olsa da, kamu görevlileri arasında üst düzey yolsuzluk devam ediyor.
VERGİ ORANLARI DÜŞÜK, MALİ GÖSTERGELER İSTİKRARLI
Ülkede, sabit bireysel gelir vergisi oranı yüzde 20 ve sabit kurumlar vergisi oranı yüzde 15... Diğer vergilere katma değer vergisi dahil. Bordro veya sermaye kazancı vergisi bulunmuyor. Genel vergi yükü, toplam yurtiçi gelirin yüzde 21,7’sine eşit. Hükümet harcamaları son üç yılda gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 27,8’ini oluşturdu ve bütçe açıkları GSYİH’nın ortalama yüzde 1.0’ını oluşturdu. Kamu borcu ise GSYİH’nın yüzde 41,1’ine eşit.
Gürcistan, bürokrasiyle işletme sahiplerinin önüne geçmemek konusunda iyi bir iş çıkarıyor. Dünyanın en iş dostu ülkelerinden biri. 2019 yılında işgücüne katılım arttı ve işgücü maliyetleri düşük. Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, hükümetin elektrik ve gaz sektörlerindeki örtülü sübvansiyonları ve çapraz sübvansiyonları aşamalı olarak kaldırması gerekiyor.
Gürcistan’ın yürürlükte olan 13 tercihli ticaret anlaşması bulunuyor. Tarım arazilerinin yabancı mülkiyetinde bazı kısıtlamalar var. Bankacılık sektörünün
büyümesiyle birlikte finansmana erişim iyileşti. Sermaye piyasaları gelişmeye devam ediyor, ancak borsa küçük kalıyor. 2020 yılında merkez bankası bankacılık sektörü sermayesini ve likiditeyi desteklemek için çeşitli önlemler aldı.
DÜNYA BANKASI’NA GÖRE, COVİD ÖNCESİ PERFORMANSI OLUMLU
Dünya Bankası’nın Ekim ayında güncellediği ülke raporuna göre, Gürcistan ekonomisi, COVID öncesi dönemde hızla genişledi. Ülke 2005’ten 2019’a kadar yıllık ortalama yüzde 5’lik güçlü bir büyüme oranı yakaladı. Hızlı büyüme, 2007 ve 2019 yılları arasında ulusal yoksulluk oranının yarıya inmesine katkıda bulundu. Küresel entegrasyonu yoğunlaştıran güçlü makro politikalar, sağlam kamu yatırımları, çekici bir iş ortamı, iyileştirilmiş yönetişim ve artan kamu harcamaları ilerlemeyi destekledi.
Dünya Bankası’na göre Gürcistan, Avrupa-Atlantik entegrasyonuna katılım, daha verimli hükümet, daha güçlü büyüme ve daha iyi işleyen bir refah devleti dahil olmak üzere ulusal öncelikler konusunda ortak bir fikir birliğine sahip. Bu durum, 2016 yılında Avrupa Birliği (AB) ile Derin ve Kapsamlı Serbest
Ticaret Bölgesi tercihli ticaret rejimi de dahil olmak üzere bir Ortaklık Anlaşması imzalanmasının yolunu açtı. AB ve Çin gibi büyük ticaret ortaklarıyla yapılan serbest ticaret anlaşmaları, Gürcistan’ı doğrudan yabancı yatırımı (DYY) çekmek için iyi konumlandırdı.
DAHA SOFİSTİKE İHRACAT ÜRÜNLERİ İLE DIŞ TİCARET YAPMASI GEREKİYOR
Bununla birlikte, yıllarca süren sürdürülebilir büyüme, kaliteli iş yaratma üzerinde sınırlı bir etkiye sahip ve birçok Gürcü, özellikle tarım ve kayıt dışı sektörde düşük verimli istihdama katılmaya devam ediyor. İhracat hacimleri arttı, ancak ihracat gelişmiş ve çeşitlenmiş ürün ağırlıklı değil ve firmalar düşük büyüme oranları ve hayatta kalma riskiyle karşı karşıya.
Bu sonuçlar, tamamlanmamış bir yapısal dönüşüme ve bölgeler arasında ekonomik bir bölünmeye işaret ediyor. Eğitim oranları da zayıf kalıyor ve işçiler genellikle işverenlerin talep ettiği becerilerle donatılmıyor. Ayrıca, gergin siyasi ortam özel sektörü de endişelendiriyor.
COVID-19 SALGINI GÜRCİSTAN’IN BAZI KAZANIMLARINI TERSİNE ÇEVİRDİ
COVID-19 salgını Gürcistan’ın bazı kazanımlarını tersine çevirdi. Ülke, hastalığın yayılmasını kontrol altına almada erken başarı elde ettikten sonra, 2020’nin sonlarında enfeksiyonlar arttı ve 2021 yazında Gürcistan, kişi başına düşen dünyanın en yüksek enfeksiyon oranlarından birine sahipti. Kısıtlamaların uygulanması ve turist girişlerinin çökmesi, ekonomiyi zayıflattı. GSYİH, 2020’de yüzde 6,2 daraldı.
