સંઘરતા પછીની સફળરા

આતો.'' ''રજની, ડાર્લગિં , જરા મારો ટવુ ા્લ આપજે પ્રમોદે બાથરૂમમાથં ી જ બમૂ પાડી. ''આપું છ,ું જરા ધીરજ રાખો'' ટવુ ા્લ શોધતાં શોધતાં જ મેં કહ્.ં હું કબાટમાં ટવુ ા્લ શોધતી હતી ત્ાં જ પ્રમોદે પાછળથી આવીને મને ભીનું આર્લગં ન આપતાં કહ્,ં ''ડાર્લગિં , ્લગ્નની ૧૧મી વરગ્ષ ાઠં મબુ ારક.'' ''હંઅ .... ટવુ ા્લનું તો બહાનું છ.ે હું જાણું ન.ે . ચા્લાકી તો કોઈ તમારી પાસથે ી શીખ.ે '' મેં તમે ની છાતી પર પ્ારથી મક્ુ ો મારતાં કહ્,ં ''તમને પણ મબુ ારક, પણ બાકી રહસાબ પછી સરભર કરજો, અત્ારે મને નીચે જવાદો, નહીં તો છોકરાવને સક્લકૂ જવામાં મોડું થઈ જશ.ે '' મેં પ્રમોદના બાહપુ ાશમાથં ી મારી જાતને મક્તુ કરવાની વ્થ્ષ કોરશશ કરતાં કહ્,ં ''ડડઅર, કોઈ કોઈવાર આ બઢૂ ા આરશક માટે પણ થોડો સમ્ ફાળવો.'' તણે રજનીને વધુ રનકટ ખેંચતા કહ્.ં ''ઉંમરની અસર શરીરને હો્ છે, મનને નહીં એને કદી કાટ ચડતો જ નથી ઉ્લટાની વરષો જતાં તને ી ચમક અને ડકંમત વધતી જા્ છે.'' મેં જરા ડફ્લોસોડફક્લી કહ્.ં પ્રણ્ભીના શબદોનો પ્રમોદે સવીકાર કરી મને હસતાં હસતાં જ મક્તુ કરી દીધી. થોડીવાર પછી પ્રમોદ ત્ૈ ાર થઈ નાસતો કરવા નીચે આવ્ો, ત્ારે તણે માને કહ્,ં ''મા, તમારી વહનુ જરા સમજાવી દેજો કે એ એના ભરચક કા્ક્ર્ષ મમાથં ી થોડો સમ્ પોતાના પરત માટે પણ ફાળવ.ે ''કેમ મારી ્લાખણે ી વહનુ આવું કહેવું પડે છે બટે ા? તને ાથી આપી શકા્ એટ્લો સમ્ તો તે તને અને બાળકોને આપે જ છે. વળી તે ડોકટર છે, તને પોતાનું નરસગિં હોમ છે. એ પણ એણે સભં ાળવું પડે ન?ે '' માએ વહનુ ો બચાવ ક્ષો. ''મા, તમે તો હંમશે ાં તમારી વહનુ ો જ પક્ષપાત કરો છો. તમારી ્લાડકીને એ તો પછૂ ો કે તે ડદવસમાં કેટ્લો સમ્ પોતાના પરત માટે ફાળવે છે?'' પ્રમોદે હસીને ચાડી ખાતાં કહ્.ં ''પ્રમોદ, હવે આ જ પ્રશ્ન હું તને કહ,ું તો તને કેવું ્લાગશ?ે ડદવસના ૨૪ ક્લાકમાથં ી ઘર માટે તું કેટ્લા ક્લાક ફાળવે છે? સવારના પહોરમાં સકકૂ્લે જવા માટે નીકળી જા્ છે તે બપોરે બે વાગ્ે પાછી આવે છે. હજી તો ખાધું ન ખાધું ને થોડી વારમાં તારા ક્ાસમાં જવા નીકળી પડે છે. તે છેક મોડી રાત્ે પાછો આવે છે, એનો રવચાર ક્ષો છે?'' માએ ગભં ીરતાથી કહ્.ં વાતાવરણ ગભં ીર બની જતું જોઈ પ્રમોદે સસમત કરી કહ્,ં ''મા, તમારી સાસુ વહનુ ી સામે હું મારી હાર કબ્લૂ કરી ્લઉં છું બસ, પણ એ હવે હું જાઉં, મોડંુ થઈ જશ.