Kreditë e buta dhe pagesat e qirave, si të përfitoni
Miratohet në qeveri projektligji i ri për strehimin social Gjashtë programe të reja për shtresat në nevojë
Këshilli i Ministrave miratoi dje, ligjin e ri për strehimin social. Ndryshimet krahasuar me ligjin e vjetër janë thelbësore dhe parashikojnë dyfishim të programeve të strehimit. Këto programe janë: Programi i banesave sociale me qira; Programi për përmirësimin e kushteve të banesave ekzistuese ose të përmirësimit të kushteve, deri në një ndërtim të ri; Programi i banesave me kosto të ulët; Programi për zhvillimin e zonës me qëllim strehimi; Programi për krijimin e strehëve të përkohshme; dhe Programi i banesave të specializuara. Përparësi në përfitimin nga programi i përmirësimit të kushteve ekzistuese si dhe të përmirësimit deri në ndërtim të ri, kanë familjet/ individët, ku mungojnë shërbimet bazë, siç mund të jenë vendbanime ose banesa individuale të komunitetit rom, komunitetit egjiptian, komuniteteve të zonave rurale e të ngjashme me to, të personave me statusin e jetimit, personave me aftësi të kufizuara, familjeve të policëve të rënë në detyrë, prindi i vetëm, të moshuarit dhe viktimat e trafikimit.
PROJEKTLIGJI
Në projektligjin e miratuar dje në Këshillin e Ministrave, trajtohet për herë të parë programi i banesave të specializuara. Janë banesa që adresojnë një nevojë specifike strehimi, ku përfshihen banesat për të moshuarit dhe/ ose personat me aftësi të kufizuar, për viktimat e trafikimit, viktimat e dhunës në familje, fëmijët, të cilët janë pa kujdes prindëror ose janë marrë në mbrojtje nga shteti dhe që përgatiten për të kaluar në jetën e pavarur, të miturit nga 14- 18 vjeç ose të rinjtë 18- 21 vjeç pas lirimit ose kryerjes së programeve që lidhen me drejtësinë penale, si dhe vajzat nëna.
"Gazeta Shqiptare" boton të plota programet për të gjashta kategoritë, kush përfiton dhe çfarë dokumentesh duhet të plotësojnë.
"Të ardhura mesatare", niveli mesatar i konsumit familjar, sipas nivelit më të ulët territorial të disagregimit të të dhënave nga INSTAT- i, dhe që publikohet në mënyrë periodike. Për efekt të llogaritjes së nivelit të të ardhurave mesatare, familjet grupohen, si më poshtë:
a) Familje me të ardhura mesatare, që janë familjet me të ardhura mujore midis 100 dhe 120 për qind e të ardhurave mesatare;
b) Familje me të ardhura të ulëta, që janë familjet me të ardhura mujore midis 70 dhe 100 për qind e të ardhurave mesatare;
c) Familje me të ardhura shumë të ulëta, që janë familjet me të ardhura mujore më të ulëta se 70 për qind e të ardhurave mesatare; Parimi i përballueshmërisë së strehimit 1. Strehimi konsiderohet i përballueshëm nëse familja me të ardhura:
a) mesatare nuk shpenzon më shumë se 30 për qind të të ardhurave të saj mujore për sigurimin e një strehimi të përshtatshëm;
b) të ulëta nuk shpenzon më shumë se 20 për qind të të ardhurave të saj mujore për sigurimin e një strehimi të përshtatshëm;
c) shumë të ulëta nuk shpenzon më shumë se 15 për qind të të ardhurave të saj mujore për sigurimin e një strehimi të përshtatshëm.
