Beachd Ailein
Bho chionn chola-deug thug mi iomradh an seo air mo thuras dhan Phòlainn ann an 1986 an cuideachd seann shaighdearan Gàidhealach a chaidh a ghlacadh leis na Gearmailtich aig St Valery san Ògmhios 1940 agus a chaidh a chur nam prìosanaich cogaidh gu ruige na Pòlainn.
Thòisich an turas againn ann an Warsaw, prìomh bhaile na Pòlainn, agus leis gun robh an dùthaich sin fhathast fo smachd an Aonaidh Shòbhietich bha a h-uile gluasad a dhèanamaid air a riaghladh gu mionaideach le oifigearan bho bhuidheann turasachd na stàite, Polorbis.
B’ e seo a’ chiad turas aig na seann laoich air ais san dùthaich sin bho chaidh an saoradh aig crìoch a’ chogaidh ann an 1945, agus tuigear gun robh cuimhneachain bhrònach agus dhòrainneach a’ taomadh air an inntinn a’ coimhead romhpa chun an turais. Ged a bha iad uile air còig bliadhna dem beatha òg a chur seachad sa Phòlainn cha robh duine aca air a bhith riamh ann an Warsaw roimhe, agus chòrd cuairt air a’ bhaile rinn uile.
Ach gun teagamh b’ i òraid ann an taigh-tasgaidh mu eachdraidh a’ bhaile aig àm an Dàrna Cogaidh, agus taisbeanadh film a chunnaic sinn, fear de na rudan a bu mhotha a thug buaidh oirnn an latha ud.
Dh’fhuiling Warsaw ionnsaighean spreadhaidh bho fhìor thoiseach a’ chogaidh agus ged a bha am baile an uairsin fo smachd nan Gearmailteach bha fhathast luchd-strì an sàs ann an còmhrag nan aghaidh.
Mar phàirt den iomairt gus cur às dha na h-Iùdhaich chruthaich na Gearmailtich Ghetto
Warsaw far an robh na h-Iùdhaich uile a ghlacadh iad gan cròthadh, is às a sin gan gluasad gus am murt ann an campa iargalta Treblinka.
Fad mìos ann an 1943, is iad a’ tuigsinn nach robh an dàn dhaibh ach bàs, rinn cuid de na bha fo ghlais sa ghetto ar-a-mach ach chaidh sin a cheannsachadh gu brùideil, agus fiù ’s na togalaichean a sgrios an dèidh dha na Nàsaich buaidh fhaotainn air an t-suidheachadh.
An ath bhliadhna le aithne gun robh arm na Ruis a’ gluasad chun an iar, agus a dh’ionnsaigh a’ bhaile, thog luchd-strì na Pòlainn Ar-a-Mach Warsaw. Ged a mhair sin dà mhìos agus a dh’aindeoin an cuid gaisge cha do shoirbhich leotha agus tha eachdraidh a’ cur coire air Breatann, Ameireagaidh, agus air an Ruis nach d’ rinn iad cobhair air luchd-strì saoraidh a’ bhaile.
Their cuid gur e, ann am pàirt co-dhiù, a’ chorraich a bh’ air a thaobh na h-Ar-a-Mach a bu choireach gun do dh’òrdaich Hitler dìoghaltas sgriosail air Warsaw, agus anns an fhilm chunnaic sinn dealbhan a chaidh a ghabhail de shaighdearan an SS a’ losgadh is a’ spreadhadh phrìomh thogalaichean a’ bhaile.
Chan iongnadh coimeas a bhith ga dhèanamh eadar an eachdraidh sin agus mar a tha Putin a’ sgrios na Ucràine a-nise.
Ach ged a shoirbhicheadh e, dè an seòrsa ceann-uidhe a tha e a’ faicinn dha dùthaich gun àite-fuirich neo seirbheisean de sheòrsa sam bith?