ચૂંંટણીરી બોોન્ડ અંંગેે સુુપ્રીરીમ કોોટટનો ઐતિતહાથાતિસુકો ચૂંંકોથાદોો
ા
રેતાનાી સુપ્રીમાં કોોટે ગાતા સપ્તાાહેે ચૂંટણી બેોન્ડે અંગાે જેે ચૂકોાદોો આપ્યો છેે તાે ઘણો માંહેત્ત્¡પંૂણથ અનાે ઐવિતાહેાવિસકો છેે. આ ચૂકોાદોાનાો પ્રા¡ હેાલો તારેતા તાો પંડેી જે રેહ્યોો છેે, પંણ તાેમાંાં દોુરેોગાામાંી પંરિરેણામાંો ઘણાં માંહેત્ત્¡નાા રેહેેશેે. આ ચુકોાદોાનાા કોારેણે રેાજેકોીય પંક્ષોોનાે જેે રેીતાે દોાના માંળે છેે તાેમાંાં ઘણાં ફેેરેફેારેો થી¡ાનાી શેક્યતાા છેે. આનાાં કોારેણે રેાજેકોીય પંક્ષોોનાે માંળતાાં દોાનાનાી બેાબેતાે થીોડેી પંારેદોવિશેથતાા આ¡¡ાનાી ધારેણા છેે. ¡ળી કોોટે લોોકોશેાહેીમાંાં જેનાતાાનાા માંાવિહેતાી માંેળ¡¡ાનાા અવિધકોારે ઉપંરે પંણ ારે માંૂક્યો છેે.
નાંધપંાત્ર બેાબેતા એ છેે કોે ચૂંટણી બેોન્ડે ગાેરેબેંધારેણીય જાહેેરે કોરેીનાે તાેનાી પંરે પ્રવિતાબેંધ માંુકોતાો આ ચૂકોાદોો લોોકોસાનાી ચૂંટણીનાા આડેે ગાણતારેીનાા સપ્તાાહેો રેહ્યોા છેે ત્યારેે જે આવ્યો છેે. ચૂંટણી બેોન્ડે અંગાેનાા કોાયદોામાંાં સરેકોારેે જેે ફેેરેફેારેો કોયાથ છેે તાેનાે કોોટે ગાેરેબેંધારેણીય જાહેેરે કોયાથ છેે. ¡ળી કોોટે પંોતાે જેે ચૂકોાદોો આપ્યો છેે તાેનાા અમાંલોનાી સમાંયમાંયાથદોા પંણ વિનાધાથરિરેતા કોરેી છેે.
કોોટે પંક્ષોોનાે માંળેલોા ફેંરિડેગાનાો ડેેટા જાળ¡ી નાહેં રેાખે¡ા બેદોલો ચૂંટણીપંંચ સામાંે નાારેાજેગાી વ્યકોતા કોરેી હેતાી. પંંચનાે ૩૦ સપ્ટેમ્બેરે સુધીમાંાં રેાજેકોીય પંક્ષોનાે ઇલોેકોટોરેલો બેોન્ડે દ્વાારેા કોેટલોી રેકોમાં માંળી છેે તાેનાી માંાવિહેતાી ¡હેેલોી તાકોે આપં¡ા જેણાવ્યું હેતાું. ¡ડેા ન્યાયધીશે ડેી¡ાય ચંદ્રચૂડેે સરેકોારેે પંૂછેયું હેતાું કોે ચૂંટણી બેોન્ડેનાી શેું જેરૂરે છેે. સરેકોારેનાે તાો ખેબેરે જે છેે કોે તાેમાંનાે કોોણ દોાના આપંી રેહ્યુંં છેે.
સુપ્રીમાં કોોટે આ ચૂકોાદોા દ્વાારેા એકો માંહેત્ત્¡નાું કોાયથ એ કોયુɖ છેે કોે, ચૂંટણી વિ¡ષયકો સુધારેા અગાેનાા માંાગાથદોશેથકો વિસદ્ધાંાંતાોનાું હેાદોદ Êપંષ્ટ કોયુɖ છેે. આપંણે જાણીએ છેીએ તાેમાં રેાજેકોીય પંક્ષોો આ માંાગાથદોશેથકો વિસદ્ધાંાંતાોનાું પંોતાાનાે અનાુકોૂળ હેોય તાે¡ું અથીથઘટના કોરેતાા હેોય છેે. આ ચૂકોાદોાનાા કોારેણે આ પ્રવૃવિŧ પંરે ઘણો અંકોુશે આ¡¡ાનાી અપંેક્ષોા છેે.
