Reforma zgjedhore, LSI: “Burg për komisionerët që fotografojnë votat”
Propozimet: “Blerja e votës të konsiderohet krim, shitja kundërvajtje” “Zgjedhje me lista të hapura, ankesat në Kolegj”
LSI propozon që blerja e votës në çfarëdolloj forme ( me para në dorë, me premtime për para ose shkëmbim në natyre, dhënia e parave për mosvotim, duke i marrë zgjedhësit kartën e identitetit) duhet të konsiderohet krim dhe jo kundërvajtje penale si deri më sot. Një ditë para nisjes së Komisionit të posaçëm të Reformës Zgjedhore për këtë vit, LSI publikoi dje 7 propozimet e saj për Kodin Zgjedhor. Po kështu, në pikat e propozuara prej kësaj partie thuhet se, “fotografimi i votës nga ana e votuesit ( votës së tij ose të afërmve) duhet të shpallet kundërvajtje penale. Dënimi në këtë rast mund të jetë gjoba ose ndalimi i votimit në zgjedhjet e ardhshme. Kur fotografimi i votës bëhet nga komisionarët, duhet të jetë e dënueshme me burgim”. Nga ana tjetër, në lidhje me financimin e partive, LSI propozon që: “Mosdeklarimi, deklarimi i rremë apo moskthimi i parave në buxhet, që rezulton nga auditimi i KQZ mbi zgjedhjet e shkuara e ndalon partinë të regjistrohet si subjekt zgjedhor”. Ajo i qëndron idesë së hedhur edhe kohë më parë për listat e hapura, pra konkurrimin e partive me lista të hapura. Ndërsa kërkon që të shtohen grupet e numërimit, në mënyrë që rezultati i zgjedhjeve të dalë më herët dhe të mos vonojë.
ARGUMENTET
Në lidhje me shitblerjen e votës, LSI shprehet: “Fenomeni i shitblerjes së votës ka ardhur duke u shtuar nga zgjedhjet në zgjedhje. Me gjithë shtrëngimet penale të vendosura, përsëri ky fenomen mbetet kritik. Propozimi ynë synon të saktësojë të gjitha aspektet e shtiblerjes së votës, duke futur në këtë koncept edhe marrjen kundrejt pagesës së kartës së zgjedhësit. Gjithashtu, propozimi ynë ndan blerjen e nga shitja. E para duhet konsideruar krim, sepse subjektet që e bëjnë janë të zgjedhurit, ndërsa shitja të mbetet kundërvajtje”. Një tjetër masë më e rreptë propozohet nga LSI për fotografimin e votës. “Fotografimi i votës nga ana e votuesit ( votës së tij ose të afërmve) duhet të shpallet kundërvajtje penale. Dënimi në këtë rast mund të jetë gjoba ose ndalimi i votimit në zgjedhjet e ardhshme. Kur fotografimi i votës bëhet nga komisionerët, duhet të jetë i dënueshëm me burgim. Kërkesa apo shtrëngimi ndaj zgjedhësit për të fotografuar votën të konsiderohet krim. “Për fotografimin e votës është parashikuar aktualisht vetëm kur kjo bëhet nga presioni i ngarkuar me zgjedh- Komisioni i posaçëm i Reformës Zgjedhore mblidhte sot në mesditë për herë të parë pas vitit të ri. Pritet që në këtë mbledhje të diskutohet për çështjet që ende janë duke u debatuar mes forcave politike, si numërimi elektronik apo vota e emigrantëve. jet, pra nga komisionerët. Për votuesin nuk ka asnjë të parashikuar. Në këto kushte paraqitet propozimi i mësipërm si ndryshim i nenit 327 të Kodit Penal. Qëllimi në këtë rast është ruajtja e garantimi i fshehtësisë së votimit”, thuhet në propozimet e LSI.
