Pse integrimi "kuptohet" vetëm kur je në pushtet?

... e kësaj aspirate 26- vjeçare të shqiptarëve.

Nëse në këtë përpjekje të radhës, paramendohej se burokracia e Komisionit Europian do ta kishte të vështirë të kapërcente nivelin modest të përparimit të Shqipërisë, ajo dilemë rezultoi e tepërt, sepse Komisioni i dha një tjetër shans vendit tonë, duke rekomanduar hapjen e negociatave të anëtarësimit, falë një gjuhe të rrumbullakosur e mjaft dashamirëse ndaj paraqitjes së re të vendit me probleme të vjetra.

Nga ana tjetër, kur mendohej që pengesë të ishte Greqia, të cilën kryeministri ynë mori përsipër ta sfidonte në prag të daljes së raportit të KE- së ( edhe pse homologu i tij helen nuk u përfshi personalisht), apo Holanda, skeptike e hershme e Shqipërisë, edhe për shkak të emigrantëve shqiptarë që janë dyndur në tokën e saj, si rrufe në qiell të pastër në Tiranë kumboi në gjermanisht zëri i Gunther Krichbaum, kryetari i Komisionit parlamentar për Integrimin në Bundestag, që me një gjuhë të ftohtë e të qartë, shpalli publikisht 7 pritshmëri të identifikuara si të papërmbushura të Shqipërisë, të cilat ishin thelbësore, sipas grupit parlamentar të mazhorancës në Bundestag, për t'i thënë ' Jo' hapjes së negociatave me vendin tonë, që nga lufta kundër krimit e korrupsionit, deri te vetingu e implementimi i reformës në drejtësi, dekriminalizimi e zgjedhjet me standarde. Përmbushja e këtyre pritshmërive, sipas Krichbaum, nuk do shqyrtohej para pranverës së vitit 2018.

Për shkak se suksesi apo dështimi i këtij procesi vazhdon të ushqehet e të identifikohet me qeverinë, të djathtët në opozitë u entuziazmuan, ndërsa socialistët në qeverisje u ngrysën. Që në krye të herës, rekomandimin pozitiv të Komisionit për hapjen e negociatave, kryeministri e vari si medalje në thilenë e xhaketës, duke ashpërsuar gjuhën e përçarjes me opozitën, në një garë krejt të panevojshme me të.

Krichbaum paraqiti një realitet kokëfortë, jo të panjohur, por të strukur politikisht nën ombrellën burokratike të "përpjekjeve" të bëra gjatë vitit për të përmirësuar situatën. Kryeministri, pasi e shigjetoi, ironizoi, njollosi e cinizoi sa e si mundi deputetin gjerman, për t'ia zhvlerësuar qëndrimet, siç bën të enjteve në parlament me opozitën, u nis drejt Berlinit ku ishte ftuar nga kryetarja e partisë së Krichbaum, kancelarja Angela Merkel. Pritshmëritë që ishin ushqyer në publik prej katër javësh, se kancelarja e kishte ftuar për t'i dhënë personalisht lajmin e madh të hapjes së negociatave, u zbehën që në fillim, kur kryeministri e kishte lënë pas qasjen arrogante ndaj "armiqve" të brendshëm e të jashtëm të integrimit të Shqipërisë. Në krah të kancelares, të gjithë pamë një kryeministër, të cilit emocioni i fortë i lexohej në zë e në gjeste, edhe pse ishte hera e tretë që ftohej në Berlin, një sukses i spikatur për një kryeministër shqiptar. Por këtë herë sfida dukej gati- gati jetike. Do vërtetohej nëse kancelarja mendonte njëlloj si deputeti i saj. Gjestet, pa dyshim që flasin po aq, apo edhe më shumë se fjalët, e dalja para mediave me deklarata, përpara takimit dypalësh ishte një praktikë krejt e pazakontë, por që ilustronte se kancelarja nuk i kishte të nevojshme shpjegimet e kryeministrit Rama për të thënë publikisht mendimin e saj. Me gjasë, në takimin pas deklaratave për media, më shumë ka folur kancelarja, e kryeministri ynë ka dëgjuar. Nga Angela Merkel, me eksperiencë të gjatë politike, institucionale e ndërkombëtare, që e ka promovuar personalisht kryeministrin Rama, nuk pritej një konkludim publik si ai i deputetit të saj, përveç inkurajimeve për rekomandimin pozitiv dhe kujtesën për sfidat e njohura të Shqipërisë, si 5 prioritetet e njohura, zbatimi i reformës në drejtësi, dekriminalizimi e zgjedhjet. Me gjithë përgëzimet e shprehura, kancelarja nuk dha asnjë sinjal për pranimin ose jo të rekomandimit të KE- së për hapjen e negociatave me Shqipërinë.

