લગ્ન વિ¡હીરીન સહીજી¡ન હી¡ે સાહીવિŠક બનતુંં જાય છેે?

ગ્ન આપણાા દેેશમાંાȏ એક સાામાંાજિŠક સાȏસ્થાા છેે. સામાંાŠનુંંȏ એક આવશ્યક અંȏગ બનુંી રહ્યુંȏ છેે. કુટુંંȏબ જીવનુંનુંી સ્થિસ્થારતાા માંાટુંે લગ્ન Šરૂરી માંનુંાય છેે.

આપણાી ભાારતાીય સાȏસ્કૃજિતામાંાȏ લગ્ન જિવનુંા એટુંલે કે ગૃહસ્થાાશ્રમાં જિવનુંા જીવનું પૂણાણ ગણાાતાંȏ નુંથાી. લગ્ન સાȏસ્થાા સામાંાŠ જીવનુંનુંો એક માંોટુંો આધાાર સ્તાȏભા યંગોથાી રહ્યોો છેે. લગ્ન જિવનુંાનુંા જિવજાતાીય સાȏબȏધાોનુંે સામાંાŠ વર્જ્યયણ ગણાે છેે.

વળીી, દેીકરી પરણાાવવાથાી માંોટુંંȏ પંણ્ય માંળીે છેે. એવી એક માંાન્યતાા પણા પ્રવતાે છેે. એટુંલે કન્યાદેાનુંનુંે માંોટુંામાંાȏ માંોટુંંȏ દેાનું ગણ્યંȏ છેે. આ ઉપરાȏતા સામાંાŠમાંાȏ પ્રાચીીનુંકાળીથાી એક કહેવતા પ્રચીજિલતા છેે કે, “ડોોસાો કુȑવારો માંરે, પણા કોઇ દેી’ ડોોસાી કુȑવારી માંરી હોય એવંȏ સાાȏભાળ્યંȏ છેે ખરુંȏ?”

આ બધાી વાતાો લગ્ન સાȏસ્થાાનુંી માંŠબૂતાાઇ અંનુંે અંજિનુંવાયણતાાનુંંȏ પ્રમાંાણા આપે છેે.

તાેમાં છેતાાȏ, સામાંયનુંા વહેણાનુંી સાાથાે સામાંાŠમાંાȏ પણા ઘણાંȏ પરિરવતાણનું આવતાંȏ રહ્યુંȏ છેે. આŠે લગ્ન સાȏસ્થાા ધાીરે ધાીરે તાૂટુંતાી જાય છેે. મૃતાપાય થાઇ રહી છેે. તાે જિવધાાનું થાોડોંȏ ચીંકાવનુંારુંȏ લાગે, પણા બધાા જાણાે છેે તાેમાં તાે સાત્યથાી વેગળીંȏ Šરાય નુંથાી.

આŠે બદેલાતાી જીવનુંશૈલી સાાથાે સાતાતા આખંȏ જીવનું એક વ્યજિō સાાથાે બȏધાાયેલા રહીનુંે જીવવંȏ, એ ઘણાાનુંે પસાȏદે નુંથાી. લગ્નથાી બȏધાાયેલા જિવનુંા પણા સાારી રીતાે જીવી શકાય છેે, એવી એક નુંવી માંાન્યતાા અંનુંે પ્રથાા હાલ ઘણાી તાેજીથાી

પ્રવતાી રહી છેે.

પ્રાચીીનુંકાળીમાંાȏ પ્લટુંે ો નુંામાંનુંા ગ્રીીક રિ˜લસાૂ˜ે આ લગ્નનુંી અંજિનુંવાયણતાા નુંથાી સ્વીકારી. તાેણાે એક સામાંાŠનુંા આદેશણનુંી કલ્પનુંા કરી હતાી, Šેનુંા એક ભાાગ રૂપે જિવશેષ રીતાે ટ્રેેઇજિનુંȏગ આપી તાૈયાર કરવામાંાȏ આવેલા રાર્જ્યયકતાાણઓનુંો વગણ Šે રિ˜સાોસાો˜ર હોય, Šે કુટુંંȏબ જીવનુંનુંી Šȏજાળીથાી પર હોય, Šેમાંાȏ માંાજિલકીનુંો ભાાવ નું હોય, અંનુંે લગ્ન સાȏસ્થાા પણા નું હોય, આ વગણમાંાȏ પંરુંષો અંનુંે સ્ત્રીીઓનુંો સાહચીાર હોય પણા લગ્ન જિવનુંા, આ રીતાે Šન્માંતાા બાળીકોનુંો સાવાɖગી ઉછેેર પણા સાહુ સાાથાે માંળીીનુંે કરે, વ્યજિōગતા રીતાે નુંહં, આવો જિવચીાર તાેણાે ˜ેલાવેલો પણા ભાારે તાે સા˜ળી થાયો નું હતાો. કારણા સામાંાŠમાંાȏ લગ્ન સાȏસ્થાા રૂઢ થાઇ ગઇ હતાી.

