માનવી એ જ કે ઓપે જે કશી ભાત વગર ભારતમાં ડોમેસ્ટિક ફ્ાઇટ્સ શરૂ કરાયાના પહે્ા દિવ્સે અંધાધૂંધી

ધર્મના ભેદ વગર, નાત વગર, જાત વગર; રાનવી એ જ કે અોપે જે કશી ભાત વગર. - શૂન્ય પાલનપુરી

ભારતમાં રોરોનાને રાબૂમાં લેવા માટે ્સરરારે બે મતહના જેટલો ્સમય લોરડાઉન જાહેર રયું હતું. ્સરરારને અનુભવે ્સમજાયું રે રોરોના એમ ્સહેલાઇથી ખતમ થવાનો નથી. એટલે હવે રોરોનાના રોગચાળા વચ્ે જ જીવન પૂવકાવત રરવાના પ્રયા્સો થઇ રહ્ા છે. આનાં ભાગ રૂપે બજારો ખુલવા માંડ્ા છે અને ટ્ેન તેમ જ તવમાની ્સેવા પણ ચાલુ થઇ રહી છે. ગયા ્સોમવાર, 25 મેના ઇદના દદવ્સે ્સરરારે દેશમાં ડોમેસસટર તવમાની ્સેવાનો પ્રારંભ રયયો છે. ઇન્ટરનેશનલ ફલાઇટ્સ તો હવે જયારે શરૂ થશે તયારે થશે, ડોમેસસટર ફલાઇટ્સ પણ જે રીતે શરૂ થઇ છે તે દશાકાવે છે રે ્સરરાર રે ત્સતવલ એતવએશન ખાતાએ પૂરતી તૈયારી રયાકા તવના જ ્સેવાઓ શરૂ રરી દીધી છે અને તેના રારણે પહેલા દદવ્સો તો અંધાધૂંધી જ વતાકાઈ હતી.

પહેલે જ દદવ્સે ્સોમવારે રુલ 428 ફલાઈટ્સ પોતપોતાના ગંતવયસથાને જવા રવાના થઇ હતી પણ ્સામે ૬૩૦ થી વધુ ફલાઈટ્સ રદ થઈ હતી. અમદાવાદના ્સરદાર વલ્લભભાઇ પટેલ એરપોટકા પર પણ અમદાવાદની રુલ ૯૦માંથી લગભગ ૬૦ ટરા જેટલી ફલાઇટ રેન્્સલ રરવામાં આવી હતી. અમદાવાદમાં જે રુલ ૩૦ ફલાઇટની અવર-જવર થઇ તેમાંથી મોટાભાગની ફલાઇટ્સ પણ ૫૦ ટરાથી ઓછા મુ્સાફર હતા. લોરડાઉનને લીધે અન્ય શહેરમાં ફ્સાઇ ગયા હોય તેઓ જ હાલ ફલાઇટ દ્ારા મુ્સાફરી રરવાનું પ્સંદ રરી રહ્ા છે.

રેટલાર પે્સેન્જ્સસે એવી ફદરયાદ રરી હતી રે અમારી ફલાઇટ રદ થઇ હોવાની અમને ઍરલાઇન્્સે રોઈ માતહતી નહોતી આપી, ઍરલાઇન્્સની વૅબ્સાઇટ પર ફલાઇટ રદ થઇ હોવાની રોઇ માતહતી નહોતી અને અમે બહુ મુશરેલી વેઠીને ઍરપૉટકા પર પહોંચયા તયારે ખબર પડી રે અમારી ફલાઇટ રદ થઇ છે. ઍર ઇસન્ડયા ્સતહતની રેટલીર ઍરલાઇન લૉરડાઉન દરતમયાન પોતાની રદ થયેલી ફલાઇટ્સનું પૂરં રીફંડ આપવામાં પણ ગલ્લાંતલ્લાં રરી રહી છે. આવી રીતે છેલ્લી ઘડીએ ફલાઇટો રેન્્સલ થાય તો મુ્સાફરોની રેવી હાલત થાય તેનો રોઇ જ તવચાર ્સરરારે રયયો નથી.

ત્સતવલ એતવએશન પ્રધાન હરદીપ પુરીએ રબૂલયું હતું રે રેલવે ટ્ેનો શરૂ રરવી અને તવમાની ્સેવા ચાલુ રરવી એ બંને અલગ અલગ બાબતો છે.

