KOMBI SHQIPTAR NE PRAG
të për t’i sjelle ne vetë, është doktrine e antishqiptarizmit. Kultura dhe mendimi i një populli qendron gjithmone ne një lashtësi të shquar për ku përpiqet ta tërheqë e ta ngreje gjithe kombin. Dy shekuj me pare, Gjermania e Gëthes dhe e Shilerit ishte shume larg Gjermanise se prapambetur e fshatarake e, megjithatë, askush nuk e cileson mendimin gjerman si elitist ose ekzaltues. Nisur nga kjo, mund të thuhet pa drojë, se mendimi rilindas shqiptar, ndonese tepër i lartë ne krahasim me gjendjen reale të popullsise shqiptare, ishte plotësisht i përligjur. Nga ana tjetër, duke e pranuar nevojen e plotësimit të ketij mendimi me një vizion kritik e qortues ( korrigjues), duke e pranuar, pra, si të drejtë ne thelb prirjen kritike të Konices, megjithatë ne emer të një të vërtetë sipërane, duhet thene se kritika e tij kundërthenese ishtë me shume çka e tepruar dhe e parakohshme. Vetë ai e deshmon ketë , jo vetëm me atë pejse të vepres se tij qe është e mbrujtur plot dashuri e përgjerim për Shqipërine, por dhe me veprimtarine e tij si ambasador i vendit të vet ne SHBA, detyre qe e kreu shkelqyeshem për një kohe të gjatë. Ambasadori me i kulturuar e me brilant i kohes ne Uashington, ai beri çmos ta paraqistë Shqipërine e qytetërimin shqiptar ne dritën me të mire të tij, duke e mbrojtur nga keqkuptimet e nga përçmimi, një ajmè, ishtë ngritur disa here vetë t’ia shprehtë vendit e popullit qe e kishte lindur. oje drejt shpërnguljes, qoftë nga trojet e tij ne Kosove, qoftë nga trojet e shtetit shqiptar, ne qoftë se ai do të vazhdoje të ngreje doren kundër strukturave shtetërore të tij, të çfaredolloj ngjyre politike të jene ato, ai do të ece drejt gremines.
Kahu i mbare i një kombi nga ai vetë. Ashtu siç nis sezona e tij. Mendimi qe kombi shqiptar do të ketë për vetvetën, ne një menyre ose një tjetër do të rrezatoje e do të kthehet ne një realitet. Imazhin e mire ose të keq për një popull nuk mund ta krijojne për një kohe të gjatë as zyrtaret e tij, po as renegatët e tij; atë s’mund ta krijojne as nacionalistët e ekzaltuar, por as vulgu i eger e i verber. Aq me pak mund ta krijojne atë diplomatët mendjelehtë, gazetaret e pabese, denoncuesit, psikopatët dhe paranojaket e dehur për lavdi.
Njeriu shqiptar, i lodhur nga kalimet e befta prej vetëmbrojtjes drejt vetëpërbaltjes, dhe e kundërta, ka nevoje me tepër se kurre për rifitim e drejtpeshim shpirtëror. Drejtpeshimi nuk rigjendet duke përdorur ketë përndezjen nacionalistë si kundërhelm ndaj vetëpërçimit, a aq me pak duke e përdorur ketë të fundit si balsam kundër kapardisjes. Për të shmangur kalimin nga një dush i nxehtë ne një dush të ftohtë, njëriu shqiptar ka nevoje sot për orientim të saktë. Disa pyetje të thjeshta, por themelore e bazike çohen sot përpara tij: ç’popull jemi ? Domethene, a jemi si të tjeret, a meritojme një fat normal e një jetë shanset me të mëdha për të zenë përfundimisht vendin qe prej kohesh e kane merituar ne familjen e popujve. Madje, kjo lengatë e kjo krusme e tmerrshme është ndoshta shenja me e sigurtë për një të ardhme plot shprese. Ne jetën e shume popujve janë të njohura keto gremina, pas të cilave kane ardhur ngritjet, disa here marramendese.
Le të kthehemi te pyetjet e thjeshta themelore
Fati, ndonese na është berezakon ta mallkojme, na ka caktuar ne shqiptareve të jetojme ne një nga zonat me të bukura të Europes. Europa vetë, nderkaq se bashku me SHBA është tani lagjja me luksoze e botës. Ne e har- jemi midis një kopshti plot me shtëtë pasanike, na pelqen të qahemi qe nuk jemi si ata.
Ne vuajme nga kompleksi i vogëlsisë dhe harrojmë se shtati i popullit shqiptar, pavaresisht nga prerja e trojeve të tij nuk është aspak i vogël ne ketë gadishull, se ai është përafersisht i barabartë me shtatin e grekeve, të serbeve e të bullgareve. Përsëritja gjer ne lodhje e shprehjes “Shqipëria e vockel”, “popull i vogel” s’është veçse shprehje e një deshire për të fshehur përtkurrjen e mëtejshme të këtij populli.
Nderkaq, porsa diku del ne pah ndonjë mendim, ndonjë program ose ndonjë pyetje: përse shqiptaret, ndryshe nga popujt e tjere duhet të jetojne të ndare, aty për aty harrohet përçmimi për vogelsine dhe buis shprehja “Shqipëri e madhe”. Kjo shprehje përsëritet me një fare ka qene një rrjedhimisht truall fillestar i qytetërimit perëndimor europian. Nga himni i madh i krishtërimit “Të Deum”, i shkruar nga një peshkop shqiptar mbi njëmije e peseqind vjet me pare, të mbrojtësi i qytetërimit perëndimor, Gjergj Kastrioti, përsonazhi me sublim e me i njohur ne botë, jo vetëm i shqiptareve, por i krejt popujve të Ballkanit, i cilesuar si “aleat i Krishtit”, e gjer të murgesha shqiptare Nene Tereza, gruaja shqiptare me e famshme e botës se sotme, kalon si një fill i ndritur deshmia e ketij qytetërimi, kaq shume e kaq me kembengulje të mohuara nga dashakeqesit e kombit shqiptar.
Dhe kjo është e kuptueshme: duhej fshire kjo deshmi për t’u hapur rruga shpifjeve e shtremberimeve të përbindshme, për të ardhur gjer te teza e mbrapshtë se shqiptaret, jo vetëm s’kane të bejne me qytetërimin europian, por janë varrmihes të tij.
Gjithmone ne ketë logjike të mbrapshtë shpjegohen sulmet qe iu bene vitet e fundit, prej vetë renegatëve shqiptare tashme pikerisht gjuhes shqipe, figures sublime të Gjergj Katriotit, i cili u quajt “hajdut kuajsh dhe agjent i italianeve”, si dhe krejt traditës kulturore shqiptare të djeshme e të sotme. Paradoksizmi i ketyre sulmeve ishte pranvera e vitit 1997, kur turmat e vulgut shqiptar, të nxitur, veç të tjerash, edhe nga keta intelektuale renegatë, i vune zjarrin e i vune kazmen deshmive të çmuara të qytetërimit shqiptar, arkivave, teatrove antike, muzeut