FINANCAT
Sa i përket transparencës financiare të partive, LSI propozon që “mosdeklarimi, deklarimi i rremë apo moskthimi i parave në buxhet, që rezulton nga auditimi i KQZ mbi zgjedhjet e shkuara e ndalon partinë të regjistrohet si subjekt zgjedhor. Mosdeklarimi i shpenzimeve të kryera pas çdo aktiviteti politik, brenda 24 orëve nga aktivitetit si dhe burimin e parave, që mbulojnë atë aktivitetet duhet të dënohet me gjobë deri më çregjistrim të partisë nga pjesëmarrja në zgjedhje. Çregjistrimi merret si masë në rastet të përsëritura”.
LISTAT E HAPURA
Sa i përket propozimit për listat e hapura, propozimi i LSI- së është i tillë: “Në nenin 163, paragrafi i pestë duhet të ndryshojë si vijon: Menjëherë pas përfundimit të procedurave për ndarjen e mandateve për çdo parti politike, sipas këtij neni, KQZ përcakton mandatet nominale për çdo parti politike, në bazë të renditjes së kandidatëve sipas rezultateve të votimit duke filluar nga kandidati që ka mbledhur më shumë vota”. Sipas LSI, “pika 6 e nenit 163
duhet të shfuqizohet ( parashikon të drejtën e kryetarit të partë për të qenë në më shumë se një listë votimi). Këto ndryshime diktojnë amendamentin dhe të dispozitave që parashikojnë fletën e votimit, në mënyrën e votimit, administrimin dhe nxjerrjen e subjektin politik, ashtu dhe për kandidatin e listës për çdo subjekt”. “Listat e hapura apo të mbyllura është një debat që ka lindur që me ndryshimin e sistemit zgjedhor. LSI ka mbajtur gjithmonë qëndrimin që partia ka vetëm të drejtën e futjes në listë të kandidatëve. Ndërsa renditjen e tyre e përcakton votuesi. Pra, votuesi që vendos të votojë për një parti, duhet të zgjedhë kandidatin që preferon më shumë nga lista e asaj partie. Kjo masë shton masën e demokracisë direkte, duke e lidhur më shumë të zgjedhurin dhe zgjedhësit e tij, por edhe kufizon pushtetin diskrecional të partive dhe kryetarëve të tyre”, argumenton LSI. Kjo parti propozon gjithashtu që, “lista e zgjedhësve hartohet për çdo zonë qendrore votimit dhe përmban të gjithë zgjedhësit që deri në datën e shpalljes së dekretit të Presidentit të Republikës për zgjedhjet e ardhshme ( parlamentare apo vendore) kanë vendbanimin e regjistruar në RKGJC në atë zonë qendre votimit. Ky propozim
lind nisur nga përvoja tepër negative e vënë re gjatë zgjedhjeve vendore të vitit 2015, ku zgjedhës nga qytetet të tjera u transferuan në bashkitë e ndryshime duke ndikuar në mënyrë abuzive në ndryshimin e rezultatit. LSI kërkon që të shtohen grupet e numërimit për të nxjerrë sa më shpejt rezultatin e zgjedhjeve. “Kodi ka parashikuar 90 ZAZ dhe në çdo ZAZ ka një vend të numërimit të votave. Shtimi i numrit të vendeve të numërimit kondicionin shtimin e numrit të ZAZ, pasi ato janë përgjegjës që nga votimi deri në nxjerrjen e rezultatit. Për këtë duhet të ndryshojë aneksi 1 i Kodit Zgjedhor, i cili ka parashikuar ndarjen e territorit në 90 ZAZ. Propozojmë krijimin e 200 ZAZ sipas ndarjes përafërsisht 20.000 zgjedhës. Teorikisht për çdo ZAZ të cilave do t’i korrespondohet nga një VNV”, thuhet në propozim. Në fund LSI propozon heqjen e KQZ si shkallë e parë e shqyrtimit të ankesave zgjedhore. “Në kushtet kur të gjitha ankesat pa përjashtim nga KQZ shkojnë në Kolegj, si dhe në kushtet kur KQZ vendimet i ka në shumicën e rasteve 4 me 3, besojmë se është humbje kohe ankimi në KQZ. Prandaj subjektet zgjedhore mund të ankimojnë pretendimet e tyre direkt në Kolegj”, thuhet në propozime.