Công nghệ khiến World Cup 2022 giảm sức hấp dẫn
CÔNG NGHỆ BẮT VIỆT VỊ BÁN TỰ ĐỘNG (SAOT) LẦN ĐẦU TIÊN ĐƯỢC RA MẮT VÀ CÔNG NGHỆ HỖ TRỢ TRỌNG TÀI QUA VIDEO (VAR) ĐÃ ẢNH HƯỞNG TRỰC TIẾP ĐẾN KẾT QUẢ CỦA CÁC TRẬN ĐẤU TẠI WORLD CUP 2022.
Có nhiều quan điểm trái triều khi áp dụng VAR và bắt việt vị bán tự động vào giải đấu. Nhiều người ủng hộ sự góp mặt của công nghệ mang đến sự công bằng, minh bạch hơn trong bóng đá hiện đại, nhưng còn có một bộ phận nhanh chóng đổ lỗi cho VAR phá hỏng bóng đá, làm giảm sự hấp dẫn của trận đấu.
World Cup 2022 áp dụng luật việt vị của Hiệp hội Bóng đá Quốc tế (IFAB). Theo luật thứ 11 của IFAB, cầu thủ ở trong thế việt vị khi bất kỳ bộ phận nào là đầu, cơ thể và chân ở bên phần sân đối phương; hoặc bất kỳ bộ phận nào là đầu, cơ thể và chân ở gần với vạch vôi khung thành hơn là trái bóng và cầu thủ đứng thấp thứ nhì của đối phương.
Mỗi trận đấu ở World Cup 2022 có tới 12 camera chuyên dụng được gắn bên dưới mái vòm ở từng sân, cũng như thiết bị được gắn vào quả bóng sẽ xác định các tình huống. Sau đó, tổ trọng tài VAR sẽ tiếp tục thực hiện thêm thao tác kiểm tra thủ công.
Không chỉ lấy dữ liệu từ
các camera, công nghệ bắt việt vị tự động sẽ còn thu thập dữ liệu từ chính cảm biến được đặt bên trong Al Rihla - quả bóng chính thức của World Cup 2022 - để phục vụ quá trình phân tích. Cảm biến bên trong Al Rihla sẽ gửi dữ liệu về tổ trọng tài VAR 500 lần/ giây.
Bên cạnh đó, các cảm biến trên người, trong giày của các cầu thủ trên sân cũng sẽ được sử dụng như một điểm dữ liệu.
Về bản chất, VAR là công nghệ hỗ trợ trọng tài ra quyết định, chứ hoàn toàn không thể thay thế các vị “vua sân cỏ”. Nói cách khác, mọi quyết
định cuối cùng vẫn do trọng tài chính đưa ra. Ở nhiều tình huống, dù đã tham khảo VAR nhưng trọng tài lại đưa ra những quyết định khiến nhiều đội bóng bức xúc.
Tình huống tranh cãi đã diễn ra trong trận đấu giữa Bỉ và Canada. Phút
13, Tajon Buchanan bị Jan Vertonghen giẫm vào chân trong vùng cấm. Trọng tài cũng không thổi phạt vì cho rằng Buchanan đã việt vị. Điều đáng nói là cầu thủ bên phía Canada lại nhận bóng sau đường chuyền bất cẩn từ Eden Hazard.
Trong trận đấu giữa Đức hòa Tây Ban Nha 1 - 1, tổ trọng tài video bị chỉ trích vì không can thiệp trong tình huống Sergio Busquets dùng tay cản đường chuyền của Leroy Sane. Các cầu thủ Đức phản ứng mạnh với trọng tài nhưng ông Makkelie và tổ VAR đều im lặng.
Trong khi đó ở hiệp 1, tổ VAR đã cẩn thận soi xét để từ chối bàn thắng của Antonio Rudiger. Ngôi sao đang khoác áo Real đánh đầu tung lưới Tây Ban Nha, nhưng trọng tài đã xem kỹ tình huống để xác định cầu thủ này đã việt vị và không công nhận bàn thắng.
Trong cú sốc đầu tiên tại World Cup 2022 xảy ra khi ứng cử viên vô địch Argentina thất bại 1 - 2 trước Saudi Arabia. Trận đấu đó, đội tuyển xứ Tango đã 3 lần sút tung lưới đại diện châu Á trong hiệp 1 nhưng chỉ 1 lần được ăn mừng bàn thắng từ chấm 11m với sự trợ giúp của VAR. Hai lần còn lại với những pha dứt điểm của Messi và Lautaro Martinez, trọng tài đều từ chối bàn thắng sau khi tham khảo từ VAR.
Đáng chú ý, công nghệ bắt việt vị bán tự động xác định phần tay áo của Lautaro Martinez nhô cao hơn so với cầu thủ đối phương. Điều đáng nói là cả hai chân của tiền đạo Argentina vẫn đứng trên hậu vệ Saudi Arabia.
VAR cũng từng để lại nhiều tranh cãi khi bỏ qua tình huống Richie Laryea (Canada) ngã trong vùng cấm Bỉ sau pha va chạm với Axel Witsel.
Nhiều ý kiến nhận xét, công nghệ bắt việt vị đang quá máy móc. Mà máy móc lại đang can thiệp quá nhiều ở các trận đấu và nó gần như “giết chết” tính hấp dẫn của World Cup lần này.
Người hâm mộ dĩ nhiên cũng “ghét” VAR. Thế nhưng, hình ảnh trọng tài ra hiệu xem xét một sự cố trên màn hình bên lề sân được chào đón bằng sự ăn mừng của CĐV với kỳ vọng một quyết định gần như chắc chắn sẽ bị bác bỏ hoặc sửa chữa. VAR đã trở thành một phần nội tại của trận đấu.
Công nghệ nhận diện khuôn mặt, trí tuệ nhân tạo, cảm biến đo chỉ số cầu thủ hay công nghệ theo dõi sát sao tình huống trên sân mới chỉ là khởi đầu. Tiến trình phát triển của công nghệ chưa có dấu hiệu dừng lại, và chắc chắn sẽ có tiến triển nhiều trong những năm tới, đặc biệt là tới năm 2026, khi giải túc cầu danh giá diễn ra tại Bắc Mỹ. Chắc chắn người hâm mộ sẽ còn thấy sức mạnh của công nghệ được phô diễn ở các trận bóng đá đỉnh cao.
Hệ thống bắt việt vị bán tự động là công cụ hỗ trợ cho các trọng tài VAR và cả trọng tài trên sân có thể đưa ra các quyết định việt vị nhanh và chính xác hơn. Người hâm mộ sẽ được xem lại tình huống việt vị và lý do các quyết định được đưa ra thông qua hình ảnh giả lập 3D trên màn hình bên trong các sân vận động và cả trên màn ảnh nhỏ đối với những người xem không có mặt trực tiếp.