27 MAYIS’TAN ÖNCE YAPILAN DARBE PROVASI

Menderes hükûmetini devirerek damokrasiyi hançerleyen 27 Mayıs (1960) Cuntasının aktörleri, daha sonraları şöyle bir itirafta bulundular: Demokrat Parti, iktidara gelir gelmez ilk iş olarak Arapça Ezanı serbest bırakmasıyla birlikte, biz de o siyasî iktidara karşı darbe yapma düşüncesi içine girdik.” (Bkz: Nazlı Ilıcak; 27 Mayıs Yargılanıyor.)

Başka sebeplerin yanı sıra, hiç şüphe yok ki, Menderes’li Demokrat hükûmetlerinin din ve vicdan serbestliği yönündeki hizmetlerinin de, yapılan o kanlı darbenin gizli gerekçeleri arasında büyük pay sahibi olduğu muhakkak. Uydurulan kılıf ne olursa olsun, bu gerçek gizlenemez.

Dolayısıyla, din hizmetinden duyulan birtakım rahatsızlıklar sebebiyle, 1950-60 yılları arasında birkaç kez darbe provası yapıldı. İşte, o provalardan biri de 1958 yılı başlarında ortaya çıktı ve tabiî hemen de üstü örtülmeye çalışıldı.

Söz konusu darbe provasının adı ise kayıtlara "Dokuz subay olayı” şeklinde geçti. Şimdi, o hadisenin detaylarına bakalım.

***

16 Ocak 1958 tarihinde İstanbul'da dokuz subay tutuklandı. Bu subayların tutuklanma sebebi, ordu içinde gizliden gizliye bir askerî darbe hazırlığının yapıldığı şekildeki iddia, daha doğrusu ihbar idi.

Haklarında ihbar yapılan subaylar, Savunma Bakanlığı’nın başlattığı soruşturma neticesi tutuklanarak askerî mahkemede yargılandılar. Yapılan yargılamalar neticesinde, sadece bir tek kişiye 2 yıl hapis ile ''ordudan ihraç'' cezası verildi. Diğerleri ise, “Herhangi bir suçları vârid olmadığı” gerekçesiyle, def’aten serbest bırakıldı.

Ne var ki, bu cezalandırılma işinde, akıllara durgunluk veren bir muameleye şahit olundu. Zira, “Cunta faaliyeti”nden dolayı cezalandırılan kişi, söz konusu ihbarı yapan Kurmay Binbaşı Samet Kuşçu idi.

Evet, garip ama gerçek. Binbaşı Kuşçu'ya kesilen cezanın gerekçesi, “Mâsum arkadaşlarını ‘Darbe hazırlığı içindeler’ diye ihbar ve itham etmesi” olarak ifade edildi.

Oysa, bir askerî komployu hedef alan ihbar, kesinlikle doğruydu. Zira, iki sene sonra bir başka yöntemle gizlice yürütülen "darbe hazırlığı"nı, hem de en vahşi bir şekilde yüzünü göstererek o acı gerçeği günyüzüne çıkarmış olacaktı.

Darbecilik, böyledir işte... Demokrasinin canına da okusa, hak, hukuk ve adâleti de katletse, başarıya ulaşınca, eli kanlı failleri kahraman diye lanse edilir. Tabiî, başarılı olamayanlar da, her defasında “hain” damgasını yerler. Daha sonraları da olduğu gibi...

Yapılan diğer bazı hazırlıklar

1950 ve 1954 seçimlerinin ardından yapılan 1957 seçimlerinde de başarısız olup iktidar ümidini tümde kaybeden anamuhalefet lideri İsmet İnönü, bu kez tutumunu alabildiğine sertleştirerek, kelimenin tam anlamıyla yıkıcı bir muhalefet yaptı: Bu cümleden olarak, hem üniversite hocaları, hem de bazı cuntacı subaylarla gizli temas kurarak, DP iktidarını yıpratmaya başladı.

Bu arada, İsmet Paşa yanlısı Kemalist medyanın iktidar partisine gözdağı veren yayınları da had safhaya çıktı. Meselâ, muhalefetin ağzından çıkan “Zalimleri yıkmak için gereken cesaret bizim ordumuzda ve gençliğimizde vardır” şeklindeki sloganları açıktan açığa kullanmaya yöneldi.

İsmet Paşa, böylelikle ordu ve üniversite ile birlikte medyayı da yedeğine almada büyük ölçüde başarılı olmuş durumdaydı.

İşte bu ve benzeri mahiyetteki gelişmeler, aslında ön hazırlığı yapılan ve adım adım yaklaşmakta olan kanlı 27 Mayıs Darbesinin de habercisi, yahut ayak sesleriydi.