ગોર્્બબાચેવ ઇતિહ્બસમ્બં અમર થઇ ગય્બ ગોર્્બબાચેવે ભ્બરિ સ્બથેન્બ સંર્ંધો મજર્ૂિ કરવ્બમ્બં મહત્વની ભૂતમક્બ ભજવી
ભતયૂ પિયૂ સોવિયતે યવુ નયનના નતે ા વમખાઇલ ગોર્ાચ્ષ િે આતં રરાષ્ટીય રાજકારણના ઇવતહાસમાં એક મહત્િના પ્કરણરૂપ ર્ની રહિે .ે તમે ના સમયમાં કોઇએ ક્યારેય કલ્પના કરી એિી ઘટના ર્ની તે અમકે રકા અને સોવિયતે યવુ નયન િચ્ને ા િીતયદ્ધુ ના અતં ની ઘટના હતા. આ અભતયૂ પિયૂ કામગીરી માટે તમે ને િાવં તનું નોર્લે પ્ાઇઝ પણ આપિામાં આવ્યું હત.ું
તેઓ સોવિયત સંઘના આખરી નેતા હતા. તેમના અિસાન સાથે એક યુગનો અતં આવ્યો છે.તેઓ સાત િર્્ષ કરતાં ઓછા સમય માટે સત્ામાં રહ્ા હતા, પણ તેમણે શ્ેણીર્દ્ધ ક્ાંવતકારી સુધારા કયા્ષ હતા. જોકરે, તેમની ગણતરી ઊંધી પ્ડી હતી અને સોવિયત સંઘ પ્ડી ભાંગ્યું હતું. ગોર્ા્ષચોિને ‘કોલ્્ડ િોર’ પયૂરી કરિામાં મહત્િની ભયૂવમકા ભજિિા માટે ૧૯૯૦માં નોર્ેલ િાંવત પુરસ્કાર એનાયત કરાયો હતો. ગોર્ા્ષચેિ િાંવતદયૂત હતા. તેમના વનણ્ષયોથી રવિયાના લોકોની સ્િતંત્રતાનો માગ્ષ ખયૂલ્યો હતો. યુરોપમાં િાંવત માટે તેમની કકટર્દ્ધતા ર્ંનેના સંયુક્ત ઇવતહાસને ર્દલી નાખ્યો હતો.
ગોર્ાચ્ષ િે ના વિચારો અને કાયિ્ષ લૈ ી પરંપરાગત સામ્યિાદીઓ કરતા અલગ હતી. આથી તમે ને રવિયાના સધુ ારાિાદી નતે ા તરીકરે ઓળખિામાં આિતા હતા. અમકે રકા અને સોવિયત સઘં િચ્ે દાયકાઓથી દશ્ુ મનાિટ ચાલતી હતી. િીતયધ્ુ ધ અને ન્યકયૂ વલઅર િોરના ઓછાયામાં દવુ નયા જીિતી હતી. ર્નં મહાિકકતઓના િાસકો ર્દલાતા પરંતુ િલણ ર્દલાતું ન હત.ું ગોર્ાચ્ષ િે રવિયાના એક એિા નતે ા જમે ને દવુનયાને લોહી રે્ડાયા િગર િીતયધ્ુ ધમાથં ી મકુ કત અપાિી
વમખાઇલ ગોર્ાચ્ષ િે સોવિયત સઘં અને ભારતના સર્ં ધં ોને મજર્તયૂ ર્નાિિામાં મહત્િની ભવયૂ મકા ભજિી હતી. ગોર્ાચ્ષ િે ભારત સાથે ગાઢ વ્યહયૂ ાત્મક સર્ં ધં ો ઇચ્છતા હતા. ખાસ કરીને સરં ક્ણ અને આવથક્ષ ક્ત્રે તે ભારત સાથે વ્યાપક સહયોગના વહમાયતી હતા. તમે ણે ૧૯૮૬ અને ૧૯૮૮માં ભારતની મલુ ાકાત લીધી હતી.
