Kur’ân’daki tekrarların önemi
Hazırlayan: Mehmet Erbaş
Tekrarı iktiza eden duâ ve dâvet, zikir ve tevhid kitabı dahi olduğunu bildirmek sırrıyla, güzel ve tatlı tekrarlarıyla bir tek cümlede ve bir tek kıssada ayrı ayrı çok manaları, ayrı ayrı çok muhataplarına tefhim etmekte; cüz-î ve adî bir hadisede en cüz-î ehemmiyetsiz şeyler dahi nazar-ı merhametinde daire-i tedbir ve idaresinde bulunmasını bildirmek sırrıyla tesis-i İslâmiyet’te ve tedvin-i Şeriatta Sahabelerin cüz-î hadiselerini dahi nazar-ı ehemmiyete almasında, hem küllî düsturların bulunması, hem umumî olan İslâmiyet’in ve Şeriatın tesisinde o cüz-î hadiseler, çekirdekler hükmünde çok ehemmiyetli meyveleri verdikleri cihetinde bir nevi i’cazını gösterir.
Evet, ihtiyacın tekerrürüyle, tekrarın lüzum-u haysiyetiyle, yirmi sene zarfında pek çok mükerrer suallere cevap olarak ayrı ayrı çok tabakalara ders veren ve koca kâinatı parça parça edip Kıyamette şeklini değiştirecek, dünyayı kaldırıp onun yerine azametli ahireti kuracak ve zerrattan (atomlardan) yıldızlara kadar bütün cüz’iyat ve külliyatın (bütünlerin) tek bir zatın elinde ve tasarrufunda bulunduğunu ispat edecek ve kâinatı ve arzı ve semavatı ve anasırı kızdıran hiddete getiren nev-i beşerin (insanlığın) zulümlerine, kâinatın netice-i hilkati hesabına gadab-ı İlâhiyi ve hiddet-i Rabbaniyeyi gösterecek hadsiz ve nihayetsiz ve dehşetli ve geniş bir inkılâbın tesisinde binler netice kuvvetinde bazı cümleleri ve hadsiz delillerin neticesi olan bir kısım âyetleri tekrar etmek, değil bir kusur belki gayet kuvvetli bir i’caz, ve gayet yüksek bir belâgat ve muktezay-ı hale gayet mutabık bir cezalettir.
“Hem meselâ, “Taa, Siin, Miim” Sûresinde sekiz defa tekrar edilen şu “Rabbin ise, şüphesiz ki, kudreti her şeye galip olan ve rahmeti her şeyi kuşatandır.” (Şûrâ Sûresi: 9-68-104-159-175191) âyeti, o sûrede hikâye edilen Peygamberlerin necatlarını ve kavimlerin azaplarını kâinatın netice-i hilkati hesabına ve Rububiyet-i ammenin namına o binler hakikat kuvvetiyle olan âyeti tekrar ederek izzet-i Rabbaniye o zalim kavimlerin azabını ve Rahimiyet-i İlâhiye dahi enbiyanın necatlarını iktiza ettiğini ders vermek için biner defa tekrar olsa yine ihtiyaç ve iştiyak (istek) var. Ve icazlı ve i’cazlı bir ulvî belâgattir.”