ે રજની, આજે રસોઈમાં જરા જ્લસો થવા દેજો. આજે આપણા બર્લદાનનો ડદવસ છે.'' પ્રમોદે જતાં જતાં કહ્.ં માએ રસોડામાથં ી પછૂ ્,ું ''બર્લદાન શાનું પ્રમોદ?'' ''મા, આજ ડદવસ,ે આજથી ૧૧ વર્ષ પહ્લે ાં '્લગ્નની વદે ી' પર મારં બર્લદાન ્લવે ા્ું હત.ું '' પ્રમોદે હસતાં હસતાં કહ્ં અને પછી પોતાની કાર સટાટ્ષ કરી દીધી. તને ી વાતો સાભં ળી મા, રપતાજી અને હ,ું ત્ણે હસી પડ્ા.ં નાહ્ાધો્ા પછી નાસતો કરીને હું મારા રૂમમાં બઠે ી હતી. અમારં ઘર અને નરસગિં હોમ બનં એક જ મકાનમાં હતા.ં પાછળ અમારં ઘર હતું અને સામે જ મારા સસરા. ડો.નારા્ણ પટ્લે એક ખબૂ જ મોટું નરસગિં હોમ બનાવડાવ્ું હત.ું અમારાં સાસસુ સરાને મન ચારે વહઓુ પત્ુ ીઓ સમાન જ હતી. અમે ચારે વહઓુ પણ પોતાનાં માબાપની જમે જ તમે ને આદર આપતી હતી. અત્ારે તો હું અહીં એક્લી જ રહેતી હતી, કારણ કે મારા ત્ણે ડદ્ર પોતપોતાની નોકરીને ્લીધે બહાર રહેતા હતા. આજે મારી પાસે કોઈ ગભં ીર કેસ ન હતો. મારી પથારીમાં સતૂ ી સતૂ ી રવચાર કરતી હતી, ત્ાં જ ભતૂ કાળની ઘટનાઓ ચપૂ ચાપ મારા સમૃરતપટ્લ પર દ્રસટિગોચર થવા ્લાગી. પ્રમોદ અને હું સહાધ્ા્ી હતા.ં મારો વણ્ષ શ્ામ અને કદ ઠીંગણ.ું આ બનં ને ી અસર મારા વ્રક્તતવ પર પડવાથી મારામાં ્લઘતુ ાગ્રં થ બધં ાઈ. મારા સહાધ્ા્ી મારા નામ સાથે જદુ ાં જદુ ાં રવશરે ણો જોડી મને ચીડવવાનો પ્ર્ત્ન કરતા,ં પણ હું તો હંમશે ાં શાતં જ રહેતી. આમાં અપવાદ હતા, મારા ત્ણ ગાઢ રમત્ો પ્રમોદ, ડકશોર અને નદં ન તે આવું કદી ન કરતા. અમે બધાં સાથે જ સકકૂ્લમાથં ી કો્લજે માં ગ્ા.ં આ વખતે ડકશોર અને નદં ન રસવા્ના ઘણા સહપાઠી અમારી સાથે હતા. ડકશોર વડોદરા અને નદં ન રાજકોટ ગ્ો હતો. પ્રમોદે મારી ્લઘતુ ાગ્રં થ દરૂ કરવામાં મને ખબૂ મદદ કરી હતી. પ્રમોદના પડરશ્રમ અને પ્રરે ણાને પડરણામે જ મેં મારો ખોવા્્લે ો આતમરવશ્ાસ ફરી પ્રાપ્ત ક્ષો અને સારા અકં મળે વી હું મરે રિકની પરીક્ષામાં ઉત્ીણ્ષ થઈ શકી. હું સામાન્ દેખાવની, સામાન્ બાધં ાવાળી ્વુ તી હતી, પણ પ્રમોદ હૃટિપટિુ , રૂપાળો અને આકરક્ષ વ્રક્તતવ ધરાવતો ્વુ ક હોવા છતાં તમે ાં જરા્ ઘમડં નહોતો. અમારી સામારજક અને આરથક્ષ સસથરતમાં પણ આકાશ- જમીનનું અતં ર હત.ંુ પ્રમોદના રપતા શહેરના પ્રરતરઠિત ડોકટર હતા. તમે ની પાસે બગં ્લો, કાર, નોકરચાકર, બધુ જ હત.ું મારા રપતાજી કો્લજે માં પ્રાધ્ાપક હતા. અમે પ્રમોદની કો્લોનીમાં જ એક ભાડાના મકાનમાં રહેતાં હતા.ં અમારી રમ્લકત ગણી શકા્ એવું અમારી પાસે માત્ એક સકકૂટર જ હત.