Mjaft më me tallje ndaj Albanologjisë!

Qendër Ndëruniversitare, apo do ribashkohet sërish me Akademinë e Shkencave, si një degë e dytë gjallëronjëse e trungut të saj, për t’i dhënë gjakun e munguar?!

Sfida është: Vallë një bashkim i përfolur me Akademinë do të shkurtojë edhe më tutje personel, siç ka ngjarë me çdo “ristrukturim” të ri sa herë ka ardhur në pushtet herë PD dhe herë PS ( njësoj të dyja), apo do shtojë diçka, diku?! Do ta ketë kjo qendër funksionin e udhëheqjes së doktoraturave cilësore për albanologjinë, pra dhe shkollat doktorale gjegjëse, apo do t’ia heqin këtë aset të vyer dhe të dobishëm, duke ia atribuuar vetëm universiteteve, shtetërore a private, nga Tirana në Shkodër, nga Korça në Durrës, nga Saranda në Kukës, nga Elbasani në Peshkopi... nesër ndoshta edhe Cërriku, Përmeti, Laçi, Tepelena e Kashari. Dhe mungesa e përcaktimit të një statusi, qoftë i ri, qoftë i vjetër, qoftë një amalgamë syresh sjell edhe pasojat negative, afërmendsh. Së pari, shkrehjen e punës, të vetë energjive të studiuesve, sepse edhe ata janë njerëz, duan të kenë siguri ( kushti i parë i krijimit të një studiuesi dhe i kryerjes së një pune shkencore është siguria, qetësia, vijimësia e kërkimeve në vite). Kjo mungesë bllokon nga ana tjetër ripërtëritjen e drejtuesve dhe drejtimit përmes zgjedhjeve. Presin të gjithë çdo bëhet, që të nisë dikur procesi i zgjedhjeve në departamente, institute e deri në postet e larta, drejtor, senat etj. Doemos këtu ka edhe një kastrim të brendshëm të vetë institucionit dhe stafeve akademike të tij. Po mirë ore miq e kolegë, pyes unë, qeveria s’na e var, nuk e ka mendjen hiç te ne, mund ta ndryshojë ose jo statusin tonë, por ne vete ç’bëjmë?! Ku është autonomia e institucionit, i cili ka një status. Pse s’bëhen zgjedhjet? As mish, as peshk. Po si s’doli njëri nga drejtorët të japë dorëheqjen dhe t’ia përplaste kështu në fytyrë shëmbëlltyrës qeveritare?! Një pjesë e drejtuesve që e dinë, apo e nuhatin se do largohen nga postet e tyre, siç është normale në institucionet shkencore, presin ndryshimin e statusit, duke motivuar kështu varësinë e fshehur nga politika apo, larg qoftë, “bene- fitet” e kolltukut pa dhënë dorëheqjen askush, me përjashtim të ish- drejtorit, Ardian Marashit, që e dha, s’dihet pse. Kjo më habit vërtet! Me sa duket, mirë qenka kështu: ha Muço, pi Muço! Unë do të propozoja që gjithë ç’janë drejtues të jepnin dorëheqjen si shuplakë ndaj zvarritjes “legjendare” të “reformave qeveritare”. Ç’është kjo bjerrje që po i bëhet në fakt këtij institucioni, duke e katandisur në një batak, ndoshta për të ardhur pastaj “të tjerët” si gladiatorët e triumfit të ri me sloganin: Poshtë mbreti, rroftë mbreti!

Në fakt, zotërinj pushtetarë, ju zyrtarë dembelë e pa skrupuj, të vegjël a të mëdhenj qofshi, ky institucion nuk ka nevojë për “mbret”, i cili të vijë me tam- tame e hordhi nga jashtë. U lodhëm me këto spektakle amatore! Ky institucion ka nevojë për mbështetje, për para më shumë, për botime më shumë, për ekspedita e hulumtime më shumë, sidomos në burimet arkivore jashtë, për pjesëmarrje në konferenca më shumë, për veprimtari shkencore kombëtare e ndërkombëtare më shumë, për një vetëdije më të shëndoshë, për njohje, paqe e punë. Ka nevojë për libra më shumë. Të gjitha bëhen më mirë nëse qesja e shtetit jep pra shumë më shumë, rrit rrogat edhe shpërblimet, që të mos ikin punonjësit shkencorë ku ka paga më të larta, siç ka ngjarë e po ngjet për fat të keq. Një punonjës shkencor është një hipotekë kombëtare. Askush s’e zëvendëson një Pëllumb Xhufi për shembull apo një Shaban Sinani! Mos i lini të ikin! Sepse ky institucion është më së pari tapi e popullit shqiptar, e kujtesës së tij, pra dhe e shtetit shqiptar si vetëdija absolute e kombit! Jepini dinjitetin që meriton! Bëjeni një akademi! E ku ka më bukur, më shprehëse e më identitare se sa ta lartësosh në një Akademi të Botës Shqiptare! Shqipëria s’ka hala një enciklopedi shumëvëllimëshe, kur shtete më të vegjël se ne e kanë. Turp! E kush më mirë veç këtij institucioni mund ta hartonte këtë Enciklopedi të Shqipërisë, por ama pa dioptrinë e “syzeve kavanozë” të shtetit. Projektet e rrugëve, hidrocentraleve, serave dhe patateve le t’i bëjnë të tjerët me të “tjerët”, albanologjia, duam-

Data e zhvillimit te ankandit do jete

20.02.2017.

s’duam, bëhet më së pari nga ne dhe vetëm nga ne, pastaj nga të “tjerët”. S’do shumë mend për t’u kuptuar! Bëjeni, pra!