મહારાષ્ટ્ર, પતચિમ બંગાળ અને તતમળનાડુ જેવા રાજયોના એરપોટકાનો દેશમાં ્સૌથી વયસત ગણાતા એરપોટકા્સમાં ્સમાવેશ થાય છે. આ રાજયોમાં રોરોનાની સસથતત ઘણી તવકટ છે. તયાં રોરાનાના રે્સની ્સંખયા રુદરે ને ભૂ્સરે વધી રહી છે. આ રારણે એ રાજય ્સરરારોએ પોતાના એરપોટકા્સ પરથી ફલાઇટ્સ શરૂ રરવાનો તવરોધ રયયો હતો. મહારાષ્ટ્ર, પતચિમ બંગાળ તેમજ તતમલનાડુએ ્સતત રોરોના રે્સો વધવાને પગલે એરપોટકા પર ડોમેસસટર ફલાઈટ ્સંચાલન હાલ પુરતું સથતગત રાખવા જણાવયું છે. મહારાષ્ટ્રના મુખયપ્રધાન ઉદ્ધવ ઠારરેએ જણાવયું હતું રે તેઓને મુંબઈ એરપોટકા પર ફલાઈટ ્સેવા શરૂ રરવા થોડો ્સમય જોઈએ છે. પતચિમ બંગાળ ્સરરારે પણ ત્સતવલ એતવએશન મંત્રાલયની ફલાઈટ ્સેવા શરૂ રરવાની રજૂઆતનો હરારાતમર પ્રતત્સાદ આપયો નહોતો. ત્સતવલ એતવએશન તવભાગે ફલાઇટ શર રરવા મંજુરી આપવા પ. બંગાળ ્સરરારને અનુરોધ રયયો હતો પણ મુખયપ્રધાન મમતા બેનરજીની ્સરરારે રોરોનાની સસથતતને ધયાનમાં લઇને એ માટેની મંજૂરી આપી નહોતી. પ. બંગાળ ્સરરારે ૨૮ મેથી તબક્ાવાર તવમાન ્સેવા શરૂ રરવાનો તનણકાય લીધો છે પણ તે આ અંગેની ગાઇડલાઇન્્સનું રડર રીતે પાલન રરાવવા મક્મ છે. એવી જ રીતે આંધ્ર પ્રદેશે પણ ્સોમવારથી તવમાન ્સેવા શરૂ રરવાની પરવાનગી નહોતી આપી. આટલાં બધાં રાજયોને તવમાની ્સેવા ચાલુ રરવા ્સામે વાંધો હોય તો તેને ધયાનમાં લેવાની જરૂર હતી, પણ રેન્દ્ર ્સરરારે એવું રયું નહોતું.

બીજો મુદ્ો પે્સેન્જ્સકા માટેના ક્ોરન્ટાઇનના અંગેના તનયમોનો છે. ડોમેસસટર ફલાઇટ મારફતે આવતા પ્રવા્સીઓ માટે જુદા જુદા રાજયોએ ક્ૉરન્ટાઈનના અલગ અલગ તનયમો અને શરતો રાખયા હોવાથી એરલાઇન્્સ તવમાન ્સેવા શરૂ રરવા બાબતે મૂંઝવણમાં મુરાઇ ગઇ હતી.

રેન્દ્ર ્સરરારે ડોમેસસટર ફલાઈટ ્સેવાની મંજૂરી આપયા બાદ ફલાઈટમાં આવતા મુ્સાફરો માટે જે તે રાજયો પર ક્ોરન્ટાઈનની જવાબદારી ્સોંપી હોવાથી દરેર રાજયમાં અલગ અલગ તનયમો છે. રેટલાર

માનવી માત્ર માનવી હોય એ જ મહતવનું છે. એની અોળખ માટે એના ધમકાનો, એની નાતનો, એની જાતનો, એના વતનનો, એની ભાષાનો, એની ્સંસરકૃતતનો, એના રૂળનો, એના અભયા્સનો, એના વયવ્સાયનો ત્સક્ો લગાડવાની જરૂર છે ખરી? એ રેટલો શ્ીમંત છે રે એ ગરીબ છે, એ રેટલો ઉદાર છે રે રેટલો રંજૂ્સ છે, એ રેટલો ધમકાપરાયણ છે રે એ નાસસતર છે એ બધું એને અોળખવા માટે જોવું પડે ખરં?

