Y Sinh và Vật lý mở màn mùa Nobel 2022
MÙA NOBEL NĂM 2022 MỞ ĐẦU BẰNG HAI GIẢI Y SINH VÀ VẬT LÝ, VINH DANH CÁC NHÀ KHOA HỌC TRONG LĨNH VỰC LƯỢNG TỬ VÀ DI TRUYỀN HỌC.
Theo kết quả được Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska ở thủ đô Stockholm (Thụy Điển) công bố chiều 3/10, Giải Nobel Y Sinh 2022 đã thuộc về nhà nghiên cứu di truyền học Svante Pääbo (Thụy Điển), tôn vinh những phát hiện của ông liên quan chuỗi ADN của loài vượn người và quá trình tiến hóa của loài người.
Ông nổi tiếng nhờ công trình mang tính bước ngoặt, được đánh giá là góp phần làm thay đổi lĩnh vực nghiên cứu về nguồn gốc loài người sau khi phát triển các cách tiếp cận mới cho phép kiểm tra chuỗi ADN từ những mẫu vật khảo cổ. Dựa trên những phát hiện của mình, nhà di truyền học Svante Pääbo đã thiết lập một bộ môn khoa học hoàn toàn mới có tên gọi là Paleogenomics - tái tạo và phân tích thông tin bộ gien của các loài đã tuyệt chủng. Bằng cách chỉ ra những điểm khác nhau về di truyền học để phân biệt giữa loài người hiện
nay và những loài vượn người đã tuyệt chủng, những phát hiện của ông đã tạo nền tảng cơ bản để khám phá những yếu tố giúp loài người trở nên khác biệt như ngày nay.
Thông qua nghiên cứu tiên phong của mình, nhà khoa học Svante Pääbo cũng đã thực hiện được một số điều “dường như không thể” như giải trình tự ADN của người Neanderthal một phân loài của người cổ xưa sinh sống tại đại lục Á - Âu cho tới tầm 40.000 năm trước. Ông cũng đã mang đến phát hiện quan trọng về loài vượn người Denisova đã tuyệt chủng, cũng dựa trên những dữ liệu giải trình tự gien từ mẫu vật một mẩu xương tay được tìm thấy của loài này.
Trong khi đó, chiều 4/10, Giải Nobel Vật lý 2022 đã thuộc về 3 nhà khoa học Alain Aspect (Pháp), John F. Clauser (Mỹ) và Anton Zeilinger (Áo) nhờ các nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực lượng tử.
Ba nhà khoa học trên đã thực hiện những thí nghiệm mang tính đột phá với các
trạng thái vướng mắc lượng tử hay rối lượng tử. Đây là hiệu ứng trong đó trạng thái lượng tử của hai hay nhiều vật thể có liên hệ tức thời với nhau dù chúng có nằm cách nhau bao xa.
Ba chủ nhân của Nobel Vật lý 2022 từng thực hiện các thí nghiệm đột phá bằng cách sử dụng trạng thái vướng mắc lượng tử. Các thí nghiệm của họ đã phá vỡ bất đẳng thức Bell, do nhà vật lý lượng tử lừng danh John Stewart Bell
đưa ra từ những năm 1960, cho thấy những tiềm năng ngoài dự đoán của cơ học lượng tử.
Các kết quả của họ đã mở đường cho việc ứng dụng công nghệ mới cũng như lĩnh vực nghiên cứu sâu rộng như máy tính lượng tử, mạng lượng tử và truyền thông lượng tử.
Các giải thưởng tiếp theo được công bố gồm giải Nobel Hóa học, Văn học, Hòa bình và cuối cùng là Kinh tế.
Nhà khoa học Svante Pääbo sinh năm 1955 tại Stockholm, từng học tại Đại học Uppsala (Thụy Điển), Đại học Zürich (Thụy Sĩ) và sau đó là Đại học California (Mỹ). Ông trở thành Giáo sư ở Đại học Munich (Đức) năm 1990. Sau đó, năm 1999, ông sáng lập Viện Nghiên cứu Nhân chủng học tiến hóa ở Leipzig, Đức và làm việc tại đây cho tới nay.
Giáo sư Alain Aspect, sinh năm 1947, tại Agen, Pháp. Ông nhận bằng Tiến sĩ tại Đại học Paris-Sud năm 1983 và hiện là Giáo sư tại Đại học Paris-Saclay.
Ông John F. Clauser, sinh năm 1942 tại Pasadena, Mỹ. Ông nhận bằng Tiến sĩ tại Đại học Columbia (New York, Mỹ) năm 1969 và hiện là nhà vật lý nghiên cứu.
Ông Anton Zeilinger, sinh năm 1945 tại Ried im Innkreis, Áo. Ông hiện là Giáo sư tại Đại học Vienna.