ધર્મમનરી સાથાર્મથાજિŠક વ્યાથાખ્યાથા

શ્રૂૂયતાંંȏ ધર્મમ સર્વમસ્ર્વમ્ શ્રૂૂત્ર્વં ચૈૈર્વંર્વધંતાંમતાંંમ્ આત્ર્મનઃઃ પ્રતિતાંકૂૂલાંતિનઃ પરેેષાંંȏ નઃ સર્મંચૈરેેત્ ।।

ભાાવીાર્થઃȕɓ ધર્મનુંɓ આ રહસ્ય સાભાȏ ળોો અનુંે સાભાȏ ળોીનુંે અતȏ રર્માȏ ઉતારોȕ તર્મારા ર્માટેે જે ખોોટેુȏ - અસ્વીીર્કાાયɓ સર્મજતા હો તવીે તર્મે પણ બીીજા સાર્થઃે નું ર્કારો.

ર્માનુંવીજીવીનુંનુંુȏ એર્કા અદભાતુ સનુંાતનું સત્ય અહં ર્માત્ર બીીજી પક્તિȏ ōર્માȏ રજૂ ર્થઃયુȏ છે.ે આ સભાુ ાક્તિ¤ત રચનુંાર અનુંે ઇશુુ ક્તિĂસ્ત એર્કા જ સર્મયગાળોાર્માȏ ર્થઃઇ ગયા હતા? એવીો પ્રશ્ન આ શ્લોોર્કા વીાચȏ ીનુંે જાગે છે.ે ભાગવીાનું ઇશુએુ પણ આવીો જ ઉપદશુે આપ્યો છે,ે તર્મનુંે યાદ છે?ે

ઇશુએુ ર્કાહ્યુંȏ છેȕે 'તર્મે બીીજા પાસર્થઃે ી જવીે ા વીતનુંɓ નુંી અપક્ષાે ા રાખોતા હો તવીે વીતનુંɓ તર્મે પણ બીીજાઓ સાર્થઃે ર્કારો.' આ સભાુ ાક્તિ¤તનુંા બીીજા અડધા ચરણર્માȏ એવીી જ વીાત ર્કાહવીે ાઇ છે.ે તર્મે જે વીતનુંɓ નુંી અપક્ષાે ા બીીજા પાસર્થઃે ી રાખોતા હો એવીુȏ તર્મે પણ બીીજા સાર્થઃે ર્કારજો.

ર્મહક્તિ¤ɓ અરક્તિવીદȏ આદȏ ોલનુંોનુંા ક્તિવીશ્વનુંી વીાત ર્કારતા. તઓે ર્કાહતે ા ર્કા,ે તર્મે બીીજા ર્માટેે જવીે ા ક્તિવીચારો ર્કારતા હશુો તવીે ા ક્તિવીચારો તર્મારા ક્તિવીશુે સાર્મનુંે ી વ્યક્તિōનુંા ર્મનુંર્માȏ પણ આવીતા હશુ.ે યર્થઃા ક્તિપડȏ તર્થઃા બ્રહ્માંાડȏ .ે

ઝેનુંે સતȏ ો આવીી સરસ વીાતો વીાતાઓɓ દ્વાારા ર્કાહે છે.ે એવીી એર્કા ઝેનુંે ર્કાર્થઃા છેȕે એર્કા ક્તિશુક્ષાર્કાે વીગર્મɓ ાȏ ક્તિવીદ્યાાર્થઃીઓનુંે ર્કાહ્યુંȏ - તર્મે જર્મે નુંે ખોબીૂ અણગર્મતા ગણતા હો તવીે ા સહક્તિવીદ્યાાર્થઃીઓનુંા નુંાર્મો લખોો.

પરિરણાર્મ શુુȏ આવ્ય?ુȏ જર્મે ણે જર્મે ણે બીીજા ક્તિવીદ્યાાર્થઃીઓ ક્તિવીશુે ટેીર્કાાજનુંર્કા લખ્યુȏ હતુȏ તે

બીધાનુંȏ ાȏ પોતાનુંાȏ નુંાર્મો પણ અન્ય ક્તિવીદ્યાાર્થઃીઓનુંી યાદીર્માȏ હતા.ȏ સૌર્થઃી આશ્ચયજɓ નુંર્કા હર્કાીર્કાત તો એ હતી ર્કાે એર્કા ક્તિવીદ્યાાર્થઃીનુંુȏ નુંાર્મ ર્કાોઇનુંી યાદીર્માȏ નુંહોત.ȏુ ર્કાારણ? એ ક્તિવીદ્યાાર્થઃીનુંો પોતાનુંો ર્કાાગળો પણ ર્કાોરો હતો.

