Arjana Seiti e QSA: Mund të bëjmë bashkëpunime me Shkodrën, por nuk falim arkivin tonë
"Nuk i japim xhamat e Kolë Idromenos"
mëvonshme do të trajtonte kulturën, doket dhe zakonet e një populli".
Ajo tregon se riorganizimi i Institutit të Studimeve në 1947, pranë Universitetit të Tiranës, do të përcaktonte strukturën e këtij organizmi dhe fushat e studimit, ku një seksion varionte në sektor. "Një ndër to rezultonte seksioni i historisë, sociologjisë dhe ekonomisë, në të cilin do të atashohej sektori i Etnografisë ( që vite më vonë do t'i bashkëngjitej Institutit të Kulturës Popullore, sot IAKSA). Pranë Institutit të Antropologjisë Kulturore dhe Studimit të Artit ( Departamenti i Etnologjisë) ruhet një arkiv FOTOTEKË- SKICOTEKË- HARTOTEKË, i cili daton në vitin 1951.
Seiti tregon se në të është arkivuar një material i përbërë nga: film bardhezi, negativ bardhezi, diapozitiva dhe negativa kolor, xhama fotografikë, fotografi, skica dhe harta, ku më së shumti u përket ekspeditave të terrenit që ndërmerreshin nga punonjësit shkencorë të Departamentit të Etnologjisë, por pa lënë mënjanë edhe ato të Departamentit të Folklorit si dhe nga bashkëpunëtorët e jashtëm të këtij institucioni.
ARKIVI
"Kryesisht filmoteka ruan të fiksuara aspekte nga më të ndryshmet të kulturës sonë materiale dhe shpirtërore: veshje dhe pjesë veshjesh, stoli, pajisje, vegla pune, zejtari dhe prodhime të tyre, teknologji popullore, banesa dhe vendbanime fshatare e qytetare, instrumente muzikore, valle e shumë të tjera. Një pjesë e mirë e objekteve të fiksuara nuk ekzistojnë më. Në këtë këndvështrim ky arkiv përbën fakte me shumë vlerë, ku dokumentimi serviret për studimet dhe botimet shkencore apo ilustrative në lidhje me traditën", - sqaron arkivistja Arjana Seiti.
Specialistja tregon se në këtë arkiv të fotografisë ruhen jo vetëm xhama të Idromenos, Marubit, por ka edhe shumë autorë të tjerë, të cilët kanë dokumentuar përmes shkrepjes së aparatit fotografik situata antropologjike nga më të larmishmet, kur flasim për një periudhë kohore të fillimshekullit XX. "Janë bërë studime mbi fotografinë e Marubit dhe bëhen ende studime mbi fotografinë e Kolë Idromenos, nga studentë që mbrojnë doktoraturën pranë Qendrës së Studimeve Albanologjike", - thotë ajo.
KUSHTET E RUAJTJES
Sa u takon kushteve të ruajtjes, Seiti bën me dije se falë një projekti me italianët rreth 15 vite më parë është përfituar një mirëmbajtje më dinjitoze për fondin. "Por, sigurisht që teknologjitë dhe kërkesat për mirëmbajtjen e arkivave rriten nga dita në ditë".
Vërejtjes sonë që Luçjan Bedeni në kërkesën e tij, u referohet kushteve që ka aktualisht Muzeu "Marubi", Seiti i përgjigjet: "Jo, ai nuk u referohet kushteve që ka tani, por para një muaji ' Marubi' ka fituar një projekt me Ambasadën Gjermane për ruajtjen fizike të Fondeve të Muzeut ' Marubi', lajm të cilin e kam mësuar përmes mediave. Kjo s'do të thotë se pasurimi i një fondi nga ana e tij nuk mund të bëhet në kurrizin e një institucioni, ca më shumë kur ky institucion studion traditat dhe kulturat e një kombi".
Për specialisten, kushtet e ruajtjes janë krejt normale, fondi ruhet në rafte metalikë, që erdhën dhuratë falë projektit me italianët. "Ruhen brenda parametrave të kërkuar, ku lagështira dhe temperatura mbahen nën kontroll. Një nga kërkesat më specifike për fondin xham janë disa zarfe të përmasave të ndryshme sipas përmasës së xhamit, ku shpresojmë që me nisjen e këtij viti të bëhet blerja e tyre. Mendoj se ruajtja fizike e tyre nuk ka se si të çalojë prej një shume prej 2000 eurosh ( shuma që kushtojnë zarfet specifike)", - e mbyll ajo reagimin e saj për "GSH".