ફાાઇટીંંગૂ રીટ્રીીટીં - ચત્તિચજલ એન્ડ ઇન્ડિન્ડર્યાા

વિ¡

ન્સ્ટના ચીવિચીપલા 1896માȏ તેમનાી રેવિજમેન્ટ સાાથે બેોમ્બેેમાȏ ઉંતયાપ ત્યારથી લાઇનાે 1947માȏ સ્¡તȏત્રતા પ્રાપ્ત થઈ ત્યાȏ સાુધી ભાારત સાાથે ગાઢી રીતે જોડુાયેલાા હેતા. પુરંતુ તેઓ શા માટે શા માટે ભાારત અનાે ભાારતીયો પ્રત્યે આટલાો પ્રવિતશોધ ધરા¡તા હેતા?

ચીચીીલા વિસા¡ાય અન્ય કોઈ વિđદિટશ રાજનાેતાનાો ભાારતીય ઉંપુ-ખȏડુ સાાથે આટલાો લાાȏબેો સાȏબેȏધ નાહેોતો અથ¡ા તો તેમનાા રાજકારણમાȏ આટલાી સાતત અનાે હેાવિનાકારક રીતે દાખલાગીરી કરી હેતી. ચીવિચીપલાે ભાારતનાી સ્¡તȏત્રતા તરફનાા તમામ પુગલાાનાે તોડુફોડુ કરી રદા કર¡ાનાો પ્રયાસા કયો હેતો. 1930નાા દાાયકામાȏ તેમણે ગ¡મેન્ટ ઓફ ઇષ્ટિન્ડુયા એક્ટનાે અપુȏગ બેનાાવ્યો હેતો.

બેીજા વિ¡શ્વાયુદ્ધ દારવિમયાના ¡ડુા પ્રધાના તરીકે, ચીવિચીપલાે પુડુદાા પુાછાળાથી સ્¡તȏત્રતા સાȏગ્રામનાે નાુકશાના કરી આઝાાદાી આપુ¡ામાȏ એક દાાયકાનાો વિ¡લાȏબે કયો હેતો. આજ દિદાના સાુધી તેઓ સાૌ ભાારતીયો માટે ‘સાામ્રાાજ્ય¡ાદાી’ વિ¡લાના બેનાી રહ્યાા છાે, જેઓ બેȏગાળાનાા દાુષ્કાળા માટે વ્યવિōગત રીતે જ¡ાબેદાાર હેતા.

આ પુુસ્તક ચીવિચીપલાનાે સાૌથી ¡ધુ ખરાબે, ક્રૂૂર, અ¡રોધક અનાે સ્¡ાથી રાજનાેતા તરીકે દાશાપ¡ે છાે. આ જ ચીચીીલા કોલાોવિનાયલા ઓદિફસામાȏ ઉંદાાર¡ાદાી હેતા, બેોઅસાપ અનાે આઇદિરશ લાોકો માટે કારદિકદાી જોખમમાȏ મૂકી હેતી તો મધ્ય પુૂ¡પમાȏ સ્¡તȏત્રતા આપુ¡ા ઝાડુપુ કરી હેતી. પુણ શા માટે તેઓ ભાારત પ્રત્યે આટલાી વિ¡વિચીત્ર રીતે દાુશ્મનાા¡ટ ધરા¡તા હેતા?

પુુસ્તક સમીીક્ષાા

• પુુસ્તકનાા લાેખક પ્રશȏસાનાીય રીતે ખુલ્લેા મના સાાથે સાȏ¡ેદાનાશીલા, મહેેનાતુȏ ઈવિતહેાસાકાર છાે અનાે ભાારત પ્રત્યેનાા ચીવિચીપલાનાા ¡લાણ પુર બેહેાદાુરીપુૂ¡પક સા¡ાલા ઉંઠા¡¡ા અનાે તેનાે જાવિત¡ાદાી ગણા¡¡ા બેદાલા અવિભાનાȏદાનાનાે પુાત્ર છાે. આ પુુસ્તક વિ¡¡ાદાાસ્પુદા છાે, પુરંતુ તે સાા¡ચીેત કરે છાે અનાે ખાતરી અપુા¡ે છાે. - ગેરાડુપ ડુીગ્રુટ, ધ ટાઇમ્સા.

• ¡ોલ્ટર રેઇડુ વિહેટલાર સાામેનાી લાડુાઈનાુȏ નાેતૃત્¡ કરનાાર વ્યવિōનાી આસાપુાસાનાા અસાȏખ્ય વિ¡¡ાદાોનાે સાȏદાભાપ આપુે છાે.' - ધ ઈષ્ટિન્ડુપુેન્ડુન્ટ, 'જાન્યુરી બેુક્સા ઑફ ધ મȏથ'

• ચીવિચીપલા અનાે ભાારતનાી ¡ાજબેી અનાે સાહેાનાુભાૂવિતપુૂણપ પુરીક્ષા આ પુુસ્તકમાȏ રજૂ કરાઇ છાે. – સ્કોટ્સામેના

• 'ભાારત વિ¡શે ચીવિચીપલાનાા મȏતવ્યો અનાે વિક્રૂયાઓનાુȏ એક માસ્ટરફુલા એક્સાપુોઝાર આ પુુસ્તક છાે' - ધ એવિશયના એજ.

• પુુસ્તક એક મહેત્¡પુૂણપ અનાે અત્યȏત લાાભાદાાયી વિહેસાા¡ છાે.' - ડુેક્કના ક્રૂોવિનાકલા.

• 'આ દિદા¡સાોમાȏ અનાે યુગમાȏ, ચીવિચીપલા એક વિ¡¡ાદાાસ્પુદા વ્યવિō છાે. તેમનાે વિđટનામાȏ એક મહેાના દાેશભાō તરીકે જો¡ામાȏ આ¡ે છાે. પુરંતુ ભાારતમાȏ એક પ્રાચીીના સાામ્રાાજ્ય¡ાદાી ખલાનાાયક કરતાȏ ઓછાા ગણાતા નાથી. ભાારત પ્રત્યે ચીવિચીપલાનાા ¡લાણનાી તપુાસા કર¡ા માટે રીડુે ભામરીઓનાા માળાામાȏ હેાથ નાાખ્યા છાે. - મનાોજ જોષેી, ઓબ્ઝા¡પર દિરસાચીપ ફાઉંન્ડુેશના, ના¡ી દિદાલ્હેી

લેેખક પુરિચય

રોયલા વિહેસ્ટોદિરકલા સાોસાાયટીનાા ફેલાો ¡ોલ્ટર રીડુ ઓક્સાફડુપ અનાે એદિડુનાબેરાનાી યુવિના¡વિસાપટીઓમાȏ ભાણેલાા ઇવિતહેાસાકાર છાે. તેમણે ‘નાેવિ¡લા ચીેમ્બેરલાેના: ધ પુેશનાેટ રેદિડુકલા’ સાવિહેત વિđદિટશ રાજકારણ અનાે ઇવિતહેાસા પુર અનાેક ¡ખાણાયેલાા પુુસ્તકો લાખ્યા છાે. તેઓ સ્કોટલાેન્ડુમાȏ ઘેટાȏ અનાે ઢીોરનાો ઉંછાેર કરે છાે અનાે ફ્રાાન્સામાȏ ઓવિલા¡ પુણ ઉંગાડુે છાે.

Book: Fighting Retreat Churchill and India

Author: Walter Reid

Publisher: C Hurst & Co Publishers Ltd

Price: £25