એ ક્તિવીદ્યાાર્થઃીએ પોતાનુંા ક્તિશુક્ષાર્કાનુંે સબીȏ ોધીનુંે લખ્યુȏ હતȕુȏ હુંં ર્કાોઇનુંે અણગર્મતા ગણતો

નુંર્થઃી ર્માટેે ક્ષાર્મા ર્કારો.

આ સભાુ ાક્તિ¤તનુંો રચનુંાર ર્કાટેે લો બીધો ઉદ્દાારદૃષ્ટાા હશુ!ે ધર્મનુંɓ ી વ્યાખ્યા તો હજારો જણે જદુ ી જદુ ી રીતે ર્કારી છે.ે ર્કાોઇએ ધર્મનુંɓ ર્મક્તિૂ તપɓ જાૂ સાર્થઃે સાર્કાȏ ળોી લીધો છે,ે ર્કાોઇએ જપતપતીરર્થઃ સાર્થઃે સાર્કાȏ ળોી લીધો છે.ે આ સભાુ ાક્તિ¤તનુંા સજર્કાɓ ધર્મનુંɓ એર્કા સાદા વ્યવીહારુ સત્ય સાર્થઃે ર્મર્કાૂ ી દઇનુંે તનુંે વ્યાપર્કા ડાયર્મન્ે શુનું પર ર્મર્કાૂ ી દીધો છે.ે

દક્તિુ નુંયાનુંા તર્માર્મ ધર્મોએ આ વીાતે નુંોખોી-અનુંોખોી રીતે ર્કારી છે.ે ક્તિસર્કાદં ર અનુંે પોરસનુંો પલે ો સવીȏ ાદ તો જગજાહરે છે.ે યદ્ધુ ર્માȏ હારલે ા પોરસનુંે ક્તિસર્કાદં ર સર્મક્ષા રજૂ ર્કારાયો ત્યારે સમ્રાાટે ક્તિસર્કાદં રે પોરસનુંે પછ્ુ યȕુȏ તર્મારી સાર્થઃે ર્કાવીે ો વીતાવીɓ ર્કારીએ?

સ્વીસ્ર્થઃતાર્થઃી પોરસે જવીાબી વીાળ્યોȕ એર્કા રાજા બીીજા રાજા સાર્થઃે ર્કારે તવીે ો.

આ સભાુ ાક્તિ¤તર્માȏ આધક્તિુ નુંર્કા વીતનુંɓ - ક્તિવીજ્ઞાાનું (બીીહક્તિે વીયર સાયન્સ) અનુંે ર્મનુંોક્તિવીજ્ઞાાનુંનુંો પણ ખોબીૂ ીપવીૂ ર્કાɓ સર્માવીશુે ર્કારી લવીે ાયો છે.ે વીળોી, આજનુંુȏ ક્તિવીજ્ઞાાનું જનુંે ટેક્તિે લપર્થઃી ર્કાહે છેે તે ક્તિવીજ્ઞાાનુંનુંુȏ ર્મળોૂ પણ આ ક્તિવીચારર્માȏ જોઇ શુર્કાાય છે.ે તર્મે જનુંે યાદ ર્કારતો હો એ વ્યક્તિō તર્મનુંે યાદ ર્કારતી હોય એવીુȏ ઘણીવીાર બીનું.ે અશુોર્કા વીારિટેર્કાાર્માȏ એર્કા રાક્ષાસી સીતાજીનુંે ર્કાહે છેȕે તર્મે આખોો રિદવીસ રાર્મનુંુȏ રટેણ ર્કારતાȏ ર્કારતાȏ રાર્મ ર્થઃઇ જશુો તો રાર્મનુંુȏ શુુȏ ર્થઃશુ?ે

સીતાજી ર્કાહે છેે ર્કા,ે એ ર્મારુȏ સ્ર્મરણ ર્કારતાȏ ર્કારતાȏ સીતા ર્થઃઇ ગયા હશુ.ે ...

- રમણિ‘કલાાલા સોોલાંકી, CBE (ગરવીી ગુજરાત આર્કાાɓઇવ્સ)