"ADALET HANIM'IN DÜŞLERİ"
‘M
ütehakkimane istibdadın Şeriatla bir münasebeti (yoktur).. Şöyle ki: “Seyyidü’l-kavmi hadimühüm” [Milletin efendisi, onlara hizmet edendir] hadîsinin sırrıyla, Şeriat âleme gelmiş; tâ istibdadı ve zâlimane tahakkümü mahvetsin.’ (Divân-ı Harb-i Örfi-23)
İslâm medeniyetinde Hz. Ömer adalet timsali olarak anılır. Fırat kenarındaki bir haksızlığın hesabının bile, kendisinden sorulacağı endişesiyle, adalet için ‘kılı kırk yarar.’ Diğer medeniyetlerde de, adalet inancı farklı figürlerle dile getirilmiştir.
Roma mitolojisinde ahlâkî değerlerle güçlendirilmiş Justitia ile Yunan mitolojisinde Themis kadın suretinde ve İlâhî adaletin tecessümü olarak gösterilir. Sümerlerde ve Hititlerde ise adaletten sorumlu güneş tanrısı erkektir. Allah’ın kâinata koyduğu, bazı kuvve(t)lerin mitolojide tanrı veya tanrıça, diğer tabirle ilah ve ilahe olarak adlandırılıp; heykel ve putlarının yapılmasının felsefi, tarihî ve dinî yönlerden değerlendirilmesini işin uzmanlarına bırakıyorum.
***
Yazı başlığını ise değerli bir meslektaşın şiir kitabından ödünç aldım. Maksadım şiirden bahsetmek değil. Mitolojideki ‘adalet hanım’ın düşleri ile gerçek hayatta başına gelenlere bir göz atmak. Sosyal medyada dolaşan bir dizi karikatürde, ülkelere göre adalet hanımın başına gelenler resmedilmiş. Kimi yerde ‘temizlikçi’ olarak kullanılıyor, kimi yerde dilenci durumuna düşmüş. Bazı yerde azarlanıyor, bazı yerlerde ise ne yazık ki ırzına tasaddi var. Çevrenize bir bakarsanız sizde farklı bir durumda görebilirsiniz onu.
***
Themis, Yunan mitolojisinde adalet ve düzen tanrıçasıdır. İlâhî adaletin tecessümüdür. Adliye girişlerinde, hukukçuların masalarında rastlanır. Adalet heykeli diye de bilinir. Adalet heykeli, doğruluğun ve gücün simgesi olarak kılıç tutmaktadır. Ayrıca diğer eliyle tuttuğu terazinin anlamı ise; hukukta denge, eşitlik ve adil yargılanmayı simgelemektedir. Üçüncü sembol olarak ise; heykelin gözlerinin bağlı olması, hukukun icra edilmesinde tarafsızlığı simgelemektedir. Kadın olması salığın sembolüdür.
***
Adalet Heykeli’nin yanındaki mermer figürler arasında oturmuş iki figür daha vardır: Biri “Adaletin Koruyucusu”diğeri ise“adalet ve Tefekkür”. Bu heykeller Yüksek Mahkemelerin görevlerini temsil etmektedir. Adalet hanımın kendisi öfkeli veya cezalandırıcı değildir. Bütün yer yüzünde adalet ve düzen olmasını temenni eder, onun için gayret gösterir. Bazen adaletin Dünya’ya hâkim olduğu yönünde düşler görür. Ona yeteri kadar saygı gösterilmediğinde veya adaletsizlik yapıldığında, o sessiz kalır ve onun yerine Nemesis (öç tanrıçası) gerekli karşılığı, cezayı verir. Her milletin inanç ve tarihinde benzer figürlere rastlamak mümkündür.
***
Bütün bunlardan anlaşılıyor ki; insanlar tarihin her döneminde zulüm ve haksızlığa karşı adaleti savunmuşlar. Adalet tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Adil idareciler, müşfik melikler hükmettiği dönemlerde adalet, huzur, barış ve refah olmuş; insanlık yüce değerlere ulaşıp medeniyetler kurmuş, gaddar ve zalimler başa geldiğinde ise insanlar zulüm altında inlemiş, medeniyetler yıkılmıştır.
***
Uyanmış beşeriyet ‘esir olmak istemediği gibi, ecir de olmak istemiyor.’ Hürriyetin, adaletin, demokrasinin faziletlerini görmüş, tadına varmış olan insanlık inşallah adalet meşalesini kıyamete kadar parlak bir vaziyette taşıyacaktır.
Gün gelir yeryüzü zulüm ve haksızlıklardan temizlenir, bir ‘sulh-u umumi temin edilir.’ Yeter ki iyi insanlar adalete yardımcı olsun, sahip çıksın. Yeter ki ümitler solmasın. Adalete olan güven kaybolmasın. ‘Doğacaktır sana vadettiği günler Hakkın’ müjdesi umutları diri tutsun. Adalet güneşi mutlaka doğar. İlâhî adalet yeryüzünde kısmen tecelli eder. Tamamının gerçekleşeceği Mahkeme-i Kübraya olan inanç artar.
***
Böylece masum ve mazlûmlar sevinirken ‘adalet hanımın düşleri’ de gerçek olur belki. Kim bilir!