આપણાે પરિરકથાાઓમાંાȏ વાȏચ્યંȏ કે, સાાȏભાળ્યંȏ છેે કે, પછેી એક રાŠકુમાંાર સા˜ેદે ઘોડોા પર આવ્યો, અંનુંે એક કુȑવરીનુંે પરણાીનુંે લઇ ગયો, પછેી બȏનુંેએ ખાધાંȏ, પીધાંȏ અંનુંે માંોŠ કરી ....

પણા આ પરિરકથાાઓ આŠે એટુંલી સાાચીી નુંથાી લાગતાી. કારણા કે, રાŠકુમાંાર પસાȏદે કરીનુંે કુȑવરીનુંે લઇ જાય, તાોય થાોડોા સામાંયમાંાȏ તાેમાંનુંંȏ લગ્નજીવનું તાૂટુંી જાય છેે. છેૂટુંાછેેડોા એક સાામાંાન્ય બાબતા થાઇ ગઇ છેે. Šે પહેલાȏનુંા સામાંાŠમાંાȏ ઘણાી ગȏભાીર બાબતા ગણાાતાી હતાી.

જોકે, એ એક બીજી વાતા છેે, પણા છેૂટુંાછેેડોા Šેવી પરિરસ્થિસ્થાજિતા નું સાજાણય તાેનુંા કરતાાȏ લગ્ન Š નું કરવા, એવી માંાન્યતાા પણા હવે ˜ેલાતાી જોવા માંળીે છેે.

જીવનુંમાંાȏ લગ્ન Šરૂરી નુંથાી, એ જિવનુંા પણા ઉત્તમાં પ્રકારનુંંȏ જીવનું જીવી શકાય એવંȏ માંાનુંનુંાર વગણ વધાતાો જાય છેે. આ

માંાટુંે પણા ઘણાા કારણાો છેો. તાેમાંાȏ માંંખ્ય છે;ે પોતાાનુંી કેરિરયર બનુંાવવી અંનુંે પોતાે પગભાર થાઇ કોઇનુંા પણા દેબાણા જિવનુંા સ્વતાȏત્રીપણાે પોતાાનુંી માંરજી માંંŠબ જીવવંȏ.

આ સ્વતાȏત્રીતાા એટુંલે વ્યજિō સ્વાતાȏત્ર્ય Šે પોતાાનુંી કારકીરિદેિ અંનુંે જીવનુંશૈલીમાંાȏ બાધાારૂપ નું બનુંે. એ જિવચીારથાી લગ્નમાંાȏ બȏધાાવંȏ ઘણાી યંવતાીઓ પસાȏદે નુંથાી કરતાી.

ભાારતાી કોઠાારી * માંાનુંે છેે કે, સ્ત્રીી જો જિશજિƒતા હોય, તાેનુંંȏ પોતાાનુંંȏ કેરિરયર બનુંાવ્યંȏ હોય, અંનુંે આત્માંજિનુંભાણર હોય તાો તાેનુંે માંાટુંે લગ્ન Šરૂરી નુંથાી. લગ્ન કયાણ વજિલનુંા પણા તાે પોતાાનુંી જિŠȏદેગી સાંખ શાȏજિતા અંનુંે સાȏતાોષપૂવણક, સાહŠતાાથાી જિવતાાવી શકે છેે. (* નુંામાં બદેલ્યંȏ છેે.)

ભાારતાીનુંી બહેનુંપણાી શૈલા * આઇ.એ.એસા. થાયેલી છેે. તાે પરિરણાીતા છેે. અંનુંે પોતાાનુંી સા˜ળી કારકીરિદેિથાી ઘણાી ખંશ છેે. તાો પોતાાનુંા વૃદ્ધ માંાતાા-જિપતાાનુંી કાળીજી પણા સાારી રીતાે રાખી શકે, એમાં તાેનુંે ઘણાો સાȏતાોષ છેે.