હતી. હતા. સામ્યિાદી િાસકોના જમાનમાં
ગોર્ા્ષચો્ફરે પોતાના સમયમાં કોઇ િાણી સ્િાતંત્ર અને અવભવ્યકકત 'ગ્લાસનોસ્ત' એટલે કરે અવભવ્યવક્તની નામ માત્રની હતી. ગોર્ા્ષચેિે ગ્લાસનોસ્ત સ્િતંત્રતા અને 'પેરેસ્ત્રોઇકા' એટલે નીતી હેઠળ પ્જાને ઘણી છુટ આપી હતી. કરે પુનગ્ષઠનના નામે સોવિયેટ સંઘના ઇવતહાસમાં આિું કોઇએ સમાજવ્યિસ્થામાં સુધારા કયા્ષ હતા. વિચાયુ્ષ પણ ન હતું. ગોર્ા્ષચેિની
'ગ્લાસનોસ્ત'ની નીવત ર્ાદ સોવિયેટ સુધારાિાદી અને ઉદારમતિાદી નીવતઓ સંઘમાં લોકોને સરકારની ટીકા કરિાનો રુકઢચયૂસ્તો અને વિરોધીઓને પસંદ અવધકાર મળ્યો હતો. આ એક એિી આિી નહી. 1991માં તેને પદ પરથી ર્ાર્ત હતી જેની ત્યાંના લોકોએ અગાઉ હટાિિાનો પ્યાસ થયો. ખુદની પાટવીના ક્યારેય કલ્પના પણ કરી નહોતી. લોકોમાં જ અસંતોર્ ભભયૂકી ઉઠયો હતો.
આ તે સમયગાળો હતો જ્યારે છેિટે 25 ક્ડસેમ્ર્ર 1991માં સોવિયત સોવિયેત સંઘને મંદી અને આિશ્યક સંઘના પ્મુખ પદેથી રાજીનામું આપિાની ચીજિસ્તુઓની અછતનો સામનો કરિો ્ફરજ પ્ડી હતી.
પડ્ો હતો. આિી લ્સ્થવતમાં પેરેસ્ટ્ોઇકાની સોવિયત સંઘનું પતન થિા માટે ખયૂર્ જરૂર હતી. વમખાઇલે તે સમયગાળા ગોર્ા્ષચેિને જિાર્દાર ગણિામાં આવ્યા દરવમયાન મીક્ડયા અને કલાને સાંસ્કકૃવતક પરંતુ દુવનયાએ િાંવતદયૂત ગણીને નોર્ેલ સ્િતંત્રતા આપી હતી અને કમ્યુવનસ્ટ પાકરતોવર્કથી પોંખી ચુકી હતી.સોવિયત પાટવીની પક્ડ ઢીલી કરિા માટે ઘણા સંઘ ભાંગી પ્ડયું હતું અને અમેકરકાએ મહત્િપયૂણ્ષ વનણ્ષયો લીધા હતા. યુનાઇટે્ડ એક માત્ર મહાસત્ા તરીકરે દુવનયામાં સ્ટેટ્સ સાથેના પરમાણુ વનઃિસ્ત્રીકરણ સ્થાન મજર્યૂત ર્નાિિાની િરુઆત કરારને અમલમાં મયૂકિાનો શ્ેય પણ કરી. સોવિયત સંઘના પતન પછી ગોર્ા્ષચેિને જાય છે અને તેમને નોર્ેલ ગોર્ા્ષચેિે 1996માં ્ફરી રાજકારણમાં પુરસ્કાર એનાયત કરિામાં આવ્યો હતો. આિિા પ્યાસ કયબો પરંતુ તેમના વિરુધ
સોવિયત સંઘ સાથે જો્ડાયેલા 15 એક મજર્યૂત જન જુિાળ ઉભો થયો હતો. દેિો છુટા પ્ડતા મહાિકકતની ભયૂજાઓ પ્મુખપદની ચુંટણીમાં એક સમયના કપાઇ હતી. ગોર્ા્ષચેિના વિરોધીઓ િકકતિાળી મહાનુભાિને માત્ર 0.5 ટકા તેમને અમેકરકાના એજન્ટ પણ ગણતા મત જ મળ્યા હતા.