ALUIZNI, në të gjithë vendin 190 mijë objekte në proces legalizimi
Rreth 40% e ndërtimeve pa leje në të gjithë vendin janë pajisur me leje legalizimi Procedurat e formalizimit dhe pagesat e parcelave
Në të gjithë vendin janë në proces legal izimi rreth 190 mijë ndërtime pa leje. Sipas të dhënave zyrtare nga Agjencia e Legalizimeve ( ALUIZNI), numri i vetëdeklarimeve për legalizim në vitet 2006- 2015 është 323.082 banesa, teksa kanë marrë lejen vetëm 40% e tyre. Mirëpo më shumë se gjysma e këtyre objekteve që kanë marrë lejen e legalizimit nuk kanë arritur të marrin hipotekën. Kështu që objektet, edhe pse me leje legalizimi, nuk janë të tregtueshme. Sipas të dhënave nga ALUIZNI, numri i lejeve për legalizim për periudhën 2006- maj 2017 është 132.000 banesa, nga të cilat 108.240 janë banesa dhe pjesa tjetër 23.760 janë objekte biznesi.
VETËDEKLARIMI
Procesi i vetëdeklarimit është mbyllur, ndërkohë që Agjencia e Legalizimeve është në procesin e verifikimeve në terren, përgatitjes së faturave dhe dhënies së lejeve për ndërtimet që kanë mbyllur pagesat për parcelën ndërtimore.
PAGESA
Pagesa e detyrimit financiar për parcelën ndërtimore, pavarësisht nga funksioni i objektit pa leje, mund të kryhet: në lekë, në vlerë të plotë monetare ose me bono privatizimi, deri në 50% të vlerës së parcelës. Shlyerja e vlerës së parcelës ndërtimore nga poseduesi i ndërtimit pa leje bëhet pas njoftimit me shkrim nga Agjencia e Legalizimit, Urbanizimit dhe Integrimit të Zonave/ Ndërtimeve Informale ( ALUIZNI), në të 427.000 ndërtime pa leje janë evidentuar në Shqipëri në këta 22 vjetët e fundit. Në shifrën e mësipërme nuk përfshihen vetëm ndërtimet pa leje të shtuara në vitet 2013- 2014, dhe as shtesat dhe ndërtimet pas vitit 2015. cilin janë përcaktuar vlera, mundësia për pagesën në pjesë, si dhe afatet e shlyerjes.
VLERA E TRUALLIT
Ligji i ri parashikon që vlera e truallit ku është ndërtuar pa leje të jetë në bazë të çmimit të tregut. Çmimi i shitjes së parcelës ndërtimore për ndërtimet pa leje me funksion social- ekonomik është ai i përcaktuar në bazë të vlerës së pronës, të miratuar me vendim të Këshillit të Ministrave. Për rastet kur subjekti posedon më shumë se një ndërtim pa leje, ai do të përfitojë kalimin e së drejtës së pronësisë së parcelës ndërtimore dhe legalizimin sipas çmimit, taksës së ndikimit në infrastrukturë dhe tarifës së shërbimit të legalizimit, për ndërtimin me sipërfaqe më të vogël. Për ndërtimet e tjera zbatohet çmimi i përcaktuar në bazë të hartës së vlerës së tokës, miratuar me vendim të KM, taksa e ndikimit në infrastrukturë sipas masës në fuqi dhe tarifa e shërbimit, pavarësisht nga kategorizimi i funksionit të objekteve apo sipërfaqja e parcelës ndërtimore. Vlera e parcelës ndërtimore që i shitet poseduesit të Në periudhën shtator 2014- 31 janar 2015, nga qytetarët u deklaruan 155.025 ndërtime pa leje, të ndërtuara që prej vitit 1993 e deri në 2014ën. Rekordin e mban qarku Tiranë, me 35.680 ndërtime të reja pa leje, nga të cilat 10.680 vetëm në Bashkinë Tiranë.
Për pajisjen me tapi të personave që kanë ndërtuar pa leje, me ndryshimet e fundit në ligj do të bashkëpunojnë ALUIZNI dhe ZRPP- ja, pa qenë nevoja të aplikojë vetë përfituesi. ALUIZNI dorëzon në ZRPP: verifikimin e gjendjes juridike të pronës ku janë ngritur ndërtimet informale, përditësimin e regjistrit të pasurive të paluajtshme, kartelave dhe hartave kadastrale, sipas blloqeve kadastrale ku janë ngritur ndërtimet informale, dhe regjistrimin e lejes së legalizimit dhe të pasurisë së legalizuar. Kërkesa për informacion, për verifikimin e gjendjes juridike të pronës ( statusit juridik), dërgohet nga ALUIZNI pranë ZVRPPsë, jo më vonë se 10 ditë nga data e evidentimit faktik në terren ( data e "Procesverbalit të evidentimit në terren") dhe shoqërohet nga harta vektoriale në format shkresor dhe elektronik. Ndërkohë ZVRPP- ja, brenda 15 ditëve nga administrimi i kërkesës, dërgon informacionin mbi gjendjen juridike të pronave në bllokun kadastral, në të cilin përfshihen: të dhënat mbi pronarin e pasurisë, hartën kadastrale, në format shkresor dhe elektronik dhe kartelat. Në VKM është sanksionuar se kur ZVRPP- ja nuk dërgon informacion, ALUIZNI vijon procedurat administrative për legalizimin e ndërtimit, duke kërkuar regjistrimin e tij. Kur zona kadastrale nuk i është nënshtruar regjistrimit fillestar dhe poseduesi i ndërtimit nuk disponon dokumentacion që provon pronësinë mbi truallin, ALUIZNI vijon procedurat e kalimit të së drejtës së pronësisë, si në rastin e ndërtimeve informale të ngritura mbi truall "shtet".