હષાણ જિત્રીવદેે ી * એક કપȑ નુંીમાંાȏ ઉચ્ચ હોદ્દાા પર ˜રŠ બજાવે છે.ે એ કહે છે;ે Šનુંે ા જિવશ્વાાસાે સાાથાે રહીનુંે જીવનું ગજાં રી શકાય, તાવે ો જીવનુંસાાથાી નું માંળીે તાો લગ્ન કરવાȏ Š એવંȏ કઇȑ Šરરી નુંથાી. (* નુંામાં બદેલ્યંȏ છે.ે )

માંાત્રી સ્ત્રીીઓનુંી Š વાતા નુંથાી. કેટુંલાક પંરુંષ પણા હવે એમાં માંાનુંતાા થાયા છેે કે, એક સ્ત્રીી સાાથાે આખી જિŠȏદેગી બȏધાાયેલા રહેવંȏ ઘણાંȏ કપરુંȏ છેે. જોકે, આ જિવચીારસારણાી પર પજિżમાંી સાȏસ્કૃજિતાનુંો પ્રભાાવ છેે. પણાએ વાતાનુંે બાદે કરતાાȏ પણા લગ્ન જિવનુંા સાહજીવનું એક સાામાંાન્ય બાબતા બનુંતાી જાય ચીે. આ લગ્ન જિવરોધાી વલણા આમાં તાો માંોટુંા કોસ્માંોપોજિલટુંનું શહેરોમાંાȏ વધાં જોવા માંળીે છેે. પણા તાે હવે નુંાનુંા ગામાંો સાંધાી ઝડોપભાેર ˜ેલાઇ રહ્યુંȏ છેે.

જિશƒણાનુંȏં પ્રમાંાણા વધાવાનુંી સાાથાે યંવતાી આŠે પંરુંષ સામાંોવડોી બનુંી છેે અંનુંે પોતાાનુંા પગ પર ઉભાી રહેતાી થાઇ છેે ત્યારે પંરુંષ પર આધાારિરતા રહેવંȏ, કે પંરુંષ કહે તાેમાં કરવંȏ, તાેનુંા ખરા કે ખોટુંા દેબાણામાંાȏ રહેવંȏ એ આધાંજિનુંક યંવતાીઓનુંે પસાȏદે નુંથાી, એટુંલે તાȏઓ સ્વતાȏત્રી જીવનું વધાં પસાȏદે કરે છેે, અંનુંે તાેથાી લગ્ન નું કરવાȏ, એવો જિવચીાર આŠે ઘણાી યંવતાીઓમાંાȏ જોવા માંળીે છેે.

આ આધાંજિનુંક જિવચીારસારણાી જોકે, સામાંાŠ માંાટુંે પડોકારરૂપ છેે, પણા સાાવ Š આઘાતાŠનુંક તાો નુંથાી Š.

આŠનુંા સામાંયમાંાȏ જાતાે કમાંાતાી સ્ત્રીીનુંે કોઇ ‘પાલક’નુંી Šરૂર રહી નુંથાી પણા તાે જિમાંત્રી કે સાાથાીનુંા રૂપમાંાȏ પંરુંષ સાાથાે માંૈત્રીી બાȏધાી પોતાાનુંંȏ જીવનું સાંȏદેર રીતાે ગંજારી શકે છેે, એ પોતાાનુંંȏ જીવનું કે વ્યજિōત્વ પજિતાનુંા રૂપમાંાȏ પંરુંષનુંે આપી દેઇ તાેનુંી કઠાપૂતાળીી બનુંી રહેવા નુંથાી માંાગતાી.

અંલબત્ત, શરીર સાંખ એક Šૈજિવક અંજિનુંવાયણતાા છેે. તાેનુંી ઉપાƒા નું થાઇ શકે પણા તાે માંાટુંે લગ્ન Šરૂરી નુંથાી એવંȏ માંાનુંનુંાર વગણ પણા ઘણાો માંોટુંો છેે.