PROGRAMET SOCIALE TË STREHIMIT
Llojet e programeve sociale të strehimit Programet sociale të strehimit përfshijnë: 1. Pprogramin e banesave sociale me qira ( BSQ);
2. Programin për përmirësimin e kushteve të banesave ekzistuese, deri në një ndërtim të ri;
3. Programin e banesave me kosto të ulët ( BKU);
4. Programin për zhvillimin e zonës me qëllim strehimi;
6. Programin për krijimin e banesave të përkohshme;
7. Programin e banesave të specializuara.
KUSHTET PËR FITIMIN E STATUSIT TË PËRFITUESIT NGA PROGRAMET SOCIALE TË STREHIMIT
1. Sipas këtij ligji, merr statusin e përfituesit nga programet sociale çdo individ që ka mbushur moshën 18 vjeç dhe familjet e regjistruara në zyrat e gjendjes civile në njësitë e vetëqeverisjes vendore që plotësojnë kushtet e këtij ligji. Përfituesit nga programet sociale duhet të plotësojnë kushtet e mëposhtme:
a) Nuk kanë në pronësi një banesë ose zotërojnë sipërfaqe banimi nën normat e strehimit apo banojnë në banesa jashtë standardeve në fuqi, për të cilat normat e strehimit përcaktohen me vendim të Këshillit të Ministrave; b) Kanë mbetur të pastrehë, si rezultat: i. i fatkeqësive natyrore; ii. i prishjes së objekteve të pakualifikuara si banesë;
iii. i zhvendosjeve për shkak të investimeve publike dhe nga objektet e përjashtuara nga procesi i legalizimeve;
iv. nga zbatimi i akteve administrative dhe zbatimi i vendimeve gjyqësore të formës së prerë.
c) Familjet që kanë një banesë të vjetër, në rrezik shembjeje, ose një banesë që i nënshtrohet një plani rregullues, për shkak të vjetërsisë së saj.
2. Përfitojnë nga programet e strehimit social të këtij ligji edhe shtetas të huaj, me qëndrim të rregullt në Shqipëri dhe që kanë përfituar nga organet kompetente statusin si "punëtor emigrant" dhe/ ose "azilkërkues".
3. Përfshihen në pikat 1dhe 2, të këtij neni, vetëm ato individë/ familje që kanë të ardhura të pamjaftueshme ose që nuk kanë fare të ardhura, sipas përcaktimeve në këtë ligj.
Rregulla për aplikimin në programet sociale të strehimit
1. Përfshirja në programet sociale të strehimit bëhet nëpërmjet aplikimit në zyrën përkatëse të njësisë së vetëqeverisjes vendore të vendbanimit/ vendqëndrimit të aplikantit.
2. Individi/ familja pa të ardhura, me të ardhura shumë të ulëta ose të ulëta, që aplikon, paraqet vetëm kërkesën për programin social të strehimit, sipas formatit të miratuar nga njësia e vetëqeverisjes vendore. Njësia e vetëqeverisjes vendore plotëson dosjen me të gjithë dokumentacionin e nevojshëm, i cili sigurohet me shpenzimet e vetë njësisë së vetëqeverisjes vendore, për këta aplikantë.
3. Dokumentacioni për të përfituar strehim sipas çdo programi, afatet dhe procedurat përcaktohen me vendim të Këshillit të Ministrave.
KATËGORITË PËRFITUESE
1. Përzgjedhja e subjekteve dhe familjeve përfituese bëhet nëpërmjet një sistemi pikëzimi.
2. Njësitë e vetëqeverisjes vendore hartojnë, miratojnë dhe publikojnë sistemin e pikëzimit.
3. Në përzgjedhjen e subjekteve përfituese, me anë të sistemit të pikëzimit, përfshihen individë/ familje, të cilët përmbushin nivelin e të ardhurave të parashikuara sipas çdo programi.
