બાાળકના બાર્થɓસરિિરિ˜કે મંાે મંાતાલિપતાએ પોતાનો બાંનેનો ધામંɓ નંધાાવાવાો પડશીે
ખડીંંગ.. પથાારીીવશ કૃૃશકૃાય હેેમંંત ટેેબલ પરી કૃંઈકૃ લેવા મંથાતો હેતો. મંાંડીં ટેેબલ સુુધીી પહેંચેેલો અશક્ત હેાથા કૃાચેનાા ગ્લાસુ સુાથાે અથાડીંાયો. ગ્લાસુ જમંીના પરી પડ્યોો અનાે કૃાચે ફૂટેૂ વાનાા અવાજથાી તંદ્રાાવસ્થાામંાં સુરીી પડીંેલી નાસુસ ઝબકૃી.
“અરીેરીેઆ શું કૃયુɖ? કૃંઈ જોઈએ તો મંનાે કૃહેેવાનાું નાે? રીોજેરીોજ પાણીી ઢોોળાાયનાે મંારીે સુાફૂ કૃરીવાનાું વળાી મંેડીંમં આવીનાે જોશે તો કૃોનાે ખબરી કૃેટેલું સુંભળાાવશે?” નાસુસનાા બડીંબડીંાટેનાી સુામંે હેેમંંતે ટેેબલ પરી પડીંેલી ઘડિડીંયાળા તરીફૂ નાજરી કૃરીી. વર્ષોોથાી સુમંયપાબંદ હેેમંંત મંાટેે ઘડિડીંયાળા એનાી જીવનાનાું અભિભન્ન અંગ હેતી.
હેેમંંતનાો ઈશારીો સુમંજીનાે નાસુે હેાથામંાં ઘડિડીંયાળા આપી. ઘડિડીંયાળા સુામંે નાજરી કૃરીતા હેેમંંતે આંખથાી પ્રશ્ન કૃયો.
આમં તો આ રીોજનાી વાત હેતી. ઉચ્ચ હેોદ્દાા પરી કૃામં કૃરીતી મંાયા મંોટેાભાગે મંોડીંી આવતી. ક્યારીેકૃ વહેેલી આવે તો અલપઝલપ દેખા દઈનાે બહેારીનાા કૃામંે ચેાલી જતી.
આઠ વાગ્યે બીજી નાસુસ આવે એ પહેેલાં ડ્યોુટેી પરીનાી નાસુસ હેેમંંતનાે સુૂપ આપીનાે ચેાલી જતી. હેેમંંતનાા ભાગે તો શૂન્યતા જ આવતી.
છેેલ્લાા થાોડીંાકૃ સુમંયથાી હેેમંંત મંાયાનાે નાોકૃરીી છેોડીંવા સુમંજાવતો.
“મંાયા, ઈશ્વરીનાી આપણીી પરી ઘણીી કૃૃપા છેે. છેોકૃરીાંઓ પોતાનાી રીીતે ખુશ છેે. બાકૃીનાું જીવના આપણીે સુુખ-શાંભિતથાી પસુારી કૃરીી શકૃીએ એટેલું કૃમંાઈ લીધીું છેે નાે હેવે ઝાઝી આવશ્યકૃતા રીહેી નાથાી. તું પણી ભિનાવૃભિŧ લઈ લે તો આ ભાગદોડીંમંાંથાી સુાથાે ભિનારીાંતનાે શ્વાસુ લઈનાે જીવી શકૃીએ.”
મંાયા મંનાસ્વી હેતી. ગૃભિહેણીી બનાીનાે રીહેેવાનાું એનાા મંાટેે અસુંભવ હેતું.
*****
પ્રથામં પત્નીી કૃરૂણીાનાી યાદ આવતા હેેમંંતનાી આંખ ભીનાી થાઈ.
કૃરૂણીા સુીધીી, સુાદી ગૃભિહેણીી હેતી. હેંમંત અનાે ત્રણી સુંતાનાોમંાં જ આખું ભિવશ્વ સુમંાઈ જતું. હેેમંંત જ્યારીે અન્ય મંભિહેલાઓનાે કૃામં કૃરીતી જોતો ત્યારીે એ કૃરૂણીા પરી ભારીે અકૃળાાતો.
