SURİYE BU HALE NASIL DÜŞTÜ?

Suriye’nin bu hallere nasıl düştüğü yolundaki bir soru ‘yüz puanlık’ bir sorudur ve maalesef cevabı da kolay değildir. Cevabının kolay olup olmaması da önemli değil. Arzumuz ve temennimiz tarihten ders alınıp Suriye’nin bu hallere düşmemesiydi. Maalesef bu yapılamadı ve geçmişteki hatalar tekrarlanıp bir ülkenin yerle bir olmasına seyirci kalındı...

Suriye’deki savaşın başlamasının üzerinden tam 7 yıl geçmiş. 15 Mart 2011’de başlayan hadiselerin gelip ‘savaş’a dayanacağını tahmin edenler fazla değildi. Hele Türkiye’yi idare edenler için hadise “Bir koyup, beş almak” gibi görülüyordu. İdareciler elbette böyle şeyler söylemediler, ama karışıklığın ve kargaşanın 3 ya da 5 ay süreceğini tahmin etmişlerdi. Yoksa, “Yakında Cuma namazını Şam’da kılacağız” derler miydi?

Suriye’deki savaşın, kavganın ve kargaşanın üzerinden 7 yıl geçip de bir yıl dönümüne daha ulaşılınca 7 yıllık bir tablo ortaya konulmuş.

15 Mart 2011’de başlayan ve gelip ‘iç savaş’a dayanan hadiseler elbette Suriye ile sınırlı kalmadı. Başta Türkiye olmak üzere komşu ülkeler ve dolaylı da olsa bütün dünya bu savaştan etkilendi. Her ne kadar ‘barış görüşmeleri’ yapılıp ateşkes kararları alınmış olsa da savaşın gerçek anlamda ne zaman biteceği henüz belli değil. Hatta geçen günlerde yapılan bir yorumda, “Savaşın daha yeni başladığı” ileri sürüldü ki bizi çok yakından ilgilendiren bu tahminin doğru çıkmaması için duâ edelim.

Peki 7 yıllık Suriye bilânçosunda neler var? Ölüm: BM ve Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi tarafından yayınlanan verilere göre, 2011’de başlayan Suriye savaşında toplam 353 bin 935 kişi öldü. Bunların 106 bin 390’ı sivil ve bu sivillerin de 19 bin 811’i çocuk ve 12 bin 513’ü kadın.

Mülteci: Suriye’nin nüfusu savaş öncesinde 23 milyondu. Bugün yaklaşık 11 milyon Suriyeli savaş nedeniyle yerinden edilmiş konumda. 2,8 milyonu çocuk olmak üzere yaklaşık 6,1 milyon Suriyeli evinden edilerek kendi ülkeleri içinde mülteci haline geldi. Yarısı çocuk 5,4 milyonu aşkın kişiyse, komşu ülkeler Türkiye, Lübnan, Ürdün, Irak ve Mısır’a kaçtı.

Çocukların durumu: Ailelerini kaybeden çok sayıda Suriyeli çocuğun ruh sağlığı zarar görmüş durumda. 3,3 milyon çocuk ise düzenlenen bombalı saldırılar nedeniyle tehlikeye maruz kaldı. Bugüne kadar 770 bini aşkın çocuk psikososyal yardım aldı.

Açlık: Suriye’de 13,1 milyon kişi yardıma muhtaç. Suriye halkının üçte birinin sağlıklı içme suyuna erişimi yok ve yaklaşık yüzde 69’u aşırı yoksulluk koşullarında yaşıyor.

Altyapı ve ekonomi: Uzmanlar, savaşın Suriye’deki altyapıya büyük zarar verdiğini söylüyor. Ülkenin eğitim ve sağlık sistemleri bugün enkaz halinde. Uzmanlara göre savaş, Suriye ekonomisini 30 yıl geriye götürmüş bulunuyor. (www.dw.com, 15 Mart 2018)

“Suriye bu hale nasıl düştü?” sorusu belki geride kaldı. Dünyanın bundan sonra cevap vermesi gereken asıl soru şu olsa gerek: Suriye bu hallerden nasıl ve ne zaman kurtulacak?

Dünya bir yana, bu soruya bizim de ikna edici bir cevap vermemiz ve bunun için adımlar atmamız gerekiyor.

Komşuluk hakkı için...