Shqipëria drejt ringritjes

Poetika shqiptare, qoftë ajo e lashta, popullorja, qoftë ajo e poetëve të mevonshem, ka krijuar dy klishe baze për cilesimin e Sh- hapur: t’i nxitin shqiptaret t’i kthejne dinjitëtin e nderin e humbur, pra ta ribejne “zonjë”, siç ka qene dikur.

Po a ka qene ndonjëhere Shqipëria zonjë ? E bere ndryshe, pyetja do të tingellontë keshtu: Kush ka të drejtë, populli apo poetët ?

Me fjale të tjera ka qene nuse apo zonjë Shqipëria ? Apo, as nuse, as zonjë? Apo, edhe nuse, edhe zonjë ?

Me sa duket, është kjo e fundit qe do të mbetët. Edhe nese nuk ka qene zonjë ne realitet, ajo ka qene e tille ne trurin e poetëve të saj. Pra, ne një realitet po aq të fortë, sa edhe ai qe shpaloset turpërisht përpara nesh.

Poetët shqiptare, ne të vërtetë, duke e quajtur Shqipërinë zonjë, u nisen nga një shestim, nga një projekt i se ardhmes. Ata krijuan imazhin e saj, atë qe duhej të vinte dhe për ta bere sa me të besueshem atë imazh, për t’i dhene shprese bashkekombasve të vet, ngulnin kembe qe kjo nuk është një shajni, një fantazme, por përseritje e një të kaluare.

Me imazhin e “zonjës” ata luftuan një përfitim të tretë të Shqipërisë, një vizion të përbaltur, të pjelle nga vulgu shqiptar: atë të “Shqipërisë se mallkuar”, të “Shqipërisë kuçke”, të Shqipërise se semure. Ishte ky imazh qe u shfaq si një ethe e keqe vitet e fundit, sidomos ne marsin e zi të vitit 1997.

Poetët shqiptare, sidomos rilindasit, e njihnin mire ketë cen të njeriut shqiptar: kalimi nga përndezja e entuziazmi ne ligeshtim shpirtëror. Ndaj ata, me të gjitha ta me e ligjshme për një popull. Asnjë doktrine, asnjë manipulim apo tregti politike, asnjë trysni shtetesh, lobesh apo organizmash nderkombetare nuk mund ta pengoje kombin shqiptar të kryeje atë qe të gjithë kombet e tjere të Europes, plotësisht apo gati plotësisht e kane kryer: bashkimin e tyre.

Me ketë akt populli shqiptar nuk synon asgjë të pazakontë e nuk kerkon asgjë të veçantë: ai kerkon veç normalitetin e vet. Ky normalitet është dhunuar pa mëshirë e ai duhet të qortohet.

Ne familjen europiane kombi shqiptar është i vetmi sot qe është shenjuar për të keq. Ndersa të gjithe ecin ne një menyre normale, ai, i prere mizorisht, është i detyruar të beje rrugen i gjymtuar. Një njëri i vetëm, po të leçitët ( ndahet) keshtu nga të tjeret, egersohet, e jo, madje, një popull i tëre.

Populli shqiptar as ka kryer krime e as ka faje për të lare përpara botës. Ndonese ka dy mije vjet qe ekziston ne ketë botë, ai as ka sulmuar kend, as ka zhdukur kend e as ka pjelle doktrina për zhdukjen e të tjereve.

Shprehje të tilla si “Shqipëri e madhe” janë një tallje e një cinizem i pashembullt ne botën e sotme. Shqipëria e tkurrur ne 28.000 kilometrat e saj, është e kercenuar të fajesohet si e “madhe”, ne qoftë se do të arrije 45 ose 50 mije kilometra, e shtete të tjere, me shtrirje të përbindshme prej miliona kilometrash katrore, shtete qe kane bere krime të frikshme ndaj botës, qe kane pjelle teori me të zeza se murtajat, qe kercenojne njerëzimin me