“આ શું આખો ડિદવસુ ઘરીનાી જળાોજથાામંાં ભરીાયેલી રીહેે છેે. જરીા ઘરીનાી
કૃેન્દ્રાીય ગૃહે મંંત્રાલય દ્વાારીા જારીી કૃરીાયેલા નાવા ભિનાયમં મંુજબ હેવે બાળાકૃનાા જન્મંનાી નાંધીણીી કૃરીાવતી વખતે ભિપતા અનાે મંાતા બંનાેએ પોતપોતાનાા ધીમંસનાી અલગથાી નાંધીણીી કૃરીાવવી પડીંશે. પહેેલાં જન્મં રીભિજસ્ટેરીમંાં મંાત્ર પડિરીવારીનાો ધીમંસ જ નાંધીવામંાં આવતો હેતો. અપડીંેટે કૃરીેલ ‘ફૂોમંસ નાંબરી 1 બથાસ ડિરીપોટેટ’મંાં હેવે બાળાકૃનાા ધીમંસ સુાથાે ‘ભિપતાનાો ધીમંસ’ અનાે ‘મંાતાનાો ધીમંસ’ મંાટેે અલગ અલગ કૃોલમંનાો સુમંાવેશ થાાય કૃરીવામંાં આવ્યો
છેે.
આ જ ભિનાયમં બાળાકૃનાે દŧકૃ લેનાારીા મંાતાભિપતાનાે પણી લાગુ પડીંશે. રીાજ્ય સુરીકૃારીોએ આ ભિનાયમંોનાું નાોડિટેડિફૂકૃેશના બહેારી પાડીંવું પડીંશે.
11 ઓગસ્ટે, 2023 નાા રીોજ સુંસુદ દ્વાારીા પસુારી કૃરીાયેલ જન્મં અનાે મૃત્યુનાી નાંધીણીી (સુુધીારીા) અભિધીભિનાયમં હેેઠળા જન્મં અનાે મૃત્યુનાો ડીંેટેાબેઝ રીાષ્ટ્રીીય સ્તરીે જાળાવવામંાં આવી રીહ્યોો છેે. તેનાો ઉપયોગ નાેશનાલ પોપ્યુલેશના રીભિજસ્ટેરી (એનાપીઆરી), મંતદારી નાંધીણીી, આધીારી નાંબરી, રીેશના કૃાડીંસ, પાસુપોટેટ, ડ્રાાઇભિવંગ લાઇસુન્સુ, ભિમંલકૃત નાંધીણીી જેવા અન્ય ડીંેટેાબેઝનાે અપડીંેટે કૃરીવા મંાટેે કૃરીવામંાં આવશે.
મંુખવટેો પહેેરીી લીધીો.
ભિવક્રમંે હેોસ્ટેેલ રીહેેવાનાું પસુંદ કૃયુɖ. મંનામંરીજીનાી મંાભિલકૃ મંાયાનાે મંનાગમંતું સુામ્રાાજ્ય મંળ્યું.
સુમંય પાખં ો પસુારીીનાે ઊડીંતો રીહ્યોો. ભિપકૃં ી ડીંૉક્ટેરી બનાી. અસુીમં સુાથાે પ્રમંે લગ્ન કૃરીીનાે ભિવદશે ચેાલી ગઈ. ભિવક્રમંે ભણીીનાે મંનાપસુદં યવુ તી સુાથાે લગ્ન કૃરીી લીધીા.ં મંાયાનાે મંનાદȕુ ખ ના થાાય એ મંાટેે ભિપકૃં ી કૃે ભિવક્રમંનાા જીવનાસુાથાીનાો હેમંે તં સ્વીકૃારી ના કૃયો.
પૂજા, ભિપંકૃી અનાે ભિવક્રમંે હેેમંંત સુાથાે, ઘરી સુાથાેનાા સુંબંધી પરી પૂણીસભિવરીામં મંૂકૃી દીધીું. કૃરૂણીાએ મંમંતાથાી પોરીવેલી મંાળાાનાાં મંણીકૃા વેરીભિવખેરી થાઈ ગયા.