ું આટ્લો ફરક હોવા છતાં મારી અને પ્રમોદની વચ્ે મળે હતો. પ્રમોદ શરૂઆતથી જ હસમખુ ો અને ડદ્લરે હતો. અમારી બનં ને ી ડોકટર થવાની ઇચછા હતી. ઇનટર પાસ થ્ા પછી મડે ડક્લ કો્લજે માં પ્રવશે મળે વવાના અમે બે વાર ખબૂ પ્ર્ત્ન ક્ા,્ષ પણ સફળતા ન મળી. બબબવે ાર અસફળ થવાથી હું રબ્લકુ્લ ભાગં ી પડી હતી, પણ, પ્રમોદે મારામાં ઉતસાહ રેડી મને ભાગં ી પડતી બચાવી. તણે કહ્,ં ''જો રજની, રજદં ગીમાં કદી હાર ન સવીકારવી. મનષુ ્ પોતાના મનોબળથી અશક્ને પણ શક્ બનાવી શકે છે. પડરશ્રમ અને રનઠિાની સાથે રહંમત પણ જોઇએ. મારી પણ પસદં ગી તો નથી થઈ, પણ હું રહંમત નથી હા્ા.િં પરીક્ષા આપવાનો જ છ.ું અને તું પણ આપજ.ે તું સાથે હો્ ત્ારે મારો ઉતસાહ બવે ડાઈ જા્ છે અને દરેક મશુ કે્લી સહે્લી બની જા્ છે, માટે રજની, તું પણ મારી સાથે ફરી એકવાર આવતી કા્લથી જ ત્ૈ ારી શરૂ કરી દે.'' આમ અમે ફરી એકવાર કમર કસી. પડરણામ જાહેર થ્ું ત્ારે હું સફળ થઈ હતી અને પ્રમોદ રનષફળ તે ડદવસે વહે્લી સવારે જ તે મને છાપું ્લઈ અરભનદં ન આપવા આવ્ો હતો. કો્લજે કેનટીનના એકાતં માં અમારી મ્લુ ાકાત થઈ, ત્ારે ભાવકુ તાવશ મેં તને કહ્,ં ''પ્રમોદ, હું આ વરષે પ્રવશે નહીં ્લઉં. આવતા વર્ષ આપણે બનં સાથે જ પ્રવશે ્લઈશ.ું પ્રમોદ, તારા રવના હું એક્લી પાચં વર્ષ શી રીતે રવતાવીશ?'' કહેતાં કહેતાં હું રડી પડી. મારાં આસં ્લછૂ તાં તણે કહ્,ં ''રજની, રજદં ગીમાં આવો અવસર ફરી ફરીને નથી આવતો. ધારો કે આવતા વરષે હું પરીક્ષા તો આપવાનો જ છ.ું . ભ્લે ને તે મારી છેલ્ી રિા્્લ હો્? પછી આપણે જદુ ા પડવાની વાત જ ક્ાં આવી? તું અહીંની મડે ડક્લ કો્લજે માં જ પ્રવશે મળે વી ્લ.ે '' પછી મેં અહીંની મડે ડક્લ કો્લજે માં પ્રવશે મળે વી ્લીધો. પ્રમોદે ફરી એકવાર પ્ર્ત્ન કરી જો્ો, પણ તને સફળતા ન મળી પછી તણે બી.એસ.સી.ની ત્ૈ ારી કરવા માડં ી. બી.એસ.સી. પછી એમ.એસ.સી.માં સારા અકં મળે વીને તે પાસ થ્ો. અમારી વચ્ને ા સબં ધં પહે્લાનં ી જમે જ મધરુ હતા. પ્રમોદ હવે પીએચડીની ત્ૈ ારી કરતો હતો. હું એમ.બી. બી.એસ.ના છેલ્ા વરમ્ષ ાં હતી. પીએચડી પછી પ્રમોદે તને મળ્લે ી સકો્લરરશપના પસૈ ામાથં ી એક સકકૂ્લ ખો્લી હતી. હું પણ હાઉસજોબ કરતી હતી. મારી નાની બહેન આરતી દેના બેંકમાં ઓડફસર હતી, મારી સૌથી નાની બહેન તરણીએ મારી જ કો્લજે ના એમ.બી.બી.એસ. ના પ્રથમ વરમ્ષ ાં પ્રવશે મળે વી ્લીધો હતો. પ્રમોદનો નાનોભાઈ રાકેશ આઈ. એ. એસ.