Gürcistan ekonomisinin, çoğunlukla özgür kategorinin üst sıralarına doğru uzun bir ilerleme kaydetmesi ekonomik ve sosyal reformlar yolunda önemli ve kapsamlı adımlar atması etkili oldu. Yolsuzluğu azaltmak, düzenlemeleri ve bürokrasiyi azaltmak ve vergileri basitleştirmek için gerçekleştirilen çok yıllı reformlar, ekonomik özgürlüğün her alanında yukarı doğru harekete yol açtı.
Gürcistan ekonomisi, COVID öncesi dönemde hızla genişledi. Ülke, 2005’ten 2019’a kadar yıllık ortalama yüzde 5’lik güçlü bir büyüme oranı yakaladı. Hızlı büyüme, 2007 ve 2019 yılları arasında ulusal yoksulluk oranının yarıya inmesine katkıda bulundu. Küresel entegrasyonu yoğunlaştıran güçlü makro politikalar, sağlam kamu yatırımları, çekici bir iş ortamı, iyileştirilmiş yönetişim ve artan kamu harcamaları ilerlemeyi destekledi.
2021’de Avrupa ve Orta Asya’daki bölgesel ortalamaya yakın, yüzde 7,5 GSYİH büyümesi tahmin ediliyor. Güçlü tepkiye rağmen, yoksulluk sınırındaki (kişi başına günlük 5,50 dolar) nüfus oranı 2019’da yüzde 42’den 2020’de tahmini olarak yüzde 46,6’ya yükseldi.
Gürcistan ekonomisi, pandemi ile ilgili kısıtlamaların kademeli olarak hafifletilmesiyle Ocak-Ağustos döneminde yıllık yüzde 12,0 ile beklenenden daha hızlı büyüdü. Artan hareketlilik, ticaret hacimleri, vergi tahsilatı, kredi büyümesi ve turizm gelirlerinden kaynaklanan ekonomik hızlanma, GSYİH’yı COVID öncesi seviyelere döndürdü. Ancak, işgücü piyasasının toparlanması yavaş oldu; 2020’nin ilk yarısında yüzde 18,3 ve 2019’da yüzde 17,3 olan işsizlik oranı, 2021’in ilk yarısında yüzde 22 ile oldukça yüksek kaldı.
ENFLASYON VE CARİ AÇIK YÜKSEK, POLİTİKA FAİZİ %10
Artan küresel gıda ve petrol fiyatları ve para birimi Lari’nin değer kaybının etkisiyle, enflasyon oranı Ağustos ayında yıllık yüzde 12,8’e yükseldi. Bu 10 yılı aşkın bir süredir en yüksek seviye. Buna karşılık, Merkez Bankası politika faizini Mart 2021’den bu yana 200 baz puan artırarak yüzde 10’a çıkardı.
Cari dengede açık, 2021’in ilk yarısında GSYİH’nın yüzde 9,2’si ile yüksek kaldı, çünkü özellikle turizmden gelen zayıf hizmet ihracatı, güçlü işçi dövizleri ve iyileşen mal ticareti dengesi ile kısmen dengelenebildi. Portföy yatırımlarının çıkışı DYY girişini tamamen dengeledi ve kamu borçlanması dış açığı tamamen kapatarak uluslararası rezervlerin birikmesini sağladı.
Artan kamu harcamaları - ek COVID-19 müdahale önlemleri dahil - gelirlerdeki yıllık yüzde 18’lik artışı dengelediği için, mali açık 2021’in ilk sekiz ayında yıllık bazda yüzde 13 genişledi. Ağustos ayı sonuna kadar, mali açık, planlanan yüzde 7,6’dan yıllık GSYİH’nın yaklaşık yüzde 4,2’sine ulaşırken, kamu borcu 2020 sonunda yüzde 62’den GSYİH’nın yüzde 53’üne düştü.
Dünya Bankası’na göre, Gürcistan’ın 2021 GSYİH büyüme tahmini, Nisan ayındaki yüzde 6’dan yüzde 8’e yükseldi. Temel senaryoda, üretim 2021’de 2019 seviyesini aşacak. Bu tahmin, COVID-19 ile ilgili bazı kısıtlamaların yılın geri kalanında yürürlükte kalacağını varsayıyor.
Gürcistan ekonomisi, COVID öncesi dönemde hızla genişledi. Ülke, 2005’ten 2019’a kadar yıllık ortalama yüzde 5’lik güçlü bir büyüme oranı yakaladı. Hızlı büyüme, 2007 ve 2019 yılları arasında ulusal yoksulluk oranının yarıya inmesine katkıda bulundu. Küresel entegrasyonu yoğunlaştıran güçlü makro politikalar, sağlam kamu yatırımları, çekici bir iş ortamı, iyileştirilmiş yönetişim ve artan kamu harcamaları ilerlemeyi destekledi.