FUNDI I METANARRATIVAVE

Industria dita ditës e shton ndotjen e ambientit, eko nomia është e pafuqishme përballë barkut të uritur të botës, zhvillimi i hovshëm i industrisë së automjeteve shton fatkeqësitë e komunikacionit, prodhimet nukleare sinjalizojnë për një luftë termonukleare, prandaj epistemologjia pozitiviste e modernizmit që bazohet në idenë se dija dhe shkenca do ta bëjnë botën më të mirë, nuk duket fort bindëse. Dyshimin në këtë epistemologji së pari e shprehën postmodernistët, të cilët e konsideruan atë thjesht një metanarrativë ( metarecit) dhe këmbëngulën në mendimin që edhe ajo, sikurse metanarrativat e tjera, i nënshtrohet keqpërdorimit ( Walker 1996). Kështu, postmodernizmi nuk është një tendencë e modernizmit, por është e kundërta e tij.

Termi metarecit i filozofit francez Jean- François Lyotard, është bërë i njohur gjithandej si metanarrativë dhe ka kuptimin e rrëfimeve të mëdha si: iluminizmi, idealizmi, komunizmi dhe disa metanarrativa të tjera që postmodernizmi i refuzon duke shpallur mosbesimin ndaj tyre: “Në një thjeshtëzim të skajshëm, postmoderna është mosbesim ndaj metanarrativave” ( Lyotard, 1979: 7). Pra, postmodernizmi sjell fundin e metanarrativave. FUNDI I HISTORISË Në vitin 1989, kur ra muri i Berlinit dhe u përmbys komunizmi, filozofi amerikan Francis Fukuyama botoi esenë e famshme “Fundi i histories”, të cilën më vonë e zgjeroi dhe e plotësoi. Kësaj sintagme filozofike që shënjonte mbarimin e historisë, i kishin paraprirë disa metarrëfime religjioze e filozofike. Mirëpo, unanimisht pranohet që pararendës të Fukuyama- s janë Hegel, Marx dhe Kojève, sipas të cilëve “fundi i historisë” nënkuptonte: ardhjen e lirisë për të gjithë, si rezultat i luftërave të Napoleonit, pas të cilit nuk do të ketë më luftëra dhe revolucione ( Hegel); ardhjen e barazisë së klasave e cila shihej si fund i luftës së klasave, që ishte konflikti më i madh në histori ( Marx); ardhjen e shtetit post- revolucionar si shtet ideal ( universal dhe homogjen), i cili do t’i rrafshonte konfliktet klasore dhe nacionale ( Kojève).