Ashta e një kombi, ajo çka e bën atë të mëvetësishëm apo, thënë më drejt, të dallueshëm nga të tjerët, janë dukuritë që vetëshprehin atë që rëndom e quajmë “identitet”. Nuk di që rilindësit shqiptarë dhe krejt Rilindja, eposi më i zjarrtë i përpjekjes për t’i dhënë një “vulë” Shqipërisë dhe shqiptarëve endur mugëtirave gëlltitëse të Orientit gjithë shallvare, dembeli e ferexhe, pra për t’i dhënë një vetëdije, një kujtesë historike, antropologjike, gjerazi filologjike, një “emër” krejt të tijin (“manushaqja bukuroshe” e Naim Fashërit), nuk di që këta dritësues t’u kenë ofruar atyre libra për kiminë, fizikën, matematikën, qoftë edhe për zejet, ndërtimtarinë, bujqësinë apo “ndërzimin artificial” si teknologji e mëhershme e gjer te klonimi dhe mutacionet gjenetike të sotme. Përkundrazi, ani pse këto janë tejet të rëndësishme edhe për një komb e përparimin e tyre, ata i ofruan popullit të tyre letërsi, gjuhë, antropologji, folklor, art, histori. Le t’i quajmë të gjitha këto me termin e sotëm “albanologji”, por s’ka qenë keq edhe emërtimi i mëhershëm “Studimet shqiptare”. Është pikërisht kjo katedër e dijes, formimit, edukimit, nxënies, që sjell edhe vetëdijësimin tonë si shqiptarë, edhe krenarinë tonë pse jo; është ajo çka ngjan thelbësisht e lidhur me identitetin. Një autostradë, një hidrocentral, një fabrikë të përpunimit të produkteve bujqësore a të mineraleve që ka vendi e bëjnë bukur mirë shumë njerëz të dijes që s’janë shqiptarë, që vijnë këtu me projekte e teknologji të gatshme, pa të munduar shumë ty që të merresh e të konkurrosh me zbulimet, gjetje e shpikje të reja. Kjo ishte karakteristike e sistemeve të mbyllura, të vetëmjaftueshme, si oktapodët që hanë këmbët e tyre kur bie uria, siç edhe ne i hëngrëm me të ashtuquajturin parim të “mbështetjes tërësisht në forcat tona”, duke rënë në një autarki tërësore me pasojë urinë dhe vetëshkatërrimin. Por, një fjalor tërësor i gjuhës shqipe me shumësi nënndarjesh e rubrikash; studime për dukuri të e mprehta antropologjike, nisur nga fillesat dhe gjenezat primitive, kur etnia ngjizej, nga kujtesat etnologjike të sfiduara nga sulmet dhe mbishtresimet kulturore, sidomos religjioze të pushtimeve, me impaktet e thella në qenësinë tonë e gjer në evoluimet e sotme zakonore, dokesore, materiale, gjithë kulturës së jetesës; hovçimet shpesh spontane e pa një “nord” drejt globalizmit dhe furisë së integrimeve në epokën e sotme teknologjike dhe të internetit, - këto mund të bëhen veçse nga studiuesit shqiptarë. E kush mund të pretendojë sot se studimet mbi letërsinë shqipe, mbi artet shqiptare, muzikë a teatër, koreografi, artet figurative vizuale a kinematografi e arkitekturë mund të bëhen më mirë, me thellë e më me saktësi nga të huajt?! Absolutisht jo. Fjala e parë për to vjen pikërisht nga stafet e diturakëve shqiptarë. Dhe kështu për historinë, ku ka mjaft botime serioze, madje me teza e këndvështrime që bartin vlerën e një zbulimi, sidomos në 100- vjetëshin pas formimit të shtetit shqiptar, por edhe më herët, sido që në këtë rrafsh ka dhe studime simotra që vijnë nga të huajt; e njëjta gjë mund të thuhet edhe për arkeologjinë, ikonografinë, monumentet e kulturës, gjer te gjeografia, demografia, flora dhe fauna e vendit, të cilat pranojnë bashkëpunimet e huaja, por që në fund të fundit, fjala që vendos vjen nga studiuesit shqiptarë. PASURIA NR. 162/ 42, E LLOJIT ' ARË'', ME SIPËRFAQJE 595 M2, ZONA KADASTRALE 3266, VOL. 20, FQ. 200, NË ADRESËN: SAUK, TIRANË", ÇMIMI 1.666.000 LEKË. ZYRA PERMBARIMORE GJYQESORE PRIVATE Adresa: Blv. "Gjergj Fishta", Pallati "GORA", Kulla 1, Kati 2, Tirane.