“Kërkesa e Hysni Kapos për Ballin për të luftuar çetën tonë”
Kujtimet e bashkëthemeluesit të Partisë Komuniste: Donin të më eliminonin Sadik Premtja: Ja çfarë i shkruante krahu i djathtë i Enverit komandantit nacionalist
Kujtimet: "Mbas traktit në fjalë klika filloi të na aku zonte si favorizonjës të reaksionit. Na, përkundrazi, vërtetuam me fakte se ishte vetë Direksioni i Partisë ai që ndihmonte reaksionin. E si të mos ftohesh populli karshi Partisë kur shifte se çdo ditë vriteshin revolusionarë të orës së parë si Anastas Lula, Neki Hoxha ( Vangjo), Xhemil Çakërri, Xhafer Dalani, Xhelal Hoxha, Nimet Kita, Haki Xhelo, Duro Kanina, Idajet Bolena etj.? E si të mos e humbiste besimin në Parti se një kolonel fashist i ushtrisë italjane shtiu me revolver n' erë si shenjë gëzimi për vrasjen e këtyre heronjvet revolusionarë të cilët patën qenë terror i fashistëvet në Vlorë?"
Premte: "Në katundin Tragjas të Vlorës pat ardhur një ushtri fashiste për operasion. Përveç njëj çete partizane të Partisë dhe njëj çete të Ballit Kombëtar, në luftën për mbrojtjen e katundit merrte pjesë edhe çeta partizane e Opozitës. Hysni Kapo, fiducjar i klikës në Vlorë, i shkruan komandantit të çetës nasionaliste në këtë mënyrë: "Me ju jemi gati t'i bashkojmë armët kundër ushtërisë italjane, por me konditë që, së bashku, të përjashtojmë nga fusha e luftës çetën e Sadik Premtes." KAPITULLI Nr. 23 Në këtë kapitull të librit po publikojmë kujtimet e Sadik Premtjes të shkruara prej tij ( me makinë shkrimi) gjatë kohës që ai jetonte në Paris, të cilat mbajnë datën 27 janar 1950. Këto kujtime të cilat janë pjesë e arkivit të tij personal dhe të trashëguara nga i vëllai, Zija Lepenica, janë shkruar duke iu përmbajtur një kronologjie të jetës së Sadikut, nga origjina e familjes e deri në atë periudhë kohe që është ulur dhe i ka shkruar. Mendojmë se këto janë me mjaft interes, jo vetëm për këtë libër, por edhe për historiografinë e Shqipërisë, kryesisht asaj periudhe që merret me historikun e grupeve komuniste në Shqipëri, themelimit të Par- tisë Komuniste dhe aktivitetit të saj për organizimin e Luftës Antifashiste gjatë periudhës së pushtimit italian të vendit. Duke i parë këto kujtime të Sadik Premtjes nga këndvështrimi i sotëm, kur kanë dalë një sërë dokumentesh arkivore që hedhin dritë e ndriçojnë një sërë ngjarjesh, që nga periudha e Monarkisë së Zogut e deri në vitin 1950 ( kohë në të cilën ato janë shkruar), mendojmë se janë dhënë me shumë objektivitet. Dhe duke i paraqitur saktësisht ngjarjet dhe faktet që kanë të bëjnë jo vetëm me jetën e tij personale, por edhe ato që i përkasin periudhës së grupeve komuniste në Shqipëri, themelimit të Partisë Komuniste të Shqipërisë, rolit që kishin aty dy emisarët jugosllavë, Miladin Popoviç e Dushan Mugosha, uzurpimit të kreut të PKSH- së nga Enver Hoxha, e deri te vija terroriste që ai ndoqi që nga ajo kohë dhe më pas, për të likuiduar fizikisht disa nga krerët kryesorë të grupeve komuniste që ai i shihte si rivalë kryesorë apo pengesë në ambiciet e tij për kreun e Partisë, siç ishte Anastas Lula dhe Sadik Premtja. Ashtu si dhe pjesa tjetër e gjithë dokumenteve që përbëjnë arkivin personal të Sadik Premtjes, edhe këtë po e publikojmë të plotë dhe duke mos i bërë asnjë ndryshim nga origjinali, si në aspektin ortografik, ashtu edhe në atë dialektor. ( vijon nga numri i kaluar)
