સ્વાતંત્રર્યદદન એક પશ્ાદ્-દર્્શન મારો ધમ્શ ભાવવ ્સાથે કોલકરાર

જવાહરલાલ નહેરુ

આપણઆં પ્રમથ સ્્વવાતત્રં ર્યદિનને રવાષ્ટ્રનવા ઘડ્વર્યૈ વાઓએ જે ્વચનોથઈ આ્વકવાર્યયો હતો તે નનરવાશવા અને નનર્વાન્રા ્તતનવા આ સમર્યમવાં સ્મરણશષે જ બની ગર્યવાં છે... છતવાર્યં િરેક શ્ર્યવામ અર્ને રૂપરે ી દકનવાર હોર્ય છે એ ધ્ર્યવાનમવાં રવાખીને રવાષ્ટ્રનવા 27મવાં સ્્વવાતત્રં ર્યદિને આપણે એ મહવાનભુ વા્વોનવા ન્વચવારને તમે જ આઝવાિીની ઉષવાને પનુ ઃ ર્યવાિ કરીએ.

મવારો ધમરા નહંિધુ મરા છે. મવારે મન નહંિધુ મરા મવાન્વતવાનો ધમરા છે. િરેક ધમમરા વાં જે કવાઈં શ્ષ્ઠે છે તને ો એમવાં સમવા્વશે થર્યલે ો છે.

હું ચસ્ૂ ત નહંિુ છું પણ મવારું નહંિતુ ્વ મને સ્વરા ધમરા પ્રત્ર્યે આિર રવાખ્વવાનું નશખ્વે છ.

મવારો નહંિધુ મરા જડ નથી. ઈસ્લવામ, નરિસ્તી, બૌદ્ધ અને જરથસ્ુ ત ધમમરા વાં જે કવાઈં શ્ષ્ઠે છે તે તમે વાં છે. સત્ર્ય મવારો ધમરા છે ને અનહંસવા એનવા સવાક્વાત્કવારનો એકમવાત્ર મવાગરા છે.

ચસ્ૂ ત, નહંિુ હો્વવા છતવાં નરિસ્તી, મસ્ુ લીમ કે ઝોરોસ્ટ્ીર્યન ધમવારા ઉપિેશ હું સ્્વીકવારું છું આથી કેટલવાકને મવારો નહંિધુ મરા શભં મુ ળે વા જ્વે ો લવાગે છે. આ કવારણે બધવામવાં ‘હવાજી હવા’ કરનવાર તરીકે કેટલવાક મને ઓળખવા્વે છે. ઠીક છે, કોઈને હવાજી હવા કરનવાર ગણ્વો એનો અથરા એ થવાર્ય કે એ શ્દ્ધવા ન્વનવાનો છે. પરંતુ મવારો ધમરા તો ખબૂ ન્વશવાળ છે. એ નરિસ્તીનો-પછી ભલે તે ધમવાધાં હોર્ય-ન્વરોધ નનહ કરે. ગમ ત્વે વા ધમઝરા નનૂ ી મન્ુ સ્લમોન પણ એ અનવાિર નનહ કરે. સ્વધરા મસરા મભવા્વનવા પવાર્યવા પર મવાટો ધમરા ઊભો છે. કોઈનવા પણ ધમવાચરા રણની હું ટીકવા નનહ કરુ.ં એનવા આચરણને હું એની રીતે સમજ્વવા પ્રર્યત્ન કરીશ. આ મવારી અડગ શ્દ્ધવા મને ટકવા્વી રહી છે. એ કઢંગી પદરન્સ્થનત છે-પણ કઢંગી બીજા મવાટે, મવારે મવાટે નનહં! મવાન્વી મવાત્રને મવારે પ્રમે કર્વો જોઈએ. મવાત્ર ભવારતન જ નનહ, સમગ્ર ન્વશ્વા ન્વન્વધ ધમનરા વા મવાન્વીઓ મવાટે મને પ્રમે છે. એકબીજાનવા સપં કમ્ક વાં આ્વી આપણે ્વધવારે સવારવા બનીએ છીએ. જો બધવાં એમ કરતવાં થઈ જઈએ તો આજે આપણ રહીએ છીએ તને વાથી ્વધવારે સવારી િનુ નર્યવામવાં આપણને રહે્વવાનું મળે.

