Zgjedhjet, OSBE- ODIHR: Të zgjidhet çështja e shitblerjes së votës

Raporti: Vota s'ishte e fshehtë, reforma zgjedhore të jetë gjithëpërfshirëse "Shqetësim lidhja e politikanëve me të inkriminuarit"

Misioni i OSBE- ODI HR- it publikoi dje, raportin e plotë prej 37 faqesh për zgjedhjet parlamentare të 25 qershorit në Shqipëri, duke e shoqëruar atë me rekomandime të qarta se çfarë duhet përmirësuar në zgjedhjet e ardhshme. Një problem që duhet zgjidhur është ai i shitblerjes së votës, pasuar nga depolitizimi i administratës zgjedhore. Mungesa e sekretit të votës së hedhur si pasojë e aftësisë së makinerive politike për të identifikuar votuesit dhe votat pothuajse një për një qe një nga shqetësimet kryesore të shprehura në raportin final të zgjedhjeve të 25 qershorit të grupit të vëzhguesve ndërkombëtarë të misionit të OSBE- ODIHR. Raporti vëren se sekreti i votës, themeli më i rëndësishëm në demokraci, mund të jetë kompromentuar në një masë jo të vogël, pjesërisht për shkak të mjediseve të ngushta të votimit dhe pjesërisht për shkak të vëzhguesve partiakë, të cilët mbanin shënime se kush hyri e kush doli dhe se cilët votues morën një fletë votimi të caktuar. Ky është mekanizmi kryesor i dyshuar në Shqipëri për presion nga ana e partive politike, kryesisht atyre në pushtet, për të identifikuar se për kë parti ka votuar një shqiptar i caktuar. "Fushata u karakterizua nga akuza të shumta të blerjes së votës, shqetësime mbi abuzimet me resurset shtetërore dhe presione për vendin e punës në këmbim të votës. E gjitha kjo uli ndjeshëm besimin e publikut", thuhet në raport. Po ashtu, në raport theksohet se politikanët nuk duhet të pranojnë financime nga të inkriminuarit. "Shumë prej vëzhguesve të OSBEODIHR- it shprehën shqetësim që individë me precedentë kriminalë kanë luajtur rol të rëndësishëm gjatë fushatës, qoftë si kandidatë, qoftë si mbështetës", theksohet ndër të tjera. Autoritetet duhet të ndërmarrin reforma zgjedhore që janë gjithëpërfshirëse për të adresuar rekomandimet e OSBE- ODIHR- it. Dispozitat për ligje të ndryshme lidhur me zgjedhjet duhet të harmonizohen, veçanërisht në lidhje me fushatën, financimin e fushatës dhe mediat. Përpjekje të forta janë të nevojshme për të adresuar çështjen e vazhdueshme të blerjes së votave, nëpërmjet një fushate ndërgjegjësimi dhe ndjekjeve penale, në "Raporti vlerëson pozitivisht marrëveshjen e 18 majit, por për këtë nuk po ju ngacmoj, se jeni në një përpjekje për ta kompleksuar maksimalisht atë që puna më e mirë që ka bërë deri tani ka qenë marrëveshja. Raporti saktëson se, falë ndryshimeve ligjore, pas marrëveshjes u ulën kostot financiare të fushatës, u rrit monitorimi financiar dhe u shtuan sanksionet ndaj shkeljeve elektorale", - deklaroi z. Rama.

LULZIM BASHA

"Raporti nxjerr në pah se votimi i 25 qershorit shënoi shumë parregullsi themelore, që kanë ndikuar direkt rezultatin e zgjedhjeve. Në mënyrë të veçantë, raporti thekson marrjen e masave urgjente për: Ndalimin e dukurisë së përhapur të shitblerjes së votës; ndalimin e financimeve kriminale të zgjedhjeve; ndalimin e presionit ndaj punonjësve publike dhe përdorimin e burimeve publike në zgjedhje", - tha Basha.

PETRIT VASILI

"Kryeministri, i paaftë të gënjejë dhe i paaftë të kuptojë, është i kënaqur me zgjedhjet, por raporti i OSBE- ODIHR- it për zgjedhjet e 25 qershorit 2017 thotë që zgjedhjet ishin copë- copë. Kryeministri duhet të turpërohet për këto, po dihet që ai s'ka turp, kjo është e vetmja cilësi që ka. S'ka turp as të gënjejë edhe përpara parlamentit e të thotë që OSBE- ja ishte e kënaqur me zgjedhjet", - theksoi z. Vasili.

mënyrë që të rritet besimi në procesin zgjedhor. Duhet angazhim konkret nga partitë politike për të luftuar praktikat e blerjes së votës. Përveç kësaj, një refuzim publik nga ana e politikanëve për të pranuar mbështetje financiare nga individë me një të kaluar kriminale do të ndihmonte në ndërtimin e besimit të publikut në integritetin e zgjedhjeve. Qeveria duhet të analizojë efektivitetin e përpjekjeve të mëparshme për të luftuar abuzimin e burimeve shtetërore dhe presionet lidhur me punësimin për votuesit. Qeveria duhet të

konsiderojë krijimin e një organi transparent, të pavarur dhe gjithëpërfshirës, me detyrën dhe kompetencën për të vepruar nëse raste të tilla vihen re në periudhën para dhe pas zgjedhjeve. Një strukturë e tillë mund të përsëritet në nivel rajonal dhe të krijohet në kohën e duhur para zgjedhjeve të ardhshme. Ligji mund të ndryshohet për të lejuar emërimin jopartiak të komisionerëve të zgjedhjeve dhe anëtarëve të grupeve të numërimit. Kodi Zgjedhor duhet të ndryshohet për të ndaluar zëvendësimin e anëtarëve të KZAZ- së duke Të ndërmerret reformë zgjedhore gjithëpërfshirëse. Të harmonizohen ligjet për zgjedhjet, veçanërisht për fushatën, financimin e median. Nevojiten përpjekje të forta për adresimin e problematikës së përsëritjes së blerjes së votës. Qeveria të konsiderojë krijimin e një trupe, e cila do të merret me problemet që do të hasen si para, ashtu edhe pas procesit. Të mos aplikohet heqja automatike e të drejtës së votës të personave mbi 100 vjeç. Garantimi i barazisë në votim. Rregullat të mos ndryshojnë ditën e zgjedhjeve. Të garantohen me ligj të drejta të barabarta për të gjithë vëzhguesit. KQZ- ja të organizojë programe edukimi për komunitetin rom dhe atë egjiptian. Procedurat për ankimin e zgjedhjeve të thjeshtohen dhe afatet të shkurtohen.