Thay đổi nếp nghĩ

Cuối năm ở nông thôn là mùa của nhiều đám, đặc biệt là những đám “sang cát”, “thay nhà” cho ông bà, cha mẹ, người thân…

Trước đây, ở nhiều vùng quê người dân thường quan niệm: Thương xót người đã khuất là phải chôn cất để mấy năm sau “thay nhà” cho các cụ có nhà mới. Ở khu vực nghĩa trang của nhiều làng, những buổi tối “ngày tốt” của dịp cuối năm rất nhộn nhịp, người ta đốt lửa chuyện trò đợi đến “giờ tốt” để tiến hành công việc. Nhiều gia đình để làm được những việc này cần tích cóp tiết kiệm một thời gian khá dài mới đủ tiền. Chi phí cho việc bốc và xây mỗi ngôi mộ mới nhiều khi lên tới cả trăm triệu đồng.

Với những suy nghĩ đã ăn sâu như vậy nên việc vận động người dân thực hiện nghi thức hỏa táng cho người thân khi qua đời cũng mất khá nhiều thời gian. Mấy năm gần đây số đám tang thực hiện hỏa táng đã tăng lên đáng kể, người ta không còn ngần ngại khi thực hiện nghi lễ này nữa. Cộng thêm có thêm chính sách trợ cấp một phần chi phí hỏa táng cho gia đình, và người đã khuất sẽ được yên nghỉ tại khu nghĩa trang mới quy hoạch khang trang sạch đẹp, điều đó cũng khiến người dân yên tâm hơn.

Một số trường hợp đã được giải thích vận động rồi mà gia đình vẫn không đồng ý thì sẽ được đưa về nghĩa trang cũ, nơi dành riêng cho những ngôi mộ sẽ còn phải cải táng. Có một thực tế là những năm gần đây, không hiểu do điều kiện khí hậu hay thổ nhưỡng đất đai hoặc ảnh hưởng của nhiều loại thuốc trong quá trình chữa bệnh cho người thân nên nhiều gia đình khi làm thủ tục sang cát, có những khi không gặp thuận lợi. Đã xảy ra những trường hợp người đã khuất “không sạch” dù đã trải qua gần chục năm, lúc ấy dù muốn hay không thì vẫn phải hỏa táng. Ở đây, chưa bàn đến vấn đề vệ sinh thì những sự việc như vậy cũng khiến cho cháu con có mặt hoang mang, đau lòng. Sau mỗi đám sang cát như vậy, những vật dụng như gỗ quan cũ, thùng chậu hay rác thải cũng rất nhiều. Thế nên những nghĩa trang đang có mộ cải táng mùa này nhìn khá lộn xộn. Cách duy nhất chỉ là đốt bỏ những vật dụng ấy, và như thế lại khiến cho môi trường thêm ô nhiễm.

Giờ đây nhiều người đã có thay đổi tích cực trong nếp nghĩ, quan niệm về tình yêu thương với người đã khuất cũng thể hiện khác xưa. Thương yêu tôn kính người thân không có nghĩa là từ chối những gì hiện đại, bảo vệ môi trường. Nhiều phong tục rườm rà và lạc hậu đã được tiết chế, bởi cũng cần nghĩ đến sức khỏe của người đang sống.