ની રિરે નગં ્લવે ા મસરૂ ી ગ્ો હતો. તને ો સૌથી નાનો ભાઈ ્ોગશે અહીંની જ મડે ડક્લ કો્લજે ના ચોથા વરમ્ષ ાં અભ્ાસ કરતો હતો. અમારો એક સહપાઠી ધમષેશ અમારા જ શહરે માં વનરવભાગમાં ઓડફસર હતો. તને ા રપતા શારં ત્લા્લ મારા રપતાની જ કો્લજે માં અધ્ાપક હતા. તે ગ્લુ ાબી આદમી હતા અને શરાબ તથા સદંુ રીનો એમનો ચસકો જાણીતો હતો. આ દરુ ન્ા બહુ જ રવરચત્ છે અને તને ાં ધોરણ પણ રવરચત્ જ છે. અહીં ઉગતા સ્ૂ ન્ષ પજૂ નાર સૌ સફળ થનારનો જ ભાવ પછૂ છે. તમે જ તને ી કદર અને પજાૂ પણ કરે છે, પણ જો કોઈ થોડા સમ્ માટે રનષફળ જા્, તો દરુ ન્ા તને ધતુ કારે છે. દરુ ન્ામાં જને સફળતા વરે, તને ી પજાૂ થા્, તને આદર મળે એટ્લું જ નહીં, તને ા દોર, ઉણપો અને દગુ ણ્ષુ ોને જોવા છતાં ન જએુ , એવી જ રીતે સફળ ન થઈ શકનારનાં ઇમાનદારી, રનઠિા વગરે સદ્ણુ પણ ઢંકાઈ જા્. પ્રમોદ જવે ા ઇમાનદાર પણ અસફળ ્વુ કને કોઈ પોતાની પત્ુ ી આપવા ત્ૈ ાર નહતું થત.ંુ કારણ? દરુ ન્ાનો ન્ા્ જ આ પ્રકારનો છે. આટ્લી ઉંમર થવા છતાં દરુ ન્ાના આ માપદડં ને હું સમજી શકી નથી. દરુ ન્ામાં સફળતા અને રનષફળતા તો મળ્ા જ કરે. આ બનં કદી સથા્ી નથી હોતી. આ બનં વ્ાવહાડરક પક્ષ છે. રજદં ગીના એક જ રસક્ાની એ બે બાજઓુ છે. બનં એકબીજા રવના અધરૂ ી અને એકબીજાની પરૂ ક છે. આવા જ એક નકે પણ અસફળ ઇનસાન પ્રમોદને હું ચાહવા ્લાગી હતી. ગમે તે થા્ તો પણ હું તને મારો જીવનસાથી બનાવવા ઇચછતી હતી. મેં મારા જીવનનો મહત્વનો રનણ્્ષ કરી ્લીધો હતો અને તમે ાં હું અડગ હતી. એક ડદવસ મારાં માબાપે મને વાત કરી કે તમે ની ઇચછા ધમષેશ સાથે મારી સગાઈ કરવાની હતી. આ સાભં ળતાં જ મને નવાઈ ્લાગી. પછી મારી જાત પર સ્ં મ રાખીને મેં કહ્,ં ''રપતાજી, આજીવન કુંવારી રહીશ, પણ ધમશષે ને તો નહીં જ પરણ.ું શારં ત્લા્લ જવે ાની પત્ુ વધુ બનવાનું હું કદી પસદં નહીં કર.ં આ મારો આખરી રનણ્્ષ છે અને હવે પછી હું આવી કોઈ વાત કદી નહીં સાભં ળ.ું '' મારી બનં નાની બહેનો પણ મારા જ પક્ષમાં હતી. થોડીવાર અટક્ા પછી મેં મારાં માબાપને ફરી કહ્,ં ''તમે આવો રનણ્્ષ ્લતે ાં પહે્લાં એવું કદી રવચા્િંુ છે ખરં કે જણે પોતાના જીવનમાં આજસધુ ી આવું જદુ વાતાવરણ કદી જો્ું જ નથી, એવી તમારી દીકરી આ નવા વાતાવરણને શી રીતે અનકુ કૂળ થઈ શકશ?ે રપતાજી, તમે કદી રવચારે્ ક્ષો છે ખરો કે જે દારૂડડ્ા, માસં ાહારી, રવ્લાસી અને ભટક્લે શારં ત્લા્લ સાથે તમને વાત કરવી પણ નથી ગમતી, તે જ આવતી કા્લે તમારો વવે ાઈ અને સગો બની જશ?