KRITERET E PËRZGJEDHJES SË PËRFITUESVE
Njësitë e vetëqeverisjes vendore, në përzgjedhjen e individëve/ familjeve përfituese, bazohen në kriteret e mëposhtme:
a) Kushtet e strehimit, në bazë të të cilave përcaktohen me përparësi familjet që: i. nuk disponojnë banesë në pronësi; ii. banojnë në banesa që paraqesin rrezik shembjeje;
iii. banojnë në banesa të mbipopulluara, sipas përcaktimeve dhe normave në fuqi;
iv. kanë mbetur ose rrezikojnë të mbeten të pastreha, si rezultat i fatkeqësive natyrore;
v. familjet ose individët që humbasin banesën e tyre si pasojë e zhvendosjes ose zbatimit të një vendimi gjyqësor.
b) Kushtet familjare, në bazë të të cilave përcaktohen me përparësi:
i. familjet njëprindërore që kanë në ngarkim fëmijë, ku përfshihen edhe vajzatnëna;
ii. të moshuarit, që kanë mbushur moshën e pensionit dhe që nuk përzgjidhen për t'u strehuar në institucionet publike të përkujdesjes shoqërore; iii. familjet me më shumë se katër fëmijë; iv. bashkëshortët, mosha e përgjithshme e të cilëve arrin deri në 60 vjeç.
c) Kushtet sociale, në bazë të të cilave përcaktohen me përparësi:
i. personat me aftësi të kufizuara, në përputhje me përcaktimet e bëra me vendim të Këshillit të Ministrave;
ii. individët me statusin e jetimit, që nga çasti i daljes nga qendrat e përkujdesjes shoqërore dhe deri në moshën 30 vjeç;
iii. familjet e mbetura të pastreha për shkak të lirimit të banesave ish- pronarëve;
iv. emigrantët e rikthyer, punëtorët emigrantë dhe azilkërkuesit; v. familjet e policëve të rënë në detyrë; vi. punonjësit e reparteve të ndërhyrjes së shpejtë ( FNSH); vii. punonjësit e repartit RENEA; viii. viktimat e dhunës në familje; ix. viktimat e trafikimit/ viktimat e mundshme të trafikimit; x. anëtarët e komunitetit rom; xi. anëtarë të komunitetit egjiptian; xii. të miturit në konflikt me ligjin, pas ekzekutimit të dënimit; xiii. vajzat nëna; xiv. individët nga komuniteti i lesbikeve, gay- ve, biseksualëve dhe transgjinorëve ( LGBT), sipas rezolutës nr. 6, datë 7.5.2015, "Për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të personave që i përkasin komunitetit LGBT".
Sistemi i pikëzimit dhe procedurat e përzgjedhjes
1. Sistemi i pikëzimit hartohet nga njësitë e vetëqeverisjes vendore, i specifikuar për çdo vit, për çdo njësi të vetëqeverisjes vendore dhe për çdo program që zbatohet në ato, bazuar në kriteret e përcaktuar në këtë ligj.
2. Në hartimin e sistemit të pikëzimit duhet të mbahet në konsideratë edhe përzierja e grupeve të ndryshme sociale.
3. Kryetari i njësisë së vetëqeverisjes vendore duhet të sigurojë listat e përfituesve brenda një afati 2- mujor, nga data e njoftimit nga ana e subjektit publik ose privat që ofron dhe realizon një nga programet sociale të strehimit, kur ky subjekt nuk është vetë njësia e vetëqeverisjes vendore. Marrëdhënia e njësisë së vetëqeverisjes vendore dhe subjektit që financon projektin përcaktohet me marrëveshje të posaçme.
4. Hartimi i listës së përfituesve është një proces administrativ, që kryhet nga zyra përgjegjëse ose struktura e ngarkuar nga kryetari i njësisë së vetëqeverisjes vendore. Lista e përfituesve dhe dokumentacioni përkatës vlerësohet nga komisioni i strehimit dhe miratohet nga këshilli i njësisë së vetëqeverisjes vendore.
5. Komisioni i strehimit ngrihet me vendim të këshillit të njësisë së vetëqeverisjes vendore dhe ka në përbërje përfaqësues të komuniteve të interesuara.
6. Përbërja, funksionimi dhe kompetencat e komisionit të strehimit përcaktohen