લગ્નજિવહીનું સાહજીવનુંનુંે આદેશણ સ્થિસ્થાજિતા માંાનુંનુંારાઓ લગ્નનુંે શોષણા, એક સાામાંાજિŠક બȏધાનું Š નુંહં કેદે અંનુંે સ્ત્રીીનુંી ગંલામાંીનુંંȏ સાાધાનું ગણાે છેે, વળીી લગ્ન પછેી પજિતા-પત્નીી પરસ્પર એક માંાજિલકીપણાાનુંો હક્ક Šતાાવે છેે, Šે ઘણાી વાર બોજારૂપ બનુંી જાય છેે. આ ઉપરાȏતા પજિતા-પત્નીી બȏનુંેનુંી અંપેƒાઓ અંનુંે માંાȏગણાીઓ અંજિતાશય વધાી જાય છેે. Šે જીવનુંનુંી વ્યજિōગતા સ્વતાȏત્રીતાાનુંે માંારી નુંાખે છેે.

લગ્નજિવહીનું સાહજીવનું એક

પારસ્પરિરક સામાંŠૂતાી હોય છેે. એ વધાં અંનુંંકૂળી અંનુંે સારળી લાગે છે.ે પણા સામાંાŠ હŠંયે એવા સાહજીવનુંનુંે માંાન્ય ગણાતાો નુંથાી. તાેમાં છેતાાȏ આવા કેટુંલાય સાહજીવનું આŠે માંૈત્રીી કરારનુંા કે ‘જિલવ ઇનું રિરલેશનુંજિશપ’નુંા નુંામાંે ચીાલે છેે.

લગ્ન જિવનુંાનુંા સાહજીવનુંથાી પેદેા થાતાાȏ બાળીકો ઘણાી વાર ગȏભાીર સામાંસ્યા ઊભાી કરે છેે. પણા તાે માંાટુંેય પણા હવે સામાંŠૂતાી સાધાાય છેે, અંનુંે એવા બાળીકોનુંો પણા કાયદેેસાર ઉછેેર થાાય છેે.

આ ઉપરાતાȏ કરિે રયર બનુંાવવાનુંી ચીાહનુંા યવં તાીઓનુંે સ્વકન્ે દ્રીી બનુંાવી દેે છે,ે એટુંલે તામાંે નુંે માંાતૃત્વ કે ઘરસાસાȏ ાર માંાડોȏ ી જીવવાનુંી તાીવ્ર ઇચ્છેા રહતાે ી નુંથાી. પોતાાનુંી કરિે રયર ઘડોાનુંે માંહત્વ આપતાી યવં તાીઓ ર્જ્યયારે માંા-બાપનુંે ‘હાલ નુંથાી પરણાવ’ંȏ એમાં Šણાાવી દેે છે,ે ત્યારે માંા-બાપ માંાટુંે જિચીતાȏ ાનુંો જિવષય બનુંી જાય છે,ે કારણા કે કરિે રયર પાછેળી પડોલે ી યવં તાીનુંી ઉમાંં ર વધાી જાય છે.ે પછેી યોગ્ય માંરં જિતાયો નુંથાી માંળીતાો, અંનુંે તાનુંે માંા-બાપ તાો પાલવી લ,ે પણા ભાાઇ-ભાાભાી સાાથાે રહીનુંે જીવનું જિવતાાવવંȏ ઘણાી વાર માંશ્ં કલે બનુંી જાય છે.ે અંનુંે છેવે ટુંે એકાકી જીવનું જીવવંȏ પડોે છે.ે

જોકે, લગ્ન જિવનુંાનુંંȏ એકાકી જીવનું વૃદ્ધાવસ્થાામાંાȏ ઘણાા પ્રશ્નોો સાŠે છેે.

આમાં છેતાાȏ લગ્ન સાȏસ્થાા સામાંાŠનુંો પાયો ગણાાય છેે. એ સામાંાŠનુંે સ્થિસ્થારતાા બƒે છેે જીવનુંનુંે સ્થિસ્થારતાા બƒે છેે. પણા હાલમાંાȏ લગ્નભાȏગાણાનુંંȏ પ્રમાંાણા વધાવા માંાȏડ્યુંંȏ છેે તાેનુંા કારણાે માંંō જીવનું અંનુંે માંંō સાહચીારનુંો પવનું વધાં તાીવ્રપણાે ˜ૂȑકાઉ રહ્યોો છેે. એ જિચીȏતાાŠનુંક પરિરસ્થિસ્થાજિતા સાŠણશે કે કેમાં એતાો આવનુંાર સામાંય Š કહી શકશે.