Tentativat qesharake për t'i interpretuar mesazhet e Merkel si mbështetje apo refuzim, veç ilustrojnë prapambetjen politike të Shqipërisë, protagonistët e së cilës, presin që Brukseli a vetë Merkel t'ua kryejë detyrat, mundësisht duke mbyllur një sy a vesh, teksa qeveria e opozita shpenzojnë pa fund energji për të mos u marrë vesh, edhe pse flasin shqip. Nëse Shqipëria do i kishte kryer detyrimet ndaj procesit të integrimit, do kurseheshin "shantazhet" e pakëndshme se Rusia, Turqia a islami radikal do përfitonin të shtrinin influencën e vet në këtë vend qejfmbetur, të lënë "pa të drejtë" jashtë derës së BE- së. Një tjetër dëshmi e amatorizmit edhe në taktikat politike, i një vendi të vogël e të korruptuar.

Por qershia mbi tortë e kësaj taktike mbeten sjelljet prej moralisti patriot të kryeministrit të vendit, që flet për një opozitë që po i ngre mure integrimit të Shqipërisë. Është një retorikë e zellshme, për të mos i dhënë asnjë mundësi kulturës së dialogut politik, që nuk rilindi dot as me Edi Ramën, por edhe për të zhurmuar çdo mendim a zë se faji për ngurrimin e europianëve, edhe kur janë më se vullnetmirë për të na mbështetur, duhet kërkuar në Tiranën zyrtare. Së pari, në shembullin e freskët të reformës në drejtësi, për 18 muaj, në asnjë nga momentet e ngërçit, kryeministri nuk tregoi vullnet as formal për të pasur një produkt të dakordësuar me opozitën, siç do duhej të ndodhte me një politikan që vetofrohet si vizionar, dhe votimi i paketës kushtetuese me 140 vota nuk është për meritë të tij.

Së dyti është i njëjti politikan, që deri para tri vitesh në opozitë, e pengoi sa herë që mundi këtë proces. Teksa dëgjon retorikën e kryeministrit që flet plot pasion për amanetet e të parëve që ka marrë përsipër t'i çojë në vend, pasi "Tre vjet më parë Shqipëria ishte një vend i refuzuar, tri herë me radhë në tri vite rresht, në përpjekjen për të marrë statusin e vendit kandidat në Bashkimin Europian", është e pamundur të mos argëtohesh minimumi, me shpresën që e ngroh kryeministrin se shqiptarët e kanë memorien të shkurtër dhe nuk e kujtojnë se si e mbajti peng statusin e vendit kandidat, edhe pse ishte kusht i artikuluar për statusin e vendit kandidat, duke refuzuar të votonte në Kuvend ligjin për Gjykatën e Lartë e atë për nëpunësin civil dhe rregulloren e Kuvendit. E shmangu atë votim, herë për shkak të qarkut të Fierit, e herë se nuk ishte dakord me përmbajtjen e ligjeve, por e dha votën për to, edhe pse asnjë nga "kërkesat" e tij nuk mori drejtim, tri javë para zgjedhjeve parlamentare të 2013- ës, kur ishte tepër vonë.

Natyrisht, nuk ndihesh mirë që kryeministri i vendit tënd u vu në atë situatë të sikletshme në Berlin, edhe pse jo për faj të qytetarëve të vet. Zgjatja e këtij procesi është lajm i keq për qytetarët shqiptarë, pasi zvarritja thjesht mundëson vazhdimësinë e këtij modeli qeverisjeje, krejt i pakontrolluar. Nga ana tjetër është një shembull se propaganda e reformave të mëdha që "armiqtë" nuk i shohin, nuk funksionon gjithmonë, pasi fjalët duhet të shoqërohen me rezultate të matshme.

Nga ana tjetër, opozita që dikur në pushtet e vuajti bllokimin krejt politik të palës tjetër, ende nuk po guxon të bëhet modeli bashkëpunues në një proces, etapat e suksesit të të cilit, i ka prekur vetë kur ishte në qeverisje. Rezoluta e iniciuar prej saj në nëntor të 2013ës, në mbështetje të integrimit europian të Shqipërisë dhe e votuar unanimisht në parlament, mbeti një akt i vetmuar i inercisë qytetare më shumë se politike të PD- së, por nuk e vazhdoi më tej.

Çdo qytetar i këtij vendi e di dhe e prek vetë se sa pak e ngjashme është Shqipëria me klubin europian ku kërkon të anëtarësohet. Ashtu siç qartazi lexohet se vetëm kur janë në qeveri politikanët e këtij vendi, u referohen parimeve e atdheut për integrimin. Sa më e fortë kjo retorikë nga këta aktorë të vjetër, aq më e dukshme hipokrizia e fjalëve që nuk mbështeten në asnjë akt konkret ilustrues.