Beachd Ailein
‘THA MI AIR MO NÀRACHADH leis mar a tha na daoine sin air an dualchas a ghleidheadh agus sinne air uimhir dheth a chall!’
Tha corra bhliadhna a-nise bho chuala mi boireannach ag ràdh sin aig cèilidh beag ann am Bòrnais an Uibhist a Deas aig àm na fèise Ceòlas a bhith a’ gabhail àite. Bha sinn uile a bha an làthair air ar beò-ghlacadh le fear à Ceap Bhreatainn a bha còrr air ochdad bliadhna a dh’aois ri dannsa ceum is e cho aotrom ri uiseig, is a mhac a’ cluich na fìdhle is ogha dha cuideachd a’ dannsa.
Cha robh an duine sin air a bhith riamh roimhe san ‘t- seann dùthaich’ ach bha a chuid Gàidhlig, a thàinig thuige tron teaghlach bho a sheanair a dh’fhalbh à sgìre Loch Abair, cho siùbhlach ri comas fileantach sam bith a bha san talla. Abair eisimpleir air dìlseachd dualchais, agus abair toileachas dhan duine seo aig nach robh, thuige sin, tuigse sam bith gun robh coimhearsnachdan fhathast beò ann an Alba far an robh a’ Ghàidhlig na cànan làitheil.
B’ e coinneachadh brosnachail a bha seo dha gach taobh den Chuan an Iar. Bha coinneachadh brosnachail cuideachd aig Colaiste na Gàidhlig ann an St Ann’s ann an Ceap Bhreatainn bho chionn chola- deug nuair a chruinnich riochdairean bho choimhearsnachdan Gàidhlig Alba, Èirinn, agus Alba Nuadh, gus còmhradh a dhèanamh air mar a dh’fhaodte coimhearsnachdan Gàidhlig na cruinne a dhlùthachadh ri chèile. Mar a bha fìor ann am Bòrnais air an fheasgar ud bliadhnaichean air ais, cha robh an seo cuideachd ach cruinneachadh beag ach ann am beachd chuid againn theagamh gun deach ceum cudromach a ghabhail air slighe mhòr eadar-nàiseanta.
‘S i an ùine a dhearbhas sin, ach bha e da-rìribh misneachail a bhith a’ faicinn Colaiste Gàidhlig Sabhal Mòr Ostaig a’ daingneachadh Aonta Tuigse dà bhliadhna le Colaiste na Gàidhlig ann an Ceap Bhreatainn, ag ùrachadh agus a’ neartachadh nan ceanglaichean a th’ air mòran òigridh a thoirt mar-thà gu ruige foghlam àrdìre Gàidhlig ann an Alba.
Mar bu dual an sin bha an fhàilte a fhuair sinn blàth agus coibhneil le ceòl aighearach Fèis a’ Chidsin na bhunait air na bha a’ dol. Cha b’ iongnadh annas a bhith oirbh le ainm na fèise, ach ‘s e tha seo ach fèis ciùil a tha ceangailte ri foillseachadh agus margaideachd biadh sgìre Cheap Bhreatainn, agus ma bha na h-àireamhan sluaigh a chunnaic sinne aig na cuirmean nan tomhas, b’ e tachartas soirbheachail da-rìribh a bh’ ann. WHEN A FLUENT Gaelic-speaking octogenarian from Cape Breton stepdanced and sang at the Ceolas festival in South Uist some years ago, locals expressed shame that such culture had survived emigration while it had been lost in its homeland
Stimulating meetings for Canadian and Uibhisteach alike and a similarly encouraging gathering of international Gaelic community representatives took place at the Gaelic College in Cape Breton two weeks ago aiming for a ‘Greater Gaidhealtachd’ unity.