ભિનાȕસુંતાના મંાયાએ પોતાનાી ભિવધીવા ફૂોઈનાા દીકૃરીા રીમંેશનાે જાણીે દŧકૃ જ લઈ લીધીો. ભણીવાનાી સુાથાે ઘરીનાાં નાાનાાંમંોટેાં કૃામં કૃરીતો રીમંેશ ઘરીનાું અભિનાવાયસ અંગ બનાી ગયો. ઘરીનાી આભિથાસકૃ વ્યવસ્થાા પણી રીમંેશનાે સુંપી દીધીી. મંાયાએ પોતાનાી મંનાપસુંદ યુવતી સુાથાે પરીણીાવીનાે ઘરી જાણીે એ બંનાેનાા હેવાલે કૃરીી દીધીું.
હેેમંંતનાી અકૃળાામંણી સુામંે મંાયા પાસુે જવાબ તૈયારી હેતો,
“કૃેમં આપણીો દીકૃરીો હેોત તો એ ઘરી, ઘરીનાી વ્યવસ્થાા સુંભાળાતો હેોત તો તમંનાે ગમંત નાે? મંાનાી લો કૃે રીમંેશ તમંારીો જ દીકૃરીો છેે.”
મંાયાનાું મંના સુાચેવવા હેંમંતે રીમંેશનાે પણી ખુશ રીાખવો પડીંતો. ભિનાવૃભિŧ પછેી
કૃેન્દ્રા સુરીકૃારીનાા પોટેટલ ભિસુભિવલ રીભિજસ્ટ્રેેશના ભિસુસ્ટેમં (crsorgi.gov. in)) દ્વાારીા જન્મં અનાે મૃત્યુનાી ડિડીંભિજટેલ નાંધીણીી હેવે ફૂરીભિજયાત બનાી ગઈ છેે. આનાાથાી શૈક્ષીભિણીકૃ સુંસ્થાાઓમંાં પ્રવેશ સુભિહેતનાી ભિવભિવધી સુેવાઓ મંાટેે ડિડીંભિજટેલ બથાસ સુડિટેટડિફૂકૃેટે જારીી કૃરીવાનાું સુરીળા બન્યું છેે.
જન્મં રીભિજસ્ટેરીમંાં હેવે વધીારીાનાી ભિવગતો મંાટેે કૃોલમં છેે જેમં કૃે આધીારી નાંબરી, મંાતા-ભિપતાનાો મંોબાઈલ અનાે હેેમંંત પાસુે સુમંય જ સુમંય હેતો. મંાયા વગરી ઘરીમંાં એનાું મંના ગોઠતું નાહેં. મંાયાનાે નાોકૃરીી છેોડીંવા સુમંજાવતો રીહ્યોો, મંાયાનાે ઘરીમંાં બંધીાઈ રીહેેવું પસુંદ નાહેોતું.
“હેવે આટેલા વર્ષોે મંનાે સુમંજાવવાનાી મંાથાાકૃૂટે કૃરીવાનાું બંધી કૃરીો. ઘરીમંાં રીમંેશ તો છેે જ નાે. સુાથાે રીહેે એ જ સુાચેો સુગો. પૂજા, ભિપંકૃી કૃે ભિવક્રમં ક્યાં તમંારીી સુામંે જોવાય તૈયારી છેે? હેા, સુમંય આવશે ત્યારીે હેકૃ લેવા જરૂરી દોડીંી આવશે.”
મંાયાનાાં ઉદ્દાંડીં વતસના અનાે ઉપેક્ષીાથાી હેંમંત નાાસુીપાસુ થાતો ચેાલ્યો. મંાયા પ્રત્યે મંોહેનાાં આવરીણી વચ્ચે હેવે એનાે કૃરૂણીા યાદ આવતી.
