FEVZİ PAŞA SAYESİNDE İSMET 2. REİS
Kemalizmden beslenen resmî görüşe dayalı olarak yazılan “yakın tarih”, ne yazık ki birçok noktada “yalan tarih”ten ibaret. Öyle ki, M. Kemal’in ölüm şekli, hatta ölüm vakti dahi yalan, düzmece ve uydurma bir şablona oturtulmuş durumda. Adeta, kasdî bir tasarlama ile mesele “10 Kasım, 9’u 5 geçe” şeklinde bu millete yutturuldu, gitti.
Ama, bugünkü asıl konumuz bu değil. Çünkü, günün tarihi 11 Kasım olup, 1938’in aynı gününde Millet Meclisi’nde 2. Cumhurreisi için seçim yapıldı.
Seçim de ne seçim... Resmen bir tiyatro oynandı. Zira, aylardır kayıplarda olan (hatta M. Kemal tarafından bertaraf edilmiş diye bilinen) İsmet Paşa, o gün ortaya çıktı ve Meclis’te kasıla kasıla arz-ı endâm etmeye başladı. Onun arkasındaki en büyük destek ise, aynı zamanda M. Kemal’in de en büyük destekçilerinden biri olan Fevzi Paşa vardı. Evet, İsmet Paşa, bilâhare diskalifiye edip harcayacağı Mareşal Fevzi Çakmak sayesinde 2. Cumhurreisi seçildi.
Şimdi, bütün bu gelişmelerin o günlere dair kısacık bir seyrine bakalım.
*** Gerçekte, M. Kemal 9 Kasım gecesi (saat 23-24 arası) ölmüştü. Ancak, ölümün resmiyet kazanması, 10 Kasım sabahı şeklinde kayıtlara geçti. Radyo yayını da ona göre yapıldı. Dolayısıyla, 10 Kasım sabahı itibariyle, ölüm haberini duymayan kalmadı.
Bu durumda, özellikle Ankara’daki siyasiler arasında, M. Kemal’in yerine geçecek kişinin kim olacağını, yahut kimin olması gerektiği hususu konuşulmaya başlandı. Meclis kulislerinde ismi geçen şahıslar şunlardı: Başbakan Celal Bayar, GKB Mareşal Fevzi Çakmak, Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, Hariciye Bakanı Tevfik Rüştü Aras ve kayıplardaki eski Başbakan İsmet İnönü.
İşte, 10 Kasım günü her ne olduysa artık, bir sene kadar evvel (Ekim 1937) iktidardan uzaklaştırılan ve aktif siyasetin dışına itilen, hatta öldürülme korkusuyla aylardır kendini gizlemek zorunda bırakılan İsmet İnönü, birdenbire ortaya çıktı ve adaylığı konuşulan listenin baş köşesine getirilip oturtuldu.
Tesbit edebildiğimiz kadarıyla, ibrenin İsmet Paşa lehinde değişmesinde en tesirli rolü oynayan kişi, aynı zamanda ordunun da başında bulunan Fevzi Paşa’dır.
Kısaca denilebilir ki: Bu konuda aktif şekilde devreye giren Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, Cumhurbaşkanlığı seçimine bir bakıma “el koymuş” oldu. Onun bu el koymasını da, o günün şartları itibariyle “silâh zoru ve dayatma” ile izah edilebilir ancak.
Bir diğer nokta, askerin nabzını yoklayan Fevzi Paşa, Bayar'ın "Cumhurbaşkanı adayımız siz olun" teklifine rağmen, İsmet Paşa’dan yana tavır koymayı tercih etti. Pek kuvvetli bir rivâyete göre, ordunun temayülünü hisseden Genelkurmay Başkanı Çakmak, Millet Meclisi’ni askerî kordon altına aldı ve oyların tamamını İsmet Paşa’ya vermelerini istedi.
Bundan sonraki gelişmeler şu şekilde cereyan etti: 11 Kasım 1938 sabahı, Meclis'te önce 323 milletvekiliyle toplanan CHP grubu, 322 oyla İsmet Paşa’yı Cumhurbaşkanı adayı olarak seçti.
Hemen ardından toplanan Meclis genel kurulunda, tek gündem maddesi olan “Cumhurbaşkanı seçimi”ne geçildi. Prof. Hikmet Bayur hariç, toplantıya katılan 348 milletvekilinin tamamı, tek aday durumundaki İsmet İnönü'yü oybirliğiyle cumhurbaşkanı olarak seçti.
***
İsmet Paşa, seçildiği tarihten birkaç ay kadar sonra, kendisini Cumhurbaşkanlığı makamına taşıyan Celal Bayar'ı Başbakanlıktan uzaklaştırdı. Bilâhare, ona aynı iyiliği yapma günahını irtikâp eden Fevzi Paşa’yı da (1944'te) ordunun başından uzaklaştırarak “yaş haddinden emekli” etti.
Medar-ı ibret son bir not: Fevzi Çakmak ile Necmettin Erbakan, ikisi de aynı siyasî kulvarın aktörleridir. M. Kemal ile bozuşan İsmet İnönü, 1938’de F. Çakmak sayesinde II. Cumhurbaşkanı seçilirken, Chp’nin II. lideri İ. İnönü ile bozuşan aynı partinin III. lideri Ecevit’i 1974’te ilk kez Başbakanlık makamına getiren kişi de Erbakan oldu.