મોર્નિંગ સટીફ્ને્સ - ્સાુંિા્ની જકડાહટ દૂર કરવા શથું કરવથું?

મોર્નિંગ સટીફ્ને્સ મટાડે તેવા ્સાદા ઉપાયો.

વધતી ઉંમરને કયારણે સયાંધયાઓ સનયા્ુની નબળયાઇ હો્ કે પછી ડદવસ દરવમ્યાન ખૂબ શયારીડરક શ્રમ ક્યો હો્ ત્યારે રયાત્ે ૭-૮ કલયાકની ઉંઘ અને આરયામ ક્યાયા બયાદ પણ સવયારે શરીર જકડયા્ેલું અનુભવયા્ તે સવયાભયાવવક છે. પથયારીમયાંથી ઉઠ્યા બયાદ કોણી, ખભયા, કમર કે ઘુંટણનયા સયાંધયાઓમયાં ભયારેપણું, જકડયાહટને કયારણે આળસ વનષ્ક્રિ્તયા (Slowness) અનુભવયાતી હો્ છે પરંતુ જેમ-જેમ સમ્ વીતતો જા્ તેમ શરીરની હલનચલનથી સયાંધયાઓમયાં બ્લડસક્ુયાલેશન થવયાથી

સયાંધયાઓની સટીફનેસ

ઓછી થવયા લયાગે અને ડદવસ દરવમ્યાન સયામયાન્્ થઇ જા્. પરંતુ કેટલયાક એવયા રોગ પણ છે જેને કયારણે મોટી ઉંમરનો ઘસયારો કે નબળયાઇ ન હો્ કે પછી શયારીડરક પડરશ્રમ ન કરવયા છતયાં પણ મોવનિંગ સટીફનેસને કયારણે સયાંધયાઓમયાં જકડયાહટ અને સોજાની ફડર્યાદ રહેતી હો્ છે. ખયાસ કરીને સયાંધયાનયા રોગો જેવયા કે

ઓષ્સટઓ આથયારયાઇટીસ રૂમેટોઇડ આથયારયાઇટીસ ઓટોઇમ્ુન ડડવસઝ સોડરએડટક આથયારયાઇટીસ (સોરયાઇસીસને કયારણે સયાંધયાઓમયાં પણ ઇન્ફલેમેશન થવયાની સયાથે થતો આથયારયાઇટીસ)

Ankylosing spondylitis (કરોડરજ્ુનયાં હયાડકયામયાં ઇન્ફેલેમેશન અને વવકૃતી થવયાથી ષ્સથવતસથયાપકતયા ઘટી જવયાની સયાથે દુઃખયાવો) મયાં મોવનિંગ સટીફનેસ રહેતી હો્ છે. પેશન્ટ સવયારે પથયારીમયાંથી જાગે ત્યારે હયાથની આંગળીઓ જાણે કડક થઇ ગઇ હો્ અને મુઠ્ી નહીં વયાળવયામયાં કે હયાથનયા કયાંડયા, કોણી વયાળવયામયાં ખૂબ તકલીફથી જ ડદવસની શરૂઆત થતી હો્ છે. જેઓને વધુ ગંભીર રોગ હો્ તેઓને મોવનયાગ સટીફનેસનો સમ્ગયાળો વધુ લયાંબો રહેતો હો્ છે. સયામયાન્્ હો્ તેઓ ઉઠ્યા બયાદ થોડયા સમ્મયાં રયાહત અનુભવવયા લયાગે છે.