KUJTIMET E SADIK PREMTJES
Përsa i përket Partisë Komuniste të Shqipërisë, natyrisht, nuk mund të pritesh aqë shumë prej sajë; nër të tjera Parti Komuniste, parti të vjetra dhe me tradisione revolusionare siç është P. K. franceze- direksionet e të cilavet janë, qysh prej kohësh, instrumenta të thjeshta në duart e klikës burokratike të Kremlinit. Lëvizja Komuniste në Shqipëri gjendesh akoma në fazën e saj embryonare në momentin e formimit të klikës. Shumë të paktë ishin ata që kishin një farë njoftimi mbi MarxismëLeninizmin. Gjithë të tjerët ishin të kryer simpathizantë të bindur prej sentimentit mbi drejtësinë e komunizmit dhe na militantë revolusionarë të edukuar. Në të vërtetën, është e vështirë m' u bë komunist me anën e njëj dekreti të thjeshtë, siç ka ndodhur në Shqipëri. Komunistët janë produkt konditash shoqërore e ekonomike të caktuara ( lufta e klasavet), të cilat, n' atë kohë, në Shqipëri nuk kishin në një shkallë maturiteti të mjaftuarshëm. Proletariati indus- trial dhe, si rrjedhim, lufta e klasës e organizuar nuk ekzistonin. Ajo që është për t'u admiruar është se populli shqiptar, me gjithë luftën e ashpër për ekzistencë e kundërshtypjes së regjimevet të huaja, ka treguar një shpirt revolusionar të pakrahasuarshmë.
Mbas refuzimit të konferencës dhe përdorimit të methodavet terroriste nga ana e klikës, Opozita botoi një trakt me titullin "Përse u Shkëputëm nga Partija PseudoKomuniste" dhe me nënshkrimin "Organizata Komuniste e Vërtetë". Qëllimi i këtij trakti ishte me informue militantët e Partisë dhe gjithë popullin mbi gjithçka ndodhi. Në traktin është folur kundër klikës dhe kundër Dushanit me Miladinin si individë, pa e prekur aspak P. K. të Jugosllavisë. Ky ësh- të i pari dhe i fundit trakt i botuar nga ana jonë. Nuk është aspak e vërtetë që unë, sipas raportevet të Dushanit, të kem botuar trakte të tjera në bashkëpunim me Ballin Kombëtar.
Mbas traktit në fjalë klika filloi të na akuzonte si favorizonjës të reaksionit. Na, përkundrazi, vërtetuam me fakte se ishte vetë Direksioni i Partisë ai që ndihmonte reaksionin. E si të mos ftohesh populli karshi Partisë kur shifte se çdo ditë vriteshin revolusionarë të orës së parë si Anastas Lula, Neki Hoxha ( Vangjo), Xhemil Çakërri, Xhafer Dalani, Xhelal Hoxha, Nimet Kita, Haki Xhelo, Duro Kanina, Idajet Bolena etj.? E si të mos e humbiste besimin në Parti se një kolonel fashist i ushtrisë italjane shtiu me revolver n' erë si shenjë gëzimi për vrasjen e këtyre heronjvet revolusionarë të cilët patën qenë terror i fashistëvet në Vlorë? E si të mos revoltohesh populli kur mësoi se armiqtë më të papërkulshmë të fashizmit e të reaksionit u vranë prej Partisë vetë?
Shkurt, me formimin e klikës, sinqeriteti i kaluar u zëvendësua prej hipokrizisë dhe çpifjes, besnikërija në idealin komu-