માણ્સોને અોળખવાની આ દુતનયાની રીત તનરાળી છે. પહેલાં રોઇ મળશે એટલે એના નામ પરથી એ કયા ધમકાનો છે તે જાણી લેવાશે. ન જાણી શરાય તો એને પૂછી લેવાશે. પછી એની ભાષાનો ખયાલ આવશે. ગુજરાતી છે એવું જાણતાં તમે આતરિરાના રે દેશના? એ પ્રશ્ન થશે. પછી આવશે રઇ નાતના, રઇ જાતના અને દેશમાં કયા ગામના, કયા ગોળના, કયા વાડાના. આ બધાં પ્રશ્નોનો ઉત્તર મળયા બાદ એની ્સાથે મૈત્રી રેળવવી રે નહીં, એની ્સાથે વધુ ્સંબંધ તવર્સાવો રે નહીં તેના પર આગળ તવચાર થશે. આજે તો અોળખ માટે રયા રાજરીય પક્ષનો છે અને તે પણ તરિટનમાં કયા પક્ષમાં માને છે અને ભારતમાંના કયા પક્ષનો એ ટેરેદાર - ઠેરેદાર છે તે જાણવા પ્રયત્ન થશે. તયારે રેટલાર લોરો જે ધમકામાં ખૂબ માનતા હોય તે પૂછશે રે તમે પ્રમુખસવામી મહારાજવાળા રે ્સંત તેજેન્દ્રપ્ર્સાદજીવાળા? તમે ્સતયતમત્રાનંદજીવાળા રે મોરારીબાપુવાળા રે પછી રમેશ અોઝાવાળા? આજે તો આવી નવી નવી રંઠીની અોળખ વધતી જાય છે. દરેર પોતપોતાનું નવુ જુથ સથપતા જાય છે. અને ઇગલેન્ડના યુતનયનો રરતાં પણ વધુ 'ક્ોઝ રાજયોએ ફલાઈટમાં આવતા તમામ મુ્સાફરોને ફરતજયાત 14 દદવ્સ ્સંસથારીય રવોરન્ટાઈનમાં રહેવા આદેશ રયયો છે જયારે રેટલાર રાજયોમાં હોમ ક્ોરન્ટાઈનની છૂટછાટ આપવામાં આવી છે.

હાલમાં પે્સેન્જરોને ્સૌથી મોટો ભય ક્ોરન્ટાઇન થવાનો છે. એર તજલ્લામાંથી બીજા તજલ્લામાં રે એર રાજયમાંથી બીજા રાજયમાં જનારા પે્સેન્જરનો પોતાના ગંતવયસથાને પહોંચયા બાદ ક્ોરન્ટાઇન થવાની તચંતા ્સતાવે છે. એ ્સમયગાળો 14 દદવ્સનો હોય છે એ એર મોટી અડચણ છે. ગુજરાત જેવા રેટલાર રાજયોમાં પ્રમાણમાં હળવા તનયમો છે. રોરોનાના લક્ષણો ન હોય તો હોમ ક્ોરન્ટાઇન થઇ શરાય છે પણ જયાં ફરતજયાત ્સરરારે નક્ી રરેલા ક્ોરન્ટાઇન ્સેન્ટરમાં ભરતી થવાનું હોય તયાં પે્સેન્જરની સસથતત રફોડી બની જાય. ્સરરારે આ મુદ્ે પણ યોગય રરવાની જરૂર છે.

