પરં પરાગત માન્યતાઓ વિિેકપિૂ ્વક સિવીકારીએ
પિાપવૂ થ્ત ી ચાલી આવતી પ્રચહલત માનયતાઓ આજષે પણ આપણા જીવનમાં વણાયલષે ી છે. પિતં તનષે ો હેતુ સમજયા વગિ ફક્ત માનયતાનષે ખાતિ અથવા તો કયાિેક જડતાપવૂ ક્ત પણ આપણષે જનૂ ા રિવાજો પાળયા કિીએ છીએ.
એમાનં ા કેટલાકં આ પ્રમાણે છે
િસોડામાં ચપં લ પહેિી શકાય નહહ.
િસોડામાં િાધં વાની જગયાએ સાવિણીથી કચિો વાળી શકાય નહીં.
િાતના સમયષે પસૈ ાની લવષે ડદેવડ થઈ શકે નહીં. બહાિગામ કે શભુ કામ કિવા જઈએ તયાિે દધૂ પીવું તષે અપશકુ ન અનષે દહીષે લવષે તષે શકુ ન છ.ે
માહસક ધમમ્ત ાં આવલષે ી બહેનો જો કોઈ વસતુ કે વયહક્તનષે સપશશી લષે તો તષે અપહવત્ર થઈ જાય.
અમકુ માનયતાઓ છે તો તષે શા મા્ે છે અથવા તો આપણા વડીલોએ આમ કિવાનું શા મા્ે મનુ ાહસબ ગણયું હશષે એ હવશષે આપણષે કદી હવચાિતા જ નથી!
પહેલી વાત તો છે િસોડામાં ચપં લ ન પહેિવાં અગં નષે ી! પહેલાનં ા સમયની સગવડો પ્રમાણષે તષે માનયતા હબલકુલ બિાબિ હતી. ચપં લ પહિે ીનષે બહાિ આપણષે ગમષે તયાં ગયા હોઈએ તષે િસતાની ગદં કી ચપં લમાં ચોં્ેલી હોય અનષે તષે િસોડામાં આવષે તો અશહુ ધિ ગદં કી જ આવી કહેવાય ન?ષે એ્લષે િસોડું સાફ સથૂ રં િાખવા મા્ે આપણા વડીલોએ આિોગયની જાળવણી મા્ે જષે હનયમ બનાવયો તનષે આજષે પણ વળગી િહેવું કે્લષે અશં યોગય છે? આજષે ઘિમાં લાદી હોય છે જષે હશયાળામાં સખત ઠિે છે.
આ ઠંડીથી બચવા જો િબબિના સલીપિ જષે માત્ર ઘિમાં જ પહિે તા હોય, તષે પહિે વામાં શો વાધં ો હોઈ શકે? િસોડામાં ચપં લ ન પહિે વાના હનયમનષે જડતાપવૂ ક્ત વળગી િહેવામાં આવષે તો ઠંડી લાગવાથી માદં ા પણ પડી જવાય અનષે જષે આિોગય જાળવવા મા્ે હનયમ બનાવાયલષે ા હોય એ આિોગય જ સમળૂ ગું કથળી જાય. આમ તમનષે નથી લાગતું કે જનૂ ા રિવાજોનષે હાલના સદં ભમ્ત ાં હવચાિવા જોઈએ?
જયાં િાધં વામાં આવષે છે તષે િાધં વાની ખાસ જગયાએ સાવિણીનો ઉપયોગ થાય નહહં. શા મા્ે? સહેલી વાત છે. જષે સાવિણીએ બીજી હજાિ ગદં ી જગયાઓ સાફ કિેલી હોય તષે સાવિણી જો િસોડામાં વાપિીએ તો િસોડું સાફ થવાનષે બદલષે વધાિે ગદં જ થાય ન?ષે આમાં પણ આિોગયનો જ સાદો સીધો હનયમ આપણા વડીલોએ વણી લીધો છે. હવચાિ કિતાં જણાય છે કે જષે સાવિણી માત્ર િસોડું જ સાફ કિવા પિૂ તી વપિાતી હોય તનષે ો ઉપયોગ તો િાધં વાની જગયા સાફ કિવા મા્ે પણ થઈ જ શકે! એમાં ગદં કી થવાનો સવાલ ઊભો થતો નથી.
િાતના સમયષે કચિો વાળી શકાય નહહ કે િાતના સમયષે પસૈ ાની લવષે ડ દેવડ થઈ શકે નહીં. આ રિવાજ પણ જનૂ ા જમાનાથી સગવડોનષે અનલુ ક્ીનષે જ પડયો હોવો જોઈએ. સીધી સાદી વાત છે કે જષે જમાનામાં વીજળી નહોતી તષે સમયષે િાતના પરૂ દેખાય ખર?ં દીવાના કે ફાનસના અજવાળે પસૈ ા ગણવામાં ભલૂ પણ થઈ શકે. રકંમતી દાગીના લ*ષે મકૂ કિવામાં કંઈ ચકૂ થાય તો? વળી િાતના કચિો વાળતાં જો ઓછા અજવાળે બિાબિ સઝૂ નહહં તો કોઈ રકંમતી ચીજ પણ કચિામાં સાફ થઈનષે ફેંકાઈ જાય અનષે ખબિ પણ ન પડ!ષે હવષે આજના નીઓન લાઈ્, સોરડયમ લાઈ્નષે ફલોિેસન્ લાઈ્ના જમાનામાં આ બ ધા રિવાજોનષે વગિ હવચાયયે વળગી િહેવું કે્લષે અશં યોગય છે!
માહસક ધમમ્ત ાં આવલષે ી બહેનો અપહવત્ર ગણાય છે. તષે કોઈ વસતુ કે વયહક્તનષે સપશશી જાય તો ઘોિ પાપ થયું હોય એમ ક્ે લીક જનૂ ા હવચાિો ધિાવતી વયહક્તઓ વતવ્ત ા લાગષે છે! હવષે આપણષે હવચાિ કિીએ કે માહસકધમમ્ત ાં આવલષે ી બહેનો મા્ે કયાયં પણ અડી શકાય નહીં એવો હનયમ કમે બનાવવામાં આવયો? દિેક બહને નો અનભુ વ છે કે એ રદવસોમાં સામાનય કિતાં વધુ આિામની જરૂિ પડષે છે. આ સસથહત હવચાિીનષે જનૂ ા લોકોએ હનયમ જ બનાવી દીધો કે એ બહેનષે કયાયં અડવું જ નહહ.
પછી કામ કિવાનો પ્રશ્ન જ ન િહે. અનષે એવી િીતષે આપોઆપ તનષે આિામ મળી જાય. પણ આપણષે તો આજષે પણ તનષે ો મળૂ હેતુ ભલૂ ી જઈનષે ચસુ તપણષે જ વર્ષોથી મનાતું આવયું છે તષે વળગીનષે જ બઠષે ેલા છીએ! આપણા પવૂ જો્ત િજસવલા સત્રી પિ કોઈ સાસુ સસિા ઘિકામની ફિજ લાદે નહી, તનષે પજવષે નહીં તથષે ી આ ત્રણ ચાિ દહાડા તનષે છે્ે બસષે વાનું ધાહમક્ત બહાનું હાથવગું કિી ગયા છે!
આવી જ વાત છે દહીંના શકુ નની. નષે દધૂ ના અપશકુ નની. દહીંમાં આમલિસ છે. પાચક છે એ્લષે તષે સવાભાહવક િીતષે જ મસુ ાફિી કિનાિનષે તકલીફ ન આપષે જયાિે દધૂ માં આ તત્વ નથી એ્લષે મસુ ાફિીમાં તષે પચષે નહહ અનષે તકલીફકતા્ત બનષે એવું થાય ખર!ં તષે પિથી કદાચ આ રિવાજ પડયો હોવો જોઈએ. પણ હવષે જનૂ ી માનયતાઓનષે નવા વાતાવિણમાં નવસષે િથી હવચાિવાનો સમય પાકી ગયો છે. દધૂ થી ઘણી વયહક્તનષે ગસષે થાય, હપત્ત પ્રકોપ વધષે એ્લષે મસુ ાફિી પવૂ દધૂ ન પીવાની સલાહ અપાય છે.
આમ જનૂ ી માનયતાઓ સાવ ખો્ી નથી. પિંતુ તનષે ભાિપવૂ ક્ત અનસુ િતા પહેલાં તનષે ી વજ્ૈ ાાહનક તકબ્ક ધધતા ચકાસી લવષે ી જોઈએ.