સનયા્ુઓની નબળયાઇ હો્ કે સયાંધયાનો ઉંમર વધવયા સયાથે થતો ઘસયારો કે પછી આથયારયાઇટીસ જેવયા રોગ - કોઇ પણ કયારણથી થતી જકડયાહટ મયાટે આ્ુવવેદી્ વચડકતસયા વયા્ુદોષની વવકૃવતને ધ્યાનમયાં રયાખી ને કરવયાની સલયાહ આપે છે. આ મયાટે આથયારયાઇટીસ કે અન્્ રોગની દવયાઓ લેવયામયાં આવતી હો્ તેમ છતયાં પણ જો ખોરયાક અને ઘરગથથુ ઉપચયારમયાં એવયા કુદરતી દ્રવ્ો વયાપરવયામયાં આવે કે જેમયાં કુદરતી એન્ટીઇન્ફલેમેટરી, ગુણ હો્ તથયા સનયા્ુ, હયાડકયા મયાટે આવશ્્ક ક્યારવમનરલ્સ વગેરે પૌષ્કટક તતવો હો્ તો પેઇન ડકલર દવયાઓની જરૂડર્યાત તો ઘટે છે. તે સયાથે સનયા્ુઓની ષ્સથવતસથયાપકતયા - લચીલયાપણું સુધરવયાથી સયાંધયાઓની હલન-ચલન શવતિમયાં પણ સુધયારો થવયાથી પેશન્ટને સયાંધયાઓમયાં હલકયાપણું રયાહત અનુભવયા્ છે. ખોરયાક અને કુદરતી પદયાથયોથી કરવયામયાં આવતયાં ઘરગથથુ ઉપચયારનો કોઇ અમુક સમ્ગયાળયાનો કોસયા નથી હોતો. આ બધયા ઉપચયારોનું સતત પયાલન કરતયાં રહેવું જોઇએ. શરીરમયાં કોઇ બીમયારીને કયારણે કે પછી ઉંમર વધવયાની સયાથે પયાચન, પોષણ, મેટયાબોવલઝમમયાં થતી નબળયાઇની આડઅસરથી લોહીમયાં ‘આમ’ ભળવયાને કયારણે સયાંધયાઓમયાં સોજો, જકડયાહટ, ભયારેપણું થવયાનું આ્ુવવેદ મયાને છે. આથી જ મેથી, અજમો, વહંગ, જીરૂ, તલનું તેલ, ગયા્નું ઘી, કેસટર ઓઇલ, લસણ, આદું વગેરે વયા્ુનયાશક પદયાથયોનયા વન્વમત ઘરગથથુ ઉપચયારમયાં ઉપ્ોગ કરતયા રહેવયાથી પયાચન - મેટયાબોવલઝમમયાં સુધયારો શક્ બને છે. તે સયાથે આમનું પયાચન થયા્ છે તથયા શરીરમયાં ‘આમ’ બનવયાનું ઘટયાડી શકયા્ છે. દરેકની વ્વતિગત પ્રકૃવત અને રોગ તથયા અન્્ બયાબતોને ધ્યાનમયાં રયાખી આ્ુવવેડદક ડોકટર વન્વમત અપનયાવવયા

લયા્ક હોમરેમેડી સૂચવી શકે. ‘લસણ ખયાઓ તો કમરનો દુઃખયાવો મટી’ જા્ કે પછી ‘ઘુંટણ દુઃખતયા હો્ તો મેથીનયા દયાણયા પલયાળીને ખયાવયાથી દુઃખયાવો ઠીક થઇ જા્’ તેવયા વોટસએપ ્વુ નવવસયાટીનયાં મેસેજ કે સગયા- વપ્ર્જનોનયાં અનુકંપયાથી અપયા્ેલયાં અધકચરયાં સૂચનો હોમરેમેડીનું કયામ કરી શકે નહીં. હોમરેમેડી મયાટે હળદર, મેથી, સૂંઠ, ડદવેલ કે લસણને સયાંધયાની જકડયાહટ મયાટે વયાપરવયા હો્ તો પણ તેમયાંથી વ્વતિગત શું ્ોગ્્ રહેશે, પ્રમયાણ કેટલું રયાખવું, ક્યા સમ્ે લેવું, અનુપયાનમયાં પયાણી, ઘી કે મધ શું લેવું વગેરે આ્ુવવેડદક ડોકટર વત્દોષ અને પંચ ભૌવતક વસધધયાંતોને ધ્યાનમયાં રયાખી સૂચન કરી શકે છે. જો તેમ કરવયામયાં આવે તો સયાંધયાની જકડયાહટ, સોજો અને અવતશ્ દુઃખયાવયામયાં સયામયાન્્ લયાગતયા દ્રવ્ો પણ અસરકયારક દવયાનું કયામ કરી શકે છે.

મોર્નિંગ સટીફ્ને્સ્ી પીડાતા દરેક પાલ્ન કરી શકે તેવા ઉપાયો

પયાચન ઉપર ધ્યાન આપવું. આ મયાટે તયાજો બનયાવેલો પૌષ્કટક ખોરયાક ખયાવો. તયાજા શયાક-ભયાજી, સલયાડ, સૂપ, જવ, ઘઉં, જુવયાર, ચોખયા મગની દયાળ વગેરેની સરળતયાથી પચે તેવી વયાનગી બનયાવી ખયાવી, વયાલ, વટયાણયા, રયાજમયા વગેરે વયા્ુ કરે તેવયા કઠોળ રયાત્ે તો ન જ ખયાવયા. રસોઇમયાં અજમો, મેથી, લસણ-આદુનો ્ોગ્્ પ્રમયાણમયાં ઉપ્ોગ કરવો. ભોજનમયાં રસયાવયાળું શયાક, પયાતળી દયાળ કે સુપ જેવી ગરમ તયાજી વયાનગી ખયાવી, જેથી ભોજન લુખખુ ન રહે તથયા જમતી વખતે વયારંવયાર પયાણી ન પીવું પડે. કબજીયાતથી બચો

ખોરયાકમયાં ્ોગ્્ પ્રમયાણમયાં શયાક-ભયાજી હોવયાથી કબજી્યાતમયાં ફયા્દો થયા્ છે. કબજી્યાતને કયારણે વયા્ુ વધતો હો્ છે. ડદવસ દરવમ્યાન ૮ થી ૧૦ ગ્લયાસ પયાણી પીવું. ઠંડી કે ભેજવયાળયા ડદવસો હો્ તો ૧ વલટર પયાણીમયાં 1 inch જેટલો સૂઠનો ટુકડો નયાંખી ગરમ કરેલું પયાણી, ડદવસ દરવમ્યાન પીવું.