૨૦૧૭નાા બેજેેટમાંાં તાત્કોાલોીના નાાણાંપ્રધાના અરૂણ જેેટલોીએ ઇલોેક્ટોરેલો બેોન્ડે Êકોીમાં રેજેૂ કોરેી હેતાી. આ એકો પ્રકોારેનાી પ્રોવિમાંસરેી નાોટ છેે. કોોઇપંણ ારેતાીય નાાગારિરેકો કોે કોંપંનાી તાે ખેરેીદોી શેકોે છેે. ખેરેીદોનાારે પંોતાાનાી પંસંદોગાીનાા પંક્ષોનાે આ બેોન્ડે દોાના કોરેી શેકોે છેે.
ચટૂં ણી બેોન્ડેનાી યોજેનાા અમાંલોમાંાં માંકોુ ાઈ ત્યારેે એ¡ી દોલોીલો થીઈ હેતાી કો,ે તાનાે ાથીી રેાજેકોીય પંક્ષોોનાે રેોકોડેમાંાં દોાના આપં¡ાનાી પ્રવૃવિŧમાંાં ઘટાડેો થીશે.ે આશેા તાો એ¡ી પંણ હેતાી કોે તાનાે ાથીી તામાંે ાં પંારેદોશેકોથ તાા પંણ આ¡શે.ે પંણ એ¡ું બેન્યું નાથીી. આથીી જે સવિુ પ્રમાં કોોટદ પંોતાાનાા ચકોૂ ાદોામાંાં રેાજેકોીય પંક્ષોોનાે જેે દોાના માંળે છેે તાે પ્રવિĀયામાંાં પંારેદોશેકોથ તાા આ¡ે તાો કોયા રેાજેકોીય પંક્ષોનાે કોોણ દોાના આપંે છેે તાનાે ી માંાવિહેતાી લોોકોોનાે માંળ.ે આ બેહુ માંહેત્ત્¡નાું છે.ે કોોઈ પંણ ¡પંે ારેી, સÊં થીા કોે વ્યવિō કોે જેે તાે રેાજેકોીય પંક્ષોનાે કોોઈ અપંક્ષોે ા કોે ગાણતારેી વિ¡નાા દોાના આપંતાો હેોતાો નાથીી. આ તાો તાનાે એકો પ્રકોારેનાંુ ઈન્¡Êે ટમાંન્ે ટ હેોય છે.ે આમાં તાો આ ચકોૂ ાદોાનાી અસરે બેધાં જે રેાજેકોીય પંક્ષોોનાે થીશે.ે તામાંે છેતાાયં વિ¡રેોધ પંક્ષો તાનાે ાથીી ઉત્સાહેમાંાં છે.ે આનાંુ કોારેણ એ છેે કો,ે લોોકોો તારેફેથીી જેે દોાના રેાજેકોીય પંક્ષોોનાે માંળે છેે તાે પંકોૈ ીનાું ઘણું ખેરૂં શેાસકો પંક્ષોનાે ફેાળે જેતાંુ હેોય છે.ે આ અગાં નાે ા આકોં ડેા અ¡ારેના¡ારે બેહેારે પંડેતાા હેોય છે.ે તામાંે નાે ધ્યાનામાંાં લોઈએ તાો આ ¡ાતા Êપંષ્ટ થીઈ જેશે.ે વિ¡રેોધપંક્ષોનાું માંાના¡ું એ¡ું રેહ્યુંં છેે કો,ે ચટૂં ણી બેોન્ડેનાી યોજેનાાનાો માંળૂ હેતાે શેાસકો પંક્ષોનાે લોા કોરેા¡ીનાે વિ¡રેોધ પંક્ષોનાે નાકોુ સાના કોરેા¡¡ાનાો છે.ે શેાસકો પંક્ષોનાો હેતાે દોાનાનાા પ્ર¡ાહેનાો માંોટો વિહેÊસો પંોતાાનાા તારેફે ¡ાળ¡ાનાો હેો¡ાનાી વિ¡પંક્ષોનાી લોાગાણી છે.ે દોાનાનાો માંોટો વિહેÊસો શેાસકો પંક્ષો તારેફેથીી ¡ળી જાય તાો તામાંે નાા ાગાે શેંુ આ¡?ે આનાી સીધી અસરે તામાંે નાાં ચટણી પ્રચારે પંરે પંડે.ે આ આપંણે સહુ જાણીએ છેીએ કો,ે ચટૂં ણી પ્રચારેમાંાં લોખેલોટૂ ખેચથ થીતાો હેોય છે.ે આ નાાણાં આ¡ાં દોાનામાંાથીં ી જે આ¡તાા હેોય છે.ે
