Vladimir Vojinoviç
Shkrimtari Vladimir Vojinoviç në Tiranë: Ballkani ka problem të njëjtë tranzicionin
Problemi më i madh dhe i për bashkët, që haset si shqetësim në të gjitha letërsitë e vendeve ballkanike ka lidhje me tranzicionin, mënyrën sesi është përcjellë në vende të ndryshme dhe sesi ato e kanë përjetuar. Shkrimtarët pothuaj hasen me të njëjtat realitete dhe përgjigjen ndaj tyre”, thotë shkrimtari Vojinoviç. Ai i ndau pyetjet për krijimtarinë e tij, emocionet dhe përshtypjet letrare në një mbrëmje artistike në Tiranë, organizuar nga POETEKA, pak ditë më parë. I shoqëruar nga shkrimtari i njohur malazez me origjinë shqiptare Jovan Nikolaidis, ai iu përgjigj shumë pyetjeve për bashkëkohësinë e letërsisë së sotme malazeze, gjuhën e vendit të tij në letërsi dhe debatet e ndryshme në vendin e tij, që lidhen me të, por nga ana tjetër ai bëri të njohur shumë nga problematikat vendase, që zenë vend në krijimtarinë e tij. Deri më sot në shqip, ka ardhur një përmbledhje tregimesh prej tij, titulluar “Tregime nga Montanari”, përkthyer nga Dimitrov Popoviç. “Si ke mbyllur faqen e fundit të vëllimit, jo veç lexuesi ideal, por edhe ai real, e ka lehtësisht të verifikueshëm se personazh kryesor është mbase vetë autori, pra një shkrimtar a intelektual e kjo ka e s’ka gjithaq rëndësi. Në dymbëdh- jetë tregimet që autori na paraqet, përmes nar ratorit, sidomos përmes dialogësh e monologësh, na përcjell mesazhe, hera- herës edhe të mbuluara nga një tis filozofik impresionues.
Realiteti e simbolika që e rrethon këtë prozë, shpesh edhe si brerore pa e kaluar masën, të imponojnë që të mos lexosh shpejt, edhe pse i njëjti apo i përafërti personazh shtegton sa në njërin në tjetrin tregim, pasi individualizimi që u ka bërë na flet për pjekuri artistike të autorit”, ka folur për tregimet e tij Skënder Temali, Kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve
Shkodër- Shqipëri.
Në mbrëmjen e Tiranës që është përcjellë me shumë interes nga përfaqësues të ndryshëm nga auditori letrar është folur përveçse për krijimtarinë dhe shumë pika takimi, që përball letërsia e sotme ballkanike, si edhe letërsia që bën vetë autori. Për autorin është shumë interesant jo vetëm thjesht tranzicioni në të gjitha vendet por edhe problemet e sotme, që kanë natyrë politiko- sociale. Vojinoviç ka qenë shumë interesant edhe sa i përket sqarimit teknik të veprës së vet. Ai është treguar i hapur dhe tejet bashkëpunues për të gjitha pyetjet e bëra, veçse ka dhënë edhe konsideratat e veta. Vladimir Vojinoviç ka lindur në vitin 1978 në Nikshiq. Ai u diplomua në Gjimnazin “Sllobodan Škeroviæ” në Podgoricë. Ai u diplomua në vitin 2003 në Fakultetin Filozofik në Nikshiq, Departamenti i gjuhës dhe letërsisë serbe me temën “Letërsia Sociale dhe Nikolla Lopiçiç”. Nga viti 2004 deri në vitin 2011 ai ka punuar si gazetar në gazetën e përditshme të pavarur “Vijesti”. Ka diplomë master në vitin 2008 në Fakultetin Filozofik në Nikshiq, ku mbrojti tezën e titulluar “Historia midis dy luftërave Milovan Gjilas. Ai ka marrë PhD e tij në vitin 2014 në Fakultetin