Pandemili koronada iktisad dersleri
ereden geldim? Nereye gidiyorum? Hayatın gayesi nedir?” sorularının cevaplarının yanlış yerde aranması ya da boş bırakılması insanın kendine yabancılaşmasını da beraberinde getiriyor.
İnsanın kendine yabancılaşması yeni tüketim alışkanlıklarını ortaya çıkarıyor. Sanki insan içindeki o büyük manevî boşluğu tüketim çılgınlığı ile doldurmaya çalışıyor. Sorular cevaplarını bulamadıkça tüketim çılgınlığı da artıyor.
Öyle ki sözgelimi çevre bilimciler okyanus canlılarında gün geçmiyor ki biriken plastik atıkların videolarını görsellerini paylaşmasın. Balinanın midesinden Hindistan menşeli gıda paketi, Portekiz menşeli plastik eşya ile birlikte çıkarılıyor…
Denizin derinliklerindeki balıklar bile tüketim çılgınlığından nasiplerini alıyorlar…
Uzay bilimciler fezaya fırlatılan roketlerin orada bir çöplük oluşturduğunu söylüyorlar. Hayatımızdaki gerçek boşluklar nelerdir? Bu boşlukları görebiliyor ve duygusal ihtiyaçlarımıza kulak verebiliyor muyuz? Alış veriş çılgınlığı ile bu manevî boşluğu doldurmak mümkün müdür?
Oniomania
Mütefekkirler son zamanlarda şehir merkezlerinde sayıları hızla artan alış veriş merkezlerinin yeni nesiller için “tüketim mabedleri” olduğu konusunda hemfikir.
Çoğu insan çalışıyor, harcıyor. Daha çok harcamak için daha çok çalışıyor. Hayatlar çalışmakla alış veriş merkezleri arasında adeta sıkışıyor. Herkes durmaksızın her şeye sahip olmak istiyor. Hafta içi yoğun çalışma saatleri hafta sonu yoğun alışverişleri beraberinde getiriyor.
İnsanlar çoğu zaman ne aldıklarını ya da aldıklarının gerçek ihtiyaçları olup olmadığını düşünmüyorlar bile. Kullanılmayan eşyalar atılıyor. Ya da evin bir köşesinde tozlanmaya bırakılıyor. Tamirciler ve terziler tarihe karışıyor.
Geçtiğimiz yıllarda gazetelerde Batı toplumlarında çok sayıda “alış veriş bağımlılığı- oniomania” tedavi merkezleri kurulduğuna dair haberler vardı.
“di”li Geçmiş zaman eki Yukarıdaki satırların sonuna “di” li geçmiş zaman eki getirmek gerek. Çünkü pandemili korona “İlâhî emirber bir nefer” olarak bütün dünyaya ard arda dersler vermeye devam ediyor.
Salgın ya da aslında sınırsız tüketim çılgınlığı sebebiyle bozulan ekonomik denge, kapanan işyerleri, artan işsizlik, evde geçirilen zamanları artıran sokağa çıkma yasakları hayatın akışını yavaşlattı. Düşünmeye, okumaya, iç dünyamıza gözlerimizi çevirmemize sebep oldu.
Tüketim ekonomisinin önemli çarklarından biri olan moda sektörü bile eskileri yeniden değerlendirmeye yönelik modeller sergileye başladı. Terziler, tamirciler yeniden keşfedildi…
Hülâsa
Herkes dersini aldı mı? Bunu zaman gösterecek. Öğrenilmeyen dersler kavranana, hazmedilene kadar pandemili korona dersini vermeye devam edecek.
“Nereden geldim? Nereye gidiyorum? Hayatın gayesi nedir?” sorularının doğru cevabı bulununcaya kadar...