ડોમેસસટર ફલાઇટ્સનો અનુભવ જ આટલો ખરાબ હોય તો ઇન્ટરનેશનલ ફલાઇટ્સ શરૂ રરતાં પહેલાં તો ્સો વાર તવચારવું જોઇશે. ્સરરારને ગંભીરતાથી તવમાનીવયવહાર પૂવકાવત રરવા રરતાં ગમે એમ રરીને પદરસસથતત થાળે પડી ગઇ છે એવું દેખાડવામાં રે માની લેવામાં વધારે ર્સ હોય એવું લાગે છે. હાલ રોરોનાના રે્સો વધયા છે. અમદાવાદ અને મુંબઇ જેવા શહેરો માથે વુહાન રે ન્યૂયોર્ક બનવાનો ભય ઝળુંબી રહ્ો છે. આવા ્સમયે લોરોની ્સલામતી અને રોરોનાના રે્સોની વૃતદ્ધ પર તનયંત્રણ રેવી રીતે રરવું એ તવચારવું વધુ મહતવનું છે. રોરોના એટલી ્સહેલાઇથી ખતમ થવાનો નથી એવું હવે ઘણાં ખરા તનષણાતો રહી રહ્ા છે. એટલે આપણે રોરોનાની ્સાથે જ જીવવા ટેવાઇએ એ જરૂરી છે પણ આ રામમાં આંધળુદરયા ન હોય. તબનજરૂરી ઉતાવળ છેલ્લાં બે મતહનાના લોરડાઉન પર પાણી ફેરવી દઇ શરે એમ છે. જોરે, બે મતહનાના લોરડાઉનનો ઉપયોગ પણ ્સરરારે ખા્સ દૂરંદેથીથી રયયો જણાતો નથી. આ જ ્સમયગાળામાં ટ્ેન અને તવમાની ્સેવા શરૂ રરવા ્સતહતની જનજીવન પૂવકાવત રરવા માટેની અ્સરરારર વયૂહરચના તવચારી શરાઇ હોત જે થયું નથી.

ડોમેસસટર ફલાઇટ્સ ચાલુ રરવાના જે અનુભવો થયા છે તેનો લાભ ભતવષયમાં ઇન્ટરનેશનલ ફલાઇટ્સ શરૂ રરવાની પ્રતરિયાને મળે તોય ખોટું નથી.

શોપ' બનતી જાય છે. ખૂબીની વાત એ છે રે જૂથનો રખેવાળો એવી રડર વોટરટાઇટ દદવાલ પોતાના ઈષ્ટ દેવ ્સમા એ ્સંતની આ્સપા્સ ચણે છે રે ્સામાન્ય જનતા એમને ડાયરેકટ મળી શરતી નથી. અને એ ્સંત ્સીધા ્સામાન્ય જનતાને મળી શરતા નથી. રાજીવ ગાંધીની આ્સપા્સ આવી દદવાલ ખડી રરાયેલી. તેઅો ચૂંટણીમાં પરાતજત થયા તયારે તેમને ખયાલ આવયો લોરોથી દૂર રહેવાથી પરાજય પામવો પડ્ો તયારે તેમણે જાતે જ એ અભેદ્ય દદવાલ ભેદીને જનતાને મળવા દેશભરમાં જનતા ક્ા્સ દ્ારા ટ્ેનનો પ્રવા્સ રયયો. અને રાજીવે ફરી લોરતપ્રયતાના તશખરો ્સર રરવા માંડેલા.

પણ રાજીવ એ રાજીવ હતા. પોતાની આ્સપા્સના જૂથને તેઅો પારખી શરેલા. પણ ઇગલન્ેડમાં પધારતા ્સતંો મહાતમાઅો પોતાની આ્સપા્સના એ વતળકાુમાથંી બહાર આવી શરશે ખરા?! અને ્સાચા લોરોને અોળખવા પ્રયા્સ રરશે ખરા? શૂન્ય રહે છે તેમ નાત, જાત રે ભાતના લેબલ તવના જે આપી શરે, શોભી શરે એ જ માનવતાનો તવજય છે. બધાં લેબલો તો પીછા જેવા છે અને ્સમાજ પીંછાનો જ પીછો રરતો રહે છે. એમને ખબર નથી રે રેટલારનાં એ પીછાં ઉછીના લીધેલા હોય છે તો રેટલારના બનાવટી. ્સાચા હીરા રરતાં બનાવટી અમેદરરન ઝવેરાતની ચમર જેણે જોઇ હશે તે જાણી શરશે રે ઘણીવાર ઝવેરી પણ ્સાચા હીરાની પરખ રરવામાં તનષફળ જાય છે. શૂન્ય આગળ રહે છે.

દદવ્સના પ્રરાશને અોળખનારા એના ગભકામાં રહેલા અંધરારને જાણી શરે છે ખરા?