Mısır’da senato seçimleri

Mısır’da, Nisan 2019’da yapılan Anayasa değişiklikleri ile Parlamento’nun üst yapısı, Senato kuruldu. Senato 300 üyeden meydana geliyor. 300 üyenin üçte ikisi seçimlerle (100’ü parti listelerinden, 100’ü de bağımsız adaylardan), üçte biri de Devlet Başkanı’nın atamasıyla göreve gelecek. Ayrıca ilgili Anayasa maddesi gereğince, Senato’da kadınlara yüzde 10’dan az olmamak şartıyla yer veriliyor. Bununla birlikte Senato üyelerinin görev süresi 5 yıl olarak belirlendi.

Mısır’da daha önce Parlamento’nun üst kanadı Şûrâ Konseyi bulunmaktaydı. Ancak Müslüman Kardeşler ve Muhammed Mursi iktidarına karşı yapılan 3 Temmuz 2013 darbesi sonrasının getirdiği siyasî sürecin etkisiyle, Şûrâ Konseyi 2014’te kaldırılmıştı. Şûrâ Konseyi’nin kararları büyük ölçüde tavsiye niteliğindeydi.

Mısır Ulusal Seçim Kurumu (USK), 4 Temmuz 2020’de “Senato Seçimleri’nin birinci tur oylamalarının 11-12 Ağustos ve ikinci turunun da 8-9 Eylül’de gerçekleştirileceğini” duyurmuştu. Birde USK, kesin sonuçların 16 Eylül’de açıklanacağını belirtti. Ayrıca seçimlerde Korona salgınından korunmak için oy verme işlemlerinde maske takmak zorunluluğu getirildi.

Parlamento’nun en büyük siyasî unsuru Vatanın Geleceği Partisi Genel Sekreteri Ashraf Rashad, “Partisinin hem partilere ayrılan 100 kişilik listeye, hem de bağımsızlara ayrılan 100 kişilik listenin tamamı için aday göstereceklerini” 16 Temmuz’da duyurmuştu. Buna ek olarak Rashad“vatanın Geleceği Partisi’nin diğer siyasî yapılarla bir araya gelerek “Ulusal Birleşik Liste” ile seçimlere gireceklerini aktarmıştı.

Vatanın Geleceği Partisi ve Ulusal Birleşik Liste’nin, 2013 darbesinin lideri mevcut Cumhurbaşkanı Abdel Fattah Al-sisi’nin en büyük destekçisi olduğu biliniyor. Al-sisi’nin, Ulusal Birleşik Liste’yle seçimleri kendi açısından tehlikeye atmamaya çalıştığı değerlendiriliyor. Birinci turun resmî olmayan sonuçlarına göre, Vatanın Geleceği Partisi’nin seçimleri kazandığı Mısır basınında belirtiliyor.

Mısır, bugün 100 milyon 840 bin 29 kişilik nüfusa sahip. Ülkede 62 milyon 940 bin oy verebilir seçmen kayıtlı. Ancak resmî istatistiklere göre, Senato seçimlerinin birinci tur oylamasında 53 milyon 990 bin seçmen sandığa gitmedi.

Böylece birinci tur seçimlere katılım yüzde 14.23’te kaldı. USK Başkanı Lasheen İbrahim, seçimlerde oy kullanmayanlara 45/2014 Sayılı Kanunun 57. Maddesi gereğince Savcılığa sevk edileceğini ve birde 500 Mısır Cüneyh’i para cezası verileceğini bildirdi.

Mısır’daki seçimlere katılımın yüzde 14.23 gibi çok düşük bir oranda kalmasında, seçmenlerin Korona’dan ve kalabalık yerlere gitmekten çekindiklerine yorumlanabilir. İkincisi, Sisi yönetimi seçmenin güvenini kaybetmiştir. Üçüncüsü, Mısır tarihinde ilk demokratik, şeffaf ve hür denilebilecek seçimlerle iktidara gelen Müslüman Kardeşler’in siyasî kanadı Hürriyet ve Adalet Partisi’nin 2013 darbesiyle devrilmesini, seçmenlerin unutmaması. Çünkü hal-i hazırda darbeyle yönetime gelenlerin, hükümette bulunduğu ülkede, seçmenlerin iradesine saygı gösterilmediği de değerlendiriliyor. Dördüncüsü, Sisi’nin ekonomik, sosyal, siyasal, etnik, dini / mezhepsel sorunları çözemediği de cabası. Beşincisi, buna birde ülke nüfusunun yarısından fazlasını oluşturan, sandığa gitmeyen 53 milyon 990 bin vatandaşın oy kullanmadıkları gerekçesiyle iktidar saikleri tarafından mahkemeye verilmesi ise, vatandaşından şikâyetçi olan bir devlet görünümü arz ediyor. Altıncısı sandığa gitmeyen seçmenin, ülkenin geleceğinden ümidini kestiği de muhtemeldir. Yedincisi, seçimlere katılımın bu kadar yüksek oranda olması, Sisi ve iktidarının meşrûiyetini kaybettiğine işaret ediyor.

Şimdi neredeyse 54 milyon vatandaşından şikâyetçi olan Mısır’da, seçmenler hangi demok- ratik, şeffaf ve hür ortamda oy kullanacak? Sisi iktidarı güven kaybettikçe, seçmenlerin de ümitlerini yitirip, çare olmayacağını düşünerek sandığa gitmediği kuvvetle muhtemeldir.

İkinci tur oylamanın yapılacağı 8-9 Eylül’de, katılımın ne olacağı merak ediliyor. Senato’dan sonra Parlamento seçimlerinin de yapılacağı aktarılıyor. Peki bu seçimler hangi seçmenle yapılacak?

***

Öneml : Gazetemiz yazarlarından değerli Ağabeyim Cevher İlhan’ın, muhterem babası Celal İlhan’ın vefatını teessürle öğrendim. Merhuma Cenab-ı Allah’tan rahmet, Cevher İlhan Ağabey ve ailesine sabırlar diliyorum.