Kinh tế thế giới đối mặt thách thức nghiêm trọng
Trong dự báo mới nhất, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nhận định kinh tế thế giới sẽ suy giảm mạnh trong năm tới do đối mặt những thách thức nghiêm trọng và bất thường. IMF kêu gọi các nước “hành động phối hợp và dứt khoát” để đưa lạm phát về mức mục tiêu, trong bối cảnh chỉ số này hiện cao nhất trong nhiều thập niên vừa qua.
Kinh tế toàn cầu suy giảm
Trong Báo cáo về triển vọng kinh tế thế giới, công bố ngày 11/10, IMF giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2022 ở mức 3,2%, song hạ dự báo cho năm 2023 còn 2,7%, từ mức 2,9% đưa ra hồi tháng 7. IMF nêu rõ, trong bối cảnh các nước tiếp tục chịu tác động từ tình trạng giá năng lượng và thực phẩm cao, lạm phát leo thang và lãi suất tăng mạnh, suy thoái kinh tế có thể diễn ra trên diện rộng. Trong đó, nhóm những quốc gia chiếm hơn 30% quy mô kinh tế toàn cầu sẽ chứng kiến suy giảm kinh tế ngay trong năm nay hoặc từ đầu năm tới.
Tổng Giám đốc IMF Kristalina Georgieva cho biết, các nền kinh tế đang tăng trưởng chậm lại ở cả ba khu vực kinh tế lớn của thế giới. Kinh tế Mỹ năm 2022 tăng 1,6% (giảm tới 0,7 điểm % so dự báo trước đó) và chỉ đạt 1% vào năm 2023. Kinh tế Trung Quốc được dự báo tăng trưởng 3,2% và 4,4% trong năm nay và năm tới, lần lượt giảm 0,1 và 0,2 điểm % so dự báo trước đó. Kinh tế Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) suy giảm mạnh hơn, tăng trưởng GDP chỉ ở mức 0,5%. Trong đó, kinh tế Đức và Italy được cho là rơi vào suy thoái trong năm 2023.
Các nền kinh tế châu Á chịu nhiều áp lực do lãi suất tăng cao, xuất khẩu giảm sút do tình hình kinh tế khó khăn của các đối tác thương mại chính, nhất là Mỹ. IMF dự báo, các nền kinh tế mới nổi ở châu Á ghi nhận mức tăng trưởng 4,4% và 4,9% trong hai năm 2022 và 2023, giảm tương ứng 0,2 và 0,1 điểm % so dự báo hồi tháng 7. Các nền kinh tế ASEAN chịu tác động mạnh từ giá lương thực, năng lượng cao, chi tiêu dùng giảm.
Điểm sáng hiếm hoi là các nền kinh tế Mỹ latin. IMF nâng dự báo tăng trưởng của khu vực này trong năm 2022 từ 3% lên 3,5%, cao hơn mức trung bình thế giới. Khu vực này có thể trụ vững trước tác động mạnh mẽ ở cấp độ toàn cầu, nhờ xuất khẩu nguyên vật liệu giá cao, các điều kiện tài chính thuận lợi và các hoạt động bị ảnh hưởng đại dịch được khôi phục.
Nỗi lo lạm phát cao kỷ lục
Những yếu tố chính khiến IMF hạ dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới là lãi suất tăng làm chậm đà tăng trưởng nền kinh tế Mỹ, châu Âu chật vật vì giá khí đốt tăng cao, trong khi các biện pháp phong tỏa nhằm ngăn chặn dịch Covid-19 ảnh hưởng kinh tế Trung Quốc. Đặc biệt, lạm phát leo thang lên mức kỷ lục trong hàng chục năm qua là đáng lo ngại nhất. IMF dự báo, lạm phát toàn cầu có thể lên 9,5% trong năm nay trước khi giảm xuống các mức 6,5% và 4,1% trong hai năm tới.
Trong báo cáo về tình hình tài chính toàn cầu, IMF nêu rõ: Kinh tế thế giới đang trong giai đoạn đầy thách thức do giá cả và lãi suất tăng mạnh đe dọa đà phục hồi trên toàn cầu. Cả các nền kinh tế phát triển và đang nổi lên đều đối mặt những vấn đề này và ngày càng nghiêm trọng. Trong khi đó, môi trường tài chính ổn định toàn cầu đang đối mặt những khó khăn bất thường. Theo IMF, các ngân hàng trung ương cần hành động quyết liệt để đưa chỉ số giá và lạm phát đi xuống.
Trong khi đó, theo Cao ủy Liên minh châu Âu (EU) về chính sách an ninh và đối ngoại Josep Borrell, các ngân hàng trung ương buộc phải hành động theo các đợt tăng lãi suất liên tiếp của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) để ngăn đồng nội tệ mất giá so đồng USD. Xu hướng tăng lãi suất có thể góp phần dẫn đến suy thoái kinh tế thế giới.
Ngân hàng Thế giới (WB) cũng cảnh báo, nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu vào năm 2023 tăng lên khi các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới đồng loạt tăng lãi suất để đối phó lạm phát. Xu hướng này có thể dẫn đến khủng hoảng tài chính.
Các quan chức hàng đầu của FED gần đây thừa nhận việc thắt chặt chính sách tiền tệ của Mỹ có thể ảnh hưởng đến các nền kinh tế yếu hơn. Tuy nhiên, FED nhấn mạnh, mối quan tâm chính của Mỹ là kiểm soát lạm phát.