એક ઉજ્જડ કરેે ગાથામને, બીરીજો વસાથાવે શેેે'રે

નદીી કિર્નારે વહેેલીી ્સવારની ભીીડ હેતી. ર્ોઇ સ્નાાન ર્રતુȏ હેતુȏ. ર્ોઇ ઘડો લીઇને પાાણીી ભીરવા આવ્યુંુȏ હેતુȏ. એર્ ્સાધુુ છાાતી ્સમાાણીાȏ પાાણીીમાાȏ ઊભીા રહેીને ્સૂયુંકાનારાયુંણીને અર્ધ્યયુંકા અપાી રહ્યાા હેતા અને ગાયુંત્રીી માȏત્રી બોોલીી રહ્યાા હેતા. તેવામાાȏ તેમાણીે એર્ વંછાીને તણીાતો જોયુંો.

્સાધુુના નિનમાકાળ હૃદીયુંમાાȏ દીયુંા ઉપાજી. તેમાણીે પ્રવાહે વચ્ચેે હેાથ નાખીીને વંછાીને બોચાાવ્યુંો. જો્સભીેર વહેેતા પાાણીીમાાȏ વંછાી શુંુȏ ્સમાજે ર્ે એને બોચાાવનાર ્સાધુુ છાે ર્ે ્સȏ્સારી? તેણીે તો ્સાધુુના હેાથમાાȏ ડȏખી દીીધુો. હેાથીમાાȏથી વંછાી પાડી ગયુંો.

્સાધુએુ ફરી એને બોચાાવ્યુંો અને વંછાીએ ફરી ડખીȏ દીીધુો. હેાથમાાથȏ ી ફરી વંછાી પાાણીીમાાȏ પાડી ગયુંો. આ ક્રમા ત્રીણી-ચાાર વાર ચાાલ્યુંો. એ જોઇ પાા્સે ઉભીલીે ા નિશુંષ્યુંે ર્હ્યુંȏ "બોાપાજી, એ આપાને ડખીȏ દીીએ છાે એ જાણ્યુંા પાછાી વારવે ારે એને શુંા માાટેે બોચાાવો છાો?"

માીઠુંુȏ માલીર્તાȏ ્સાધુુએ ર્હ્યુંȏ - "બોેટેા, એનો સ્વભીાવ ડȏખીવાનો છાે. આપાણીે ્સȏન્યુંા્સી છાીએ. આપાણીો ધુરમા દીુȕખીી પ્રત્યુંે દીયુંા રાખીવાના છાે. એ માૂȏગો જીવ પાોતાનો સ્વભીાવ ન ભીૂલીે તો આપાણીે ભીગવાધુારી આપાણીો ધુરમા શુંી રીતે ચાૂર્ીએ? એ પાામાર જȏતુ અને આપાણીે ્સૌથી બોુનિŬશુંાળી જીવ ગણીાતા માાણી્સોȕ બોȏને વચ્ચેે ર્ંઇ ફેર ખીરો ર્ે નહેં?"

માાનવ્સમાાજમાાȏ એવા ર્ેટેલીાર્ જીવ હેોયું છાે જેમાને હેૈયુંે ્સતત ર્ો'ર્ પ્રર્ારનો અજȏપાો રહેેતો હેોયું છાે. પાોતાનો એ અજȏપાો દીૂર ર્રવા એ હેાલીતાȏ-ચાાલીતાȏ બોીજાને ઘંચાપારોણીો ર્યુંાકા ર્રતા હેોયું છાે. પાારર્ાને નિવના ર્ારણીે પાીડવામાાȏ એમાના જીવને એર્ પ્રર્ારનો આ્સુરી આનȏદી માળતો હેોયું છાે. આપાણીે તો એમાની દીયુંા જ ખીાવી રહેી.

એર્ લીોર્્સાનિહેત્યુંર્ારે ર્હ્યુંȏ છાેȕ "હેલીર્ા જણી હેલીર્ા રહેે,

ઊતરાવે છાે પાાઘડી ભીરી ્સભીા જ."

દીરબોારમાાȏ બોેઠુંેલીા માા'જન વારેવારે પાાઘડી ફંદ્યાા ર્રતા હેતા. શુંાણીા રાજવીનુȏ એ તરફ ર્ધ્યયુંાન ગયુંુȏ પાણી ભીરી ્સભીામાાȏ માા'જનને ઠુંપાર્ો શુંે દીેવાયું? એટેલીે રાજવીએ ર્નિવ ્સામાે ્સૂચાર્ નજરે જોયુંુȏ.

એ ઇશુંારો ્સમાજી જતાȏ રાજ ર્નિવએ બોેપાળ માા'જન ્સામાે જોયુંુȏ ને તરત ઉપાર જણીાવેલીો દીૂહેો ્સૂરીલીા ર્ંઠુંે ગાઇ નાખ્યુંો. નિખીનિ્સયુંાણીુȏ સ્મિસ્માત ર્રતાȏ માા'જને ર્હેેવુȏ પાડ્યુંઃુȏȕ "હેાવ હેાચાી વાત ર્રી તમાે." માાȏડ ચાણીોઠુંીના દીાણીા જેવડો માાȏર્ડ ભીરી ્સભીામાાȏ માા'જનને બોેઆબોરૂ ર્રી શુંર્ે છાે.

્સમાાજમાાȏ ઊજળાȏ લીૂગડાȏ પાહેેરીને ફરતા અને ફાȏર્ડુȏ અȏગ્રેેજી બોોલીતા માાȏર્ડો ઉપાર ઉપારથી ઓળખીાતા નથી. આવા ્સમાાજર્ંટેર્ો ્સમાાજમાાȏ રહેીને ્સમાાજનુȏ અનિહેત ર્રતાȏ હેોયું છાે. ્સમાાજના નિહેતેચ્છાુ હેોવાનો અȏચાળો ઓઢીીને એ લીોર્ો ્સમાાજની પાીઠુંમાાȏ ઘા ર્રતા હેોયું છાે.

આવા ્સમાાજર્ંટેર્ોને ર્ધ્યયુંાનમાાȏ રાખીીને જ લીખીાયુંુȏ હેશુંેȕ "આનȏદીા ર્ે" પારમાાનȏદીા આȏઇ માાણી્સે માાણી્સે ફેર, એર્ ઉજ્જડ ર્રે ગામાને, બોીજો વ્સાવે શુંે'ર... આનȏદીા ર્ે' પારમાાનȏદીા આȏઇ માાણી્સે માાણી્સે ફેર, એર્ લીાખીુȏ દીેતાȏ ના જડે બોીજા તાȏનિબોયુંાના તેર.' ર્ોણી તાȏનિબોયુંાના તેર છાે ને ર્ોણી લીાખીોમાાȏ એર્ છાે એ તમાારે પાારખીવાનુȏ છાે.

- રમણિકલાલ સોલંકી, CBE

નિલીયુંે પાલીર્માાȏ લીાજ,