સ્વધરા મસરા મભવા્વનો હું પ્રચવાર છ.ું એની સળતવા મવાટે હં મથું છ.ું

હું ત બધવાને કહું છું કે પ્રત્ર્યકે ધમનરા બરવાબર ઓળખો. મવારવા સ્્વપ્નનું ભવારત એક જ ધમનરા પવાલન કરે એમ હું નથી ઈચ્છતો આખો િેશ પરેપરૂ ો નહંિ,ુ મન્ુ સ્લમ કે નરિસ્તી બની જાર્ય એ્વું હું નથઈ ઈચ્છતો. પરંતુ હું જરૂર ઇચ્છું કે જિુ વા જિુ વા ધમયો સવાથે રહે ને એક બીજાને પ્રમે કરે.

ધમનરા ો અથરા સવાપ્રં િવાનર્યકતવા નથી. ધમનરા રવાજ્ર્ય એટલે નીનતનું વ્ર્ય્વન્સ્થત ન્વશ્વરવાજ્ર્ય. એ નથી િેખવાતું મવાટે એ ઓછું ્વવાસ્તન્વક છે એ્વું નથી.

મવારો આ ધમરા નહંિ,ુ મન્ુ સ્લમ, નરિસ્તીધમનરા એકીકરણ કરે છે, તને ી ઉપર્વટ જતો નથી. એ તમે ની ્વચ્ે સ્વં વાિ સવાધી તમે ન ્વધરે સવાચવા અને જી્વતં બનવા્વે છે.

્વષયો પહેલવાં ભવાન્વ સવાથે આપણે કોલકરવાર કર્યવારા હતવા. આજે એ દિ્વસ આ્વી પહોંચ્ર્યો છે કે જ્ર્યવારે એ કરવારોનું બધી રીતે પૂરેપૂરું પવાલન થઈ ગર્યું છે.

આજે મધરવાત્રે બવારને ટકોરે ન્વશ્વ નનદ્વાધીન હશે ત્ર્યવારે ભરતનું મુનતિપરોઢ પ્રગટશે, ભવારત ન્વજી્વમવાં પ્ર્વેશ કરશે.

ઇનતહવાસમવાં એ્વી ન્વરલ ક્ણ ક્વનચત જ આ્વે છે કે જ્ર્યવાર જીણરાતવાનવા જાળવાં ખંખેરવાઈ જાર્ય છએ ને ન્વીનતવા તરફ પગલવાં પડે છે. એક ર્યુગ પૂરો થવાર્ય છે ને સિીઓનથી ગૂંગળવાઈ રહેલો િેશોનો પ્રવાણ મુખદરત થઈ ઊઠે છ.

આ પન્વત્ર અને ભવ્ર્ય પ્રસંગે આપણે આપણી જાતને િેશ, િેશ્વવાસીઓ અને સમગ્ર મવાન્વજાતની સે્વમવાં અપપી િે્વવાની પ્રનતજ્વા કરીએ છીએ.

ભવારતે સુખમવાં અને િુઃખમવાં સિીઓથી એને ટકવા્વી રવાખનવાર આિશયો અને પરંપરવાઓનું ન્વસ્મરણ થ્વવા િીધું નથી. આજે િુઃખની રવાત પૂરી થઈ છે ન આત્મભવાન સથે ભવારત જાગ્રત થર્ય છે ને આત્મભવાન સથે ભવારત જાગ્રત થવાર્ય છે. આપણવા પ્રર્યત્નોની સફળતવાની આજની ઊજ્વણી તો હજુ પહેલું પગલું છે. મહવાન નસનદ્ધઓ અને ન્વજર્યની આપણે પ્રતીક્વા કરીએ છીએ. સવામે આ્વેલી અનેક તકો અને ભવાન્વનવા પડકવાર ઝીલી લે્વવા જેટલવા આપણે શવાણવા અને બવાહુિર છીએ ખરવાને?

ભવાન્વનો એ મવાગરા સરળ અને આરવામિવાર્યક નથી. કષ્ો સહીને પણ આપણે પૂરો શ્મ ઉઠવા્વીશું કે જેથી આજની ને જ સુધી આપણે લીધેલી પ્રનતજ્વા પૂરી કરી શકીએ. ભવારતની સે્વવા એટલે ભવારતનવા લવાખો પીદડત િીનિુઃખીઓની સે્વવા! ગરીબી, અજ્વાત, રોગ અને અસમવાનતવા મીટવા્વી િે્વવાનો પુરુષવાથરા. આપણવા ર્યુગનવા એ સ્વરાશ્ેષ્ઠ મવાન્વીની મહેચ્છવા તો પ્રત્ર્યેક મવાન્વીનવા આંખનવા આંસુઓ લૂછ્વવાની છે. એ કિવાચ આપણી શનતિ બહવારનું હોર્ય પરંતુ જ્ર્યવાં સુધી આંસુઓ અને વ્ર્યથવાઓ હશે ત્ર્યવાં સુધી આપણું કવાર્યરા

પૂરું થ્વવાનું નથી.