વેજીટેરી્ન ડયા્ેટમયાં ્ોગ્્ મયાત્યામયાં પ્રોટીન, કવે લ્શ્્મ વગેરે ક્યાર મળી રહે તે મયાટે દુધનો ઉપ્ોગ આવશ્્ક છે. તે ઉપરયાંત પયાલક, મેથી, તયાંદળજાની ભયાજી અને કેળયા જેવયા પૌષ્કટક ફળો વન્વમત ખયાવયાથી પોષણની જરૂડર્યાત જળવયાઇ રહે છે.

સયાંધયાઓને ્ોગ્્ રીતે હલનચલન કરયાવવયા મયાટે સનયા્ુ-ટેન્ડન્સ વગેરેની ષ્સથવતસથયાપકતયા જળવયાઇ રહે તથયા સયાંધયાઓમયાં ્ોગ્્ બ્લડ સક્ુયાલેશન પહોંચે તે મયાટે દરરોજ વન્વમત સટ્ેવચંગ એકસરસયાઇઝ કરવી.

વ્ડકતગત સયાંધયાઓનયા રોગ વગેરે પડરષ્સથવતને ધ્યાનમયાં રયાખી ડફવઝ્ોથેરયાપીસટ સટ્ેવચંગ એકસરસયાઇઝ સૂચવી શકે. કસરતથી દુઃખયાવયાની

દવયાઓનો ઉપ્ોગ ઘટી શકે છે.

જેઓને સવયારે હયાથની આંગળીઓ જકડયાઇ જતી હો્ તેઓ સયાહવજક રીતે જ મુઠ્ી ખોલ-બંધ જેવી વ્રિ્યા કરવયા લયાગે છે, જ્યાં સુધી હયાથમયાં જકડયાહટ ઓછી ન થયા્. કેમ કે હલન-ચલનથી રકત સંચયારણ વધવયાની સયાથે ત્યાંનયા સનયા્ુઓ નરમ થવયાથી સયાંધયાઓની જકડયાહટ ઓછી થયા્ છે.

વ્વતિગત તકલીફને ધ્યાનમયાં રયાખી ્ોગ્્ હો્ તેવી કસરત વન્વમત કરવયાથી સયાંધયાઓને ફયા્દો થયા્ છે.

મહયાનયારયા્ણ તેલ, પંચગુણ તેલ, રૂમેટ ઓઇલ વગેરે તેલનું હળવયા હયાથે મયાવલશ કરી સયાંધયાઓ પર ગરમ શેક કરવયાથી દુઃખયાવયા-જકડયાહટમયાં રયાહત થયા્છે.

્ુવયાનો કે વમડલ એજની વ્વતિઓમયાં બેસી રહેવયાથી કે વયા્ુની તકલીફને કયારણે કમરમયાં દુઃખયાવો, ડોકનો દુઃખયાવો, જકડહયાટ રહેતી હો્ તે ખોરયાક-પયાચનમયાં વન્વમતતયા થયા્ તેનું ધ્યાન રયાખવું તે સયાથે સવીવમંગ કે પછી તયાઇ ચી જેવી એડકટવવટી અપનયાવવી જેથી ડફવઝકલી એડકટવ રહેવયાની ટેવ પડે તેઓએ સયાથે સયાંધયાઓમયાં પણ ફયા્દો થયા્.સ્ટ્રેસ

્ુવયાન હો્, વમડલ એજ કે પછી ઓલ્ડ એજ જીવનનયાં કોઇ પણ તબક્ે પડરષ્સથવત અનુકૂળ ન લયાગે ત્યારે તે બયાબતનું સટ્ેસ વ્ડકત અનુભવતયા હો્ છે. સટ્ેસ અને શયારીડરક દુઃખ ને સંબંધ છે તેવું એનક સંશોધનો-તયારણોથી સયાવબત થ્ું છે. આથી જ સયાંધયાની જકડયાહટ, પીડયાનયા રોગીઓએ વન્વમત ડીપ વરિવધંગ, વોડકંગ કે ્ોગયાસન જેવી ડરલેકસેસનમયાં મદદ કરે તેવી પ્રવૃવતિ અપનયાવવી જોઇએ.

મહયારયાસનયાડદ કવયાથ, નગોડ ચૂણયા, દશમૂલ કવયાથ, અજમોદયાડદચૂણયા, એરંડ ભૃષ્ટ હરડે વગેરે અનેક આ્ુવવેડદ્ સયાદયા ઔકયાધો છે જેમયાંથી અમુકનો વન્વમત ઉપ્ોગ કરવયાથી સયાંધયાની જકડયાહટ અને દુઃખયાવયામયાં રયાહત મળે છે.

આપ્ને હેલ્્, આયથવવેદ ્સુંબુંરિત કોઈ પ્રશ્ન હોય તો ડો. યથવા અયયર્ને પર પૂછી શકો છો.

ડો. યથવા અયયર