આપણું ઘર... અને ગૃહસ્રી

ઘર ત્યજીને જનારને મળતી વિશ્વ તણી વિશાળતા

- રાજેન્દ્ર શાહ

માણ્સ ચાર દિવાલની વચ્ચે વ્સચે છે, એના પદરવાર ્સાથચે ત્ારે દિવાલ નથી રહેતી પણ એ ઘર બની જા્ છે. આપણચે ત્ાાં એમ પણ રહેવા્ છે રે ગૃહહણી એ જ ઘર. ઘરનાંુ એર વાતાવરણ હો્ છે. એમાાં હાંૂફ હો્ છે. જગ થરવી નાખચે ત્ારે ઘરની મા્ા અનચે છા્ા આપણો થાર ઉતારે છે. પાંખીઓ આરાશમાાં ગમચે તચેટલુાં ઊડચે પણ એ ્સાાંજચે પાછા આવચે છે પોતચે રચચેલા પોતાના માળામાાં. આપણચે બધાાંએ અનુભવ્ુાં હશચે રે આપણી ઝીણી ઝીણી વસતુઓની ્સાથચે પણ લાગણી રેટલી હિે વણાઇ ગઇ હો્ છે. આપણી જ પથારી, આપણો જ પોચો તદર્ો, આપણો જ રામળો. અરે ડાઇહનાંગ ટેબલ પર બીજચે બચે્સવાની નક્ી રરેલી જગ્ાનચે બિલચે આપણા જ ઘરમાાં એ જ ડાઇહનાંગ ટેબલ પર બીજચે બચે્સીએ તો ર્સોઇનો સવાિ િેખીતી રીતચે નથી બિલાતો. પણ આપણનચે અાંિરથી રાાંઇ અત઼ડાંુ લાગચે છે, હવહચત્ર લાગચે છે, અડવુાં લાગચે છે. હાથથી ખાઇએ અનચે ચમચીથી ખાઇઅચે એનો પણ એર ફેર હો્ છે. ચમચીથી ખાઇએ ત્ારે જ આપણનચે ખ્ાલ આવચે છે રે આપણા આાંગળાનો પણ એર અજબ સવાિ હો્ છે.

આ ઘરની મા્ાનચે ્સાચા અથકામાાં પામવી હો્ તો માણ્સચે પ્રવા્સ રરવો જોઇએ. કાકા સાહેબ કાલેલકર રહેતા રે જે માણસ પગથી ચાલે તે પ્રિાસી, હૃદ્યથી ચાલે તે

્યાત્ા અને સમૂહમાં ચાલે જે સમાજ. પ્રવા્સ અનચેર પ્રરારના હો્ છે. નરશા ્સાથચેનો પ્રવા્સ બધુાં હનહ્ચાંત રરી આપચે છે. પણ નરશા હવના પ્રવા્સ રરવાની મઝા જિુ ી જ છે. જચે માણ્સ ઘરનાચે ઉંબરાચે ઓળંગતો નથી એ માણ્સ ઘરના ઉંાંબરાનુાં મૂલ્ ્સમજતો નથી. પ્રવા્સ િરહમ્ાન આપણચે ઘરથી િૂર જઇએ છીએ. અનચે છતાાં રોઇર નચે રોઇર રીતચે ઘર આપણી ્સાથચે જ હો્ છે. જચે અાંતર છે અનચે અાંતરા્ છે એ રેવળ ભૌગોહલર છે. સમૃહતથી તમચે લાખો માઇલ રાપી શરો છો અનચે એ વાતાવરણમાાં મૂરાઇ શરો છો.

રાજેન્દ્ર શાહે રહ્ાં છે રે જચે માણસ ઘરને ત્યજે છે તેને જ વિશ્વની વિશાળતા

મળે છે. તો વનરંજન ભગતે રહ્ાં રે જ્યાં ટપાલી તમારો પત્ લાિે, જ્યાં મહેમાનો

ઓવચંતા આિી ચડે એને શું ઘર કહેિા્ય? તો પછી આપણચે ક્ાાંર અજાણ્ા સથળે આપણો થાર ઉતારીએ. આપણી ્સત્ાની ટોપી ઉતારીનચે હનરાાંતની ઊાંઘ લઇ શરો એ શુાં તમારૂં ઘર નથી?

અહીં તો રહવઓની રાવ્ પાંહતિના ભાવનચે મારી રીતચે મૂક્ો છે. પણ આપણી ભાવના છે રે આપણાંુ ઘર ્સાાંરડુાં ન હો્, અથવા એમ રહી શરીએ રે જચે ્સાાંરડુાં હો્ તચે આપણુાં ઘર નથી. આ જગતમાાં જ્ાાં જ્ાાં પ્રહતભાવ મળે છે તચે આપણુાં ઘર છે. એ રીતચે ગાાંધીજી જચેવા માટે આખુાં્ હવશ્વ ઘર છે. અનચે આવા ્સાંતો એ હવશાળ અથકામાાં ગૃહસથ છે.

ઘર એ ઘર છે. એમાાં રહેતાાં આપણા રુટુાંબીજનોનચે આપણી ઉષમા, આિર અનચે આપણુાં માગકાિશકાન મળવાાં જોઇએ. તો જ આપણચે તચેમની એવી અપચેક્ા રાખી શરીએ. બારી ઘરના માણ્સોની અવગણના રરીનચે બહાર મોટો રહેવડાવનાર રિી મોટો બની શરતો નથી. એમાાં એની મોટાઇ નથી. આપણાાં ્સાંતાનોમાાં ઉચ્ હશક્ણ અનચે ્સાંસરારનુાં હ્સાંચન રરશુાં તચે દ્ારા જ આપણા ઘરની શાન અનચે માન પ્રહતહબાંહબત થશચે.