‘કૃરૂણીા સુાથાે પોતે કૃેટેલો અનાુભિચેત વ્યવહેારી કૃયો હેતો નાે છેતાં કૃરૂણીા? ક્યારીેય ઊંચેા સુાદે એણીે જવાબ આપ્યો નાહેોતો. મંાયાનાા મંોહેમંાં પોતે પૂજા, ભિપંકૃી અનાે ભિવક્રમંનાી પણી પરીવા કૃરીી નાહેં !?
‘મંાયા પારીકૃી હેતી. સુાવકૃી મંા હેતી, પણી પોતે તો એમંનાો ભિપતા હેતો નાે? કૃેમં... કૃેમં..એણીે છેોકૃરીાંઓનાે ભિવસુારીે પાડ્યોાં? મંા ગઈ એનાી સુાથાે એમંનાાં મંાથાેથાી ભિપતાનાું છેત્ર પણી ખેસુવી લીધીું? હેવે અતીતનાે ક્યાં પાછેો વળાાશે?’
ઉચેાટે, પશ્ચાાતાપનાી મંના પરી અસુરી થાવા મંાંડીંી. મંના પરી બોજો વધીતાં તના ખોરીવાયું. પૅરીાભિલભિસુસુ થાતા પૂરીેપૂરીો અન્ય પરી ભિનાભસરી બનાી ગયો.
મંાયાએ એનાી દેખભાળા મંાટેે નાોકૃરીચેાકૃરી, ડીંૉક્ટેરી-નાસુસનાી ફૂોજ ખડીંકૃી દીધીી.
સુમંાચેારી મંળાતાં છેોકૃરીાંઓ પોતાનાી સુગવડીંે આવીનાે હેેમંંતનાે મંળાી ગયાં. મંાયાનાા રીાજમંાં આથાી ભિવશેર્ષો કૃરીી પણી શું શકૃે?
અનાે હેેમંંત પણી હેવે શું કૃરીે? કૃોનાે કૃહેે, કૃહેે તો કૃેવી રીીતે કૃહેે ?
છેોકૃરીાંઓનાી, કૃરૂણીાનાી મંાફૂી મંાંગવા મંાટેે શબ્દો તો ઘણીા છેે. વ્યકૃત કૃરીવા વાચેા નાથાી.
ત્રણી વર્ષોસ પસુારી થાઈ ગયાં. હેજુ કૃેટેલાં પસુારી થાશે એનાી હેેમંંતનાે ખબરી નાથાી. મંાયા આવશે એવી અપેક્ષીાથાી થાોડીંીથાોડીંી વારીે એ બારીણીાં તરીફૂ નાજરી મંાંડીંે છેે.
ખુલ્લાા બારીણીાં સુાથાે ખાલી નાજરી અફૂળાાઈનાે પાછેી ફૂરીે છેે ત્યારીે એમંાં કૃરૂણીાનાો કૃરૂણીાસુભરી ચેહેેરીો દેખાય છેે. ખાલી નાજરી અનાે શૂન્યતા જ હેવે એનાા જીવનાનાી વસુમંી વાસ્તભિવકૃતા છેે.
(મંંજુુલાા જોશીી લિલાલિત વાાતાɓ કહીી અનકહીી પર આધાારિરત ભાાવાાનુવાાદ) ઈમંેલ આઈડીંી અનાે ભિવગતવારી સુરીનાામંું. મંાભિહેતી આપનાારી વ્યભિક્તએ પોતાનાો આધીારી અનાે સુંપકૃક ભિવગતો પણી આપવી પડીંશે.
આ સુુધીારીેલા કૃાયદા અનાુસુારી ભારીતનાા રીભિજસ્ટ્રેારી જનારીલ નાંધીાયેલા જન્મં અનાે મૃત્યુનાો રીાષ્ટ્રીીય ડીંેટેાબેઝ રીાખવામંાં આવશે. જન્મં અનાે મૃત્યુનાી નાંધીણીી અભિધીભિનાયમં, 1969 મંુજબ મંુખ્ય રીભિજસ્ટ્રેારી અનાે રીભિજસ્ટ્રેારીનાે આ ડીંેટેાબેઝનાો ડીંેટેા શેરી કૃરીવો જરૂરીી છેે.