વિ¡રેોધપંક્ષોનાું કોહે¡ે એ¡ંુ છેે કો,ે શેાસકો પંક્ષોે દોાનાનાો પ્ર¡ાહે પંોતાાનાી તારેફે ¡ાળ¡ા માંાટે જે ચૂંટણી બેોન્ડે અંગાે રેીઝ¡થ બેેન્કો અનાે ચૂંટણી પંંચનાી લોામાંણો સામાંે
આંખે આડેા કોાના કોયાથ હેતાા. રેીઝ¡થ બેેન્કોે અગાાઉ એ¡ી ચેતા¡ણી ઉચ્ચેારેી જે હેતાી કોે, કોોપંોરેેટ સંÊથીાઓ કોે વ્યવિōઓ ચૂંટણી બેોન્ડેનાો દોુરૂપંયોગા માંનાી લોોન્ડેરેંગા એટલોે કોે નાાણાનાી ગાેરેકોાયદોે હેેરેફેેરે માંાટે કોરેી શેકોે છેે. ચૂંટણી પંંચે પંણ કોહ્યુંં હેતાું કોે આ યોજેનાાથીી પંક્ષોોનાે માંળતાા દોાનાનાી પ્રવિĀયામાંાં પંારેદોશેથકોતાા નાહેં આ¡ે. આ બેંનાે ચેતા¡ણીઓ માંહેત્ત્¡નાી હેો¡ા છેતાાં શેાસકો પંક્ષોે તાે ધ્યાના પંરે લોીધી નાહેં. પંણ સુપ્રીમાં કોોટદનાા આ ચૂકોાદોાનાા કોારેણે લોોકોશેાહેીમાંાં તામાંામાં રેાજેકોીય પંક્ષોોનાે સરેખેી તાકોો માંળ¡ી જોઈએ કોે અંગ્રેેજીમાંાં કોહેે છેે તાેમાં લોે¡લો પ્લોેઈંગા ફેીલ્ડે માંળ¡ું જોઈએ એ આદોશેથ થીોડેો ઘણો તાો વિસધ્ધ થીશેે.
ચૂંટણી બેોન્ડેનાી યોજેનાા સામાંે માંુખ્ય ¡ાંધો એ હેતાો કોે કોયા ¡ેપંારેી કોે સંÊથીા કોે વ્યવિōઓએ કોેટલોા રૂવિપંયાનાા બેોન્ડે ખેરેીદ્યાંાં અનાે કોયા રેાજેકોીય પંક્ષોનાે આપ્યા તાેનાી લોોકોોનાે ખેબેરે પંડેતાી નાહેોતાી. જો કોે, બેેન્કોો પંાસે આનાી તામાંામાં વિ¡ગાતાો રેહેેતાી હેતાી. પંણ ચૂંટણીબેોન્ડે અંગાેનાી યોજેનાાનાી એકો જોગા¡ાઈ પ્રમાંાણે દોાના આપંનાારેાનાી ઓળખે ગાુપ્તા રેાખે¡ામાંાં આ¡તાી હેતાી. આનાા કોારેણે ભ્રષ્ટાચારેનાે ઉŧજેે ના માંળ¡ાનાી પંૂરેી શેક્યતાા હેતાી. યોજેનાા અંગાે એકો આક્ષોેપં એ¡ો પંણ થીયો હેતાો કોે માંોટી કોોપંોરેેટ સંÊથીાઓ ગાુપ્તા રેીતાે જેે તાે રેાજેકોીય પંક્ષોનાે માંદોદો કોરેી શેકોે તાે માંાટે આ યોજેનાા ઘડે¡ામાંાં આ¡ી હેતાી.
ારેતા એકો લોોકોશેાહેી દોેશે છેે. તાેનાી ચૂંટણી પ્રવિĀયા પંારેદોશેથકો હેોય એ¡ી અપંેક્ષોા ઘણી સામાંાન્ય ગાણાય. આ પંારેદોશેથકોતાા નાાગારિરેકોોનાે માંળતાાં માંાવિહેતાીનાા અવિધકોારેથીી આ¡ે છેે. ચૂંટણી બેોન્ડે યોજેનાામાંાં નાાગારિરેકોોનાા માંાવિહેતાી અવિધકોારેનાી પંણ અ¡ગાણનાા કોરે¡ામાંાં આ¡ી હેતાી. આથીી જે સુપ્રીમાં કોોટે ચૂંટણી બેોન્ડે અંગાેનાી જોગા¡ાઈઓનાે માંાવિહેતાીનાા અવિધકોારેનાા પંણ ઉલ્લંંઘના સમાંાના ગાણી છેે. આ ચૂકોાદોાનાા કોારેણે ચૂંટણી પ્રવિĀયા વિનાષ્પંક્ષો બેનાા¡¡ાનાી રિદોશેામાંાં પંણ થીોડેી માંદોદો માંળશે.ે આનાા કોારેણે લોોકોતાંત્રનાી વિ¡શ્વસનાીયતાામાંાં ¡ધારેો થીયો છેે, આથીી આ પ્રકોારેનાા ચૂકોાદોા આ¡કોાયથ છેે.