ે જે વ્રક્તએ પોતાના જીવનમાં ૨૬-૨૭ વર્ષ આવા દરૂ રત વાતાવરણમાં રવતાવ્ાં હો્, તે આવતી કા્લે પોતાના રપતાના જ પગ્લે નહીં ચા્લ,ે એની શી ખાતરી? આમ થશે ત્ારે મને કેવું ્લાગશ?ે તને ાં ઘરનાં સસં કારની અસર તને ા વ્રક્તતવ, ચાડરત્્ અને સવભાવ પર પડવાની સભં ાવના ખરી કે નહીં? મને ખાતરી છે કે તને ી અસર ક્ાકં તો જરૂર પડ્લે ી જ છે. તમે બધા સારી રીતે જાણો છો કે આજ્ે પણ દારૂ પીધા પછી શારં ત્લા્લ અને તને ા ભાઇઓ મારામારી અને ગાળાગાળી કરતા જ હો્ છે. શારં ત્લા્લની બહેન અનરુ ાધાના ડકસસાની પણ તમને બધાને ખબર છે જન?ે ્લગ્ન પછી થોડા ડદવસોમાં એક ધારાસભ્ની દોરવણીથી તણે પોતાના પરતને ઝરે દઈને મારી નાખ્ો હતો અને આજે પણ તે પ્લે ા રાજકારણની રખાત તરીકે જ જીવે છે, છતાં તમે મને ધમશષે સાથે પરણાવવાનો દરુ ાગ્હ કેમ રાખો છો? ધમષેશ અત્ારે સરકારી નોકરી કરે છે તથે ી હું તને ી સાથે ્લગ્ન કરં અને પ્રમોદ હા્લપરૂ તો બકે ાર છે અને તને કોઈ સરકારી નોકરી નથી, તથે ી હું તને ી સાથે ્લગ્ન ન કર,ં એમ તમે ઇચછો છો? રપતાજી, પ્રમોદ જવે ો પ્રમારણક ્વુ ાન શોધવો મશુ કે્લ છે. આજે ભ્લે તે અસફળ હો્, પણ હું તને ી સાથે વધુ સખુ ી રહી શકીશ. તમે મને ઇમાનદાર, પડરશ્રમી અને સજ્જન વ્રક્તની કદર કરતાં શીખવ્ું છે અને આજે તને ો અમ્લ કરવાનો પ્રસગં ઊભો થ્ો, ત્ારે તમે જમને પાછી પાડી દો છો? પ્રમોદની બાબતમાં તમે સારી રીતે જાણો છો કે તે પાન, બીડી, રસગારેટ, શરાબ કે ચા પણ નથી પીતો. તને ા રપતા નારા્ણભાઈને પણ તમે સારી રીતે ઓળખો છો. તે પ્રામારણક, સજ્જન અને પડરશ્રમી છે. મને આશ્ચ્્ષ એ બાબતનું થા્ છે કે આ સજ્જનને પડતા મકૂ ી તમે શારં ત્લા્લ જવે ાને તમારો વવે ાઈ બનાવવાનું રવચારી શી રીતે શક્ા?'' મારી બહેનોએ પણ મારા રનણ્્ષ નું સમથન્ષ ક્.િંુ રપતાજી પાસે મારા સવા્લોના કોઈ જવાબ ન હતા, આથી તે ચપૂ થઈ ગ્ા. માએ મને દરુ ન્ાદારીના પાઠ ભણાવવાનો પ્ર્ત્ન ક્ષો. પણ મેં નમતું ન જ જોખ્.ું છેવટે રપતાજીને મારી વાત સવીકારવી પડી અને થોડા જ સમ્માં અમારાં ્લગ્ન થઈ ગ્ા.ં ્લગ્ન પછી ૧૧-૧૧ વરન્ષ ા સતત સઘં ર્ષ પછી આજે પ્રમોદે પોતાની શાળાની બીજી બે શાખાઓ ખો્લી છે. સવારે ૧૧ થી ૨ વાગ્ા સધુ ી તે પોતાની શાળાઓનું ધ્ાન રાખે છે અને સાજં ટ્શૂ ન ક્ારસસ ચ્લાવે છે. થોડાં વરષોથી તને ા છાત્ોને સારી સફળતા મળવાથી વગષોમાં છાત્ોની સખં ્ા વધતી જ જા્ છે. પોતાની કમાણીમાથં ી તણે એક કાર પણ ખરીદી છે. પોતાની શાળા માટે શરૂઆતમાં ભાડે રાખ્લે મકાન તણે હવે ખરીદી ્લીધું છે. મારી આવક પણ સારી છે. અમારં જીવન આનદં થી વીતી રહ્ં છે. મારે બે પ્ારાં બાળકો છે, શ્તે ા અને અવવીશ. મારા સાસસુ સરા મને પોતાની પત્ુ ીથી પણ વધુ ચાહે છે. હું તમે જ પ્રમોદ એકબીજાને સાચા હૃદ્થી પ્રમે કરીએ છીએ. વસવસો ફક્ત એક જ બાબતનો છે કે હું અને પ્રમોદ આજે ક્લાકો સધુ ી એકબીજાની સાથે નથી રવતાવી શકતા,ં પણ આ તો પ્રકરૃ તનો રન્મ છે કે કંઈક મળે વવા કંઈક ખોવું પણ પડે છે. ખરેખર તો અમને મળ્લે ી સફળતાનું આ મલૂ ્ છે. વ્રક્ત જ્ારે ભરપરૂ સફળતા મળે વી ચોતરફ પ્રરસસધધ પ્રાપ્ત કરે, ત્ારે પ્રકરૃ ત પણ તને ી પાસથે ી તને તટે ્લું જ મલૂ ્ વસ્લૂ કરે, છતાં અમારી ઇચછા એ છે કે અમે એકબાજાની સાથે અને બાળકો સાથે વધમુ ાં વધુ સમ્ રવતાવી શકીએ. આજથી ૧૧ વર્ષ પહે્લાં મારી મરજીથી મેં જે રનણ્્ષ ્લીધો હતો, તને ો આજે મને ગવ્ષ છે અને તને ાથી હું સતં ોર પણ અનભુ વું છ.ું જ્ારે એ વખતે મેં આ દરુ ન્ાનાં જીણ્ષ થ્્લે ાં રવરચત્ અને અનોખા ધોરણોને ઠકુ રાવી તમે ની સામે રવદ્રોહ ક્ષો હતો, ત્ારે મારી બહેનો રસવા્ કોઇએ મને સાથ નહોતો આપ્ો. દરેક વ્રક્ત એ ખબૂ રવચાર કરી પોતાની રવવકે બસુ ધધથી પોતાના જીવનની મહત્વની સમસ્ાઓનો જાતે જ ફેંસ્લો કરવો જોઇએ અને તે અગં ને ા ધોરણ પણ પોતાના રવવકે અને રરચ અનસુ ાર જ પસદં કરવાં જોઇએ. દરુ ન્ાએ નક્ી કર્લે ાં ધોરણ અનસુ ાર વ્રક્ત આ દરુ ન્ામાં પોતાને અનકુ કૂળ બનાવી દે તે જરૂરી નથી અને ્લગ્ન જવે ી નાજકુ સમસ્ાઓમાં તો આવું કદી ન થવું જોઇએ. હું મારા રવચારોમાં ખોવા્્લે ી હતી ત્ાં જ ''મમમી, હેપપી મરે ેજ એનીવસર્ષ ી''ની રચરપડરરચત મધરુ ડક્લકારીથી મારી તદ્રં ાનો ભગં થ્ો. આખં ો ખો્લી જો્ું તો દર વરન્ષ ી જમે બાળકો સાથે પ્રમોદે મારા રૂમમાં પ્રવશે ક્ષો હતો. પ્રમોદ બારણા પાસે સસમત કરતો ઉભો હતો. હું ઉઠી કે તરત જ બનં બાળકો મને દોડીને ભટે ી પડ્ા.ં ઘડડ્ાળ તરફ નજર જતાં ભાન થ્ું કે ૧૧ વાગી ગ્ા હતા, એટ્લે કે પૂરા બે ક્લાક સુધી હું મારા અતીતના રવચારોમાં જ ડૂબે્લી રહી હતી. મોં ધોવા હું બાથરૂમ તરફ જતી હતી ત્ાં જ પ્રમોદે મને આર્લંગનમાં ્લઈ એક દ્રગાઢ ચુંબન આપતાં કહ્ં, 'ડડઅર, ક્ાં ચા્લી? જરા મને પણ ્લગ્નની વર્ષગાંઠની મુબારકબાદી આપી દેવા દે ને? આ સેવકને આવો અવસર વારંવાર ક્ાં મળે છે?''