Tăng hiệu quả đầu tư các dự án dầu khí

Diễn ra đầu tháng 10/2022, Hội thảo về “Luật Dầu khí sửa đổi: Chức năng, nhiệm vụ, quyền và nghĩa vụ của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam”, do Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh tổ chức, đã góp phần “định vị” vai trò của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), cũng như đề xuất những kiến nghị trong việc tăng phân cấp, phân quyền cho tập đoàn, qua đó đẩy nhanh tiến độ, tăng hiệu quả trong việc đầu tư các dự án dầu khí.

Hội thảo do TS. Võ Trí Thành – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh chủ trì; với sự góp mặt của các diễn giả: Ông Nguyễn Quốc Thập - Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam; ông Nguyễn Văn Vy – Phó chủ tịch hiệp hội năng lượng Việt Nam; PGS.TS Nguyễn Thế Vinh – Trưởng khoa Dầu khí, Trường Đại học Mỏ - Địa chất; TS. Nguyễn Minh Phong - chuyên gia kinh tế; bà Phạm Thanh Trà - Chuyên viên Vụ pháp chế Bộ Khoa học và Công nghệ; TS. Nguyễn Văn Tuân - Ủy viên ban chấp hành Hội Luật gia VN; TS. Lê Xuân Sang - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam; Ths. Ngô Thanh Xuyên - Nghiên cứu viên, Viện Khoa học pháp lý, Bộ Tư Pháp; TS. Nguyễn Ngọc Anh - Khoa Pháp luật Kinh tế, trường Đại học Luật Hà Nội.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Quốc Thập - Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam khẳng định: PVN đánh giá cao Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) và kỳ vọng những vướng mắc còn tồn tại sẽ tiếp tục được chỉnh lý trong Dự thảo hoặc trong Thông tư hướng dẫn thi hành Luật; cũng như mong muốn Luật Dầu khí sửa đổi với những điểm mới, tiến bộ sẽ sớm được thông qua và thực thi, đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước, xã hội và doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Quốc Thập nhấn mạnh: Chủ đề về “Chức năng, nhiệm vụ, quyền và nghĩa vụ của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam” đã được bàn thảo nhiều lần. Trên thực tế hoạt động của PVN, có một số vấn đề phát sinh, cần được xem xét, tháo gỡ. Đơn cử như việc phía đầu tư nước ngoài nhận định rằng phía PVN chỉ có vai trò đứng ra ký kết, mà không có quyền hạn trong việc giải quyết các tranh chấp, mà là vai trò của Chính phủ. Việc này cũng nên cân nhắc lại trong phần phân cấp, phân quyền của Luật sửa đổi mới. Hay việc với đặc thù ngành dầu khí thì giao cho PVN khâu phê duyệt kế hoạch đại cương phát triển mỏ thông thường là phù hợp.

Theo ông Nguyễn Quốc Thập, điều tra cơ bản về dầu khí khác với điều tra cơ bản của địa chất do nhà đầu tư nước ngoài chiếm đến 80%, trong khi dự thảo luật đang giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường, nên ông Thập cho rằng khó khả thi bởi vì hiện nay đều do nhà đầu tư nước ngoài thực hiện thu nổ địa chấn.

Cũng theo ông Thập, cần cân nhắc, bổ sung chính sách ưu đãi, như bổ sung thêm điều khoản về trường hợp kết thúc giai đoạn tìm kiếm thăm dò, nhà đầu tư thấy cần ưu đãi cao hơn để chuyển sang giai đoạn khai thác, nhà đầu tư sẽ trình hồ sơ xin thay đổi, Bộ Công Thương thẩm định. Nếu bổ sung điểm này, luật ra đời sẽ thể hiện tính bao quát, ưu đãi cho nhà đầu tư, đảm bảo hài hòa lợi ích.

Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Văn Vy - Phó chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho rằng, việc trao thêm quyền cho PVN ở khâu phê duyệt kế hoạch đại cương thông thường sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ các dự án dầu khí. Dẫn chứng tại nhiều dự án tiềm năng cho thấy, quá trình thực hiện chậm do vướng mắc khâu đàm phán, phân quyền... nên bỏ lỡ cơ hội đầu tư tốt. Chẳng hạn, dự án khí khởi động cách đây 20 năm, giá khí ở thời điểm đó tính toán chỉ 3 USD, nhưng sau nhiều năm đàm phán kéo dài, vướng mắc ở phân định thẩm quyền quyết định, dự án này vẫn chưa thể triển khai và hiện giá khí đã tăng lên vài chục USD. Do đó, ông Vy cho rằng cần tăng phân cấp, trao thêm quyền cho PVN để tăng tính tự chủ, để góp phần tạo làn sóng bùng nổ mới về đầu tư trong lĩnh vực dầu khí... trong thời gian tới.

Còn TS. Nguyễn Văn Tuân, Ủy viên Ban chấp hành Hội Luật gia VN cho rằng: Luật Dầu khí sửa đổi phải loại bỏ rào cản tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho nhà đầu tư. Khi sửa đổi đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất và tính khả thi. Phải nhận diện được cái đặc thù của ngành để đưa vào luật hóa.

Chia sẻ tại hội thảo, các chuyên gia đều nhất trí, dự thảo Luật Dầu khí sửa đổi đã có thêm một số điều cơ bản làm rõ ý, chặt chẽ hơn; quy trình hồ sơ tài liệu rõ ràng. Trong luật quy định cho rất nhiều tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, PVN là doanh nghiệp duy nhất đóng vai trò thay mặt Nhà nước ký các hợp đồng, do đó, phải xem PVN cũng là một đơn vị quản lý Nhà nước nên phải nâng cao quyền hạn, vai trò của PVN. Đồng thời, tăng phân cấp cho PVN và tạo làn sóng mới thu hút đầu tư.

Về vấn đề chính sách ưu đãi, các chuyên gia cho rằng phải chú ý các chính sách ưu đãi cao hơn đối với các vùng biển nhạy cảm; cần đa dạng hóa mẫu của các hợp đồng, phù hợp đối tượng từng mỏ, từng đối tác tham gia, từng thời điểm, bảo đảm được sự linh hoạt, không gây cứng nhắc.