Edille-i Şer’iyye (6)

Edille-i Şer’iyye arayışımıza Hud Sûresi 112. Âyetle devam ediyoruz. Elbette Edille-i Şer’iyye’nin tesbiti şer’i delillerle olur, şer’i delillerin başında Kur’ân-ı Azimüşşan gelir. Bakalım o ne der?

İKİNCİ ÂYET

“Emrolunduğun gibi dosdoğru ol” (Hut Sûresi 112.) Âyet-i meşhuresidir ki; bu Âyet-i kerime “Hut Sûresi beni ihtiyarlattı.” (Tirmizi

Tefsir-ül vusul 56) Hadisinin söylenmesine sebep olmuştur. “Emrolunduğun gibi dosdoğru ol” Âyetinin işâreti Sekizinci Lem’ada tafsilen bahsedildiği gibi, Sûre-i Hud’da, “O gün insanlardan ‘şâkiler’ ve ‘Saidler’ vardır” ila âhir... Âyetinin iki kuvvetli işâret veren sahifesinin mukâbilindeki gayet meşhur bir âyetidir. Makamı cifrisi bin üçyüz üç ederek, hem Sûre-i Şûrâ’nın ikinci sahifesinde “Emrolunduğun gibi dosdoğru ol” bin üçyüz dokuz ederek, o tarihte umum muhatapları içinde birisine hususan Kur’ân hesabına iltifat edip istikametle emreder ki, birinci tarih ise, Resâili’n-nur müellifinin Risale-i Nuru netice veren ulumun tahsiline başladığı tarihtir. Ve ikinci âyetin tarihi ise, o müellifin harika bir surette pek az bir zamanda ilimce tekemmül etmesi, tahsilden tedrise başladığı ve üç ayda bir kış içinde onbeş senede medresede okunan üçyüz kitaptan ziyade okuduğu ve o zamanın o muhitte en meşhur ulemasının yanında o üç ayın mahsulü onbeş senesinin mahsulü kadar netice verdiği çok mükerrer imtihanlarla (Haşiye: Bu beyanatı methiye Said’e âid değildir. Belki Kur’ân’ın bir tilmizini bir hadimini“said”(ra) lisanıyle ve haliyle taltif eder; ta hizmetine itimad edilsin) ve hangi ilimden olursa olsun sorulan her suale karşı cevap vermekle isbat ettiği aynı tarihe tam tamına tevafukla remzen Risâle-i Nur’un istikametine bir işarettir.

Bu vesileyle bu meseleye Yedinci ve Sekizinci lem’adan da, işaret ve beşaretleri te’yiden çok kısa bir hülâsayla devam edelim.

Yedinci Lem’ada sırat-ı müstakimin teminatı olan beş gurup âyet-i kerimeyle şöyle ifade edilir: “Peygamberler, sıddıklar, şehitler ve salih kimselerle beraberdirler. Onlar ise ne güzel arkadaştırlar.” Bu beş taife: 1- Tâife-i Enbiya

2- Kâfile-i Sıddıkin

3- Cemaati şüheda

4- Esnaf-ı Sâlihin ve

5- Envaı tâbiinin bulunduklarını ifâde etmekle berâber âlem-i İslâmiyette o beş kısmın en mükemmelini dahi ayrıca sarahaten imamıyla gösterir.

“Onlar ne güzel arkadaşlardır” cümlesinin mana-i sarihi ile “onlar güzel arkadaşlardır” (Nisa 69) kelimesinde beşinci halifenin ismine ilm-i belâgatte “Müstetbeatü’t -Terakib” (Bir sözün doğrudan anlamının yerine dolaylısının nazara alınması); tabir edilen bir sır ile işaret ediyor.

Yine bu vesile ile: “İslâmiyet garip geldi garip dönecek ne mutlu o gariplere” hadis-i şerifini de, hatırlatıyor. Aynı zamanda bu âyet-i kerimedeki “ve hasüne ülâike refika”yı hatırlatıyor. Bir de Hz. Ali’nin Celcelutiyesinde on üç Risalenin ismini zikretmesi, “Ahirzamanda gelecek olan zata geçmiş evliyanında işaret ve beşaretleri olur”hadisini de, hatırlatmaktadır.

Sekizinci Lem’ada zikredilen Ümm-ü Sinan divanına gelince: Oradaki beş satırın sarahaten Risale-i Nur için söylendiği anlaşılıyor zira; bu satırlarda Risale-i Nur’un baş kitabı olan “Sözler”e dikkat çekilmesi tesadüfi olamaz. Mecmuat-ül Ahzab-ın birinci cildinin 562. Sayfasında beş satırla şu zamanda hizmet-i Kur’âniyedeki heyete ve başında bulunan Üstada beş vecihle bakıyor ve gösteriyor.

Fütuh-ul Gayb isimli eserinde de, “Teiy’şü Saiden” (Said maişette saadetle geçinir” demekle, bir nevi şeyh Geylani İmam-ı Şafiinin “Talebe-i ulumun rızkına kefilim” demesi gibi müridinin rızkına kefil oluyor. Ve ismini sarahatla haber vermekle beraber maişette de, darlık çekmeyeceğini bildiriyor ve nitekim aynen öyle de, olmuş ve üzerine para almadan, kimseye minnette etmeden merdane yaşamış, üstelik talebelerinin tayinatlarını da vermiş.

Yine“kul lâ tehaf”(söyle korkma”diye teşci ederek şarkta da, garpta da, en zor zamanlarda yanında olacağım “mahrusun bi aynil inaye” (sen inayet-i İlâhiyyenin hifsındasın) diye de, işaret, beşaret ve teminat veriyor. Bediüzzaman da o talimat ve teminatların hakkını hakkıyla verip bütün hainlere, zalimler ve âlimlere meydan okuyarak şereli bir ömür yaşamış. Allah (cc) bizlere de, nasip etsin.

Bu âyet-i kerimelerin, Hadis-i şeriler ve Evliyaların başı Hz. Ali ve Gavs-ı Azam gibi zatların dahi, bu âyet-i kerimeyi bu şekilde tefsirinden sonra aslında bize söz düşmez. Edille-i Şer’iyyenin üçüncü ve dördüncü delili olan icmâi ümmeti ve kıyas-ı fukahayı buradan çıkarabiliriz. Gerçi daha Risale-i Nur’a işaret eden âyetlerin baş kısmındayız belki bir müddet daha devam edebiliriz.

Bu arada şöyle bir soru akla gelebilir. Hz. Ali ve Geylani bunları nasıl bilebilir ve söyleyebilir?

C- Efendimiz’in (asm) “Ben ilmin şehriyim Hz. Ali kapısıdır” buyurduğu Hz. Ali, “Ulum-u evvelin ve àhirin bize bildirildi; sözümüze itimat etmeyen zelil olur” diyor. A. Kadir Geylaniye gelince:

Şah-ı Geylani: Fena firresul ve Fena Fillah makam ve mertebelerini ihraz ettiği için o söyleyebilir, fakat bu makamlara ulaşamayanlar söyleyemez. Yani, fenay-i mutlak ile Cenâb-ı Allah’ın tecelli-i zâtisine mazhariyet noktasında, kasidesindeki o sözler söylenebilir. Yoksa bu şartlara haiz olmazsa mesuldür.

Diğer bir ifade ile muhibbiyet makamı olan makàm-ı niyazdan, mahbubiyet makamı olan makamı nazdarlığa veya“raziyeten merziye” çıkmış. Yani tarik-i acz ve fakrdan, meşreb-i aşk ve istiğraka çıkmış. Yani bu bir intakı Hak’tır. Kim ne diyebilir?

Yani insan hiç olmazsa şunu düşünmeli: Rabbimiz bize rüya yoluyla yarını ve daha sonralarını gösteriyor mu? Evet. Peki asırlar sonrasını istediği bir kuluna gösteremez mi? Elbette gösterir. Üstelikte vadetmiş. Meselâ:

Allah (cc) Al-i İmran Sûresi’nde “Allah’tan başkası gaybı bilmez, kendisinin bildirmesi müstesna”buyurduğuna göre, beni ilgilendiren bu gibi temel esaslardır. Ehl-i dünya nasıl telsiz, telgraf ve telefonlarla şarktan garba gittiği gibi, Ehl-i hakikatin de, maziden dokuzyüz sene mesafe-i azimeden müstakbele manevî telefonları ve teleskopları o vazifeyi görebilir ve elbette o da bu asrın vekili ile olacaktır, o da dost ve düşmanın itirafıyla Bediüzzaman olmalıdır.

İsterseniz bu vesileyle kıyas-ı fukahayı şartlarıyla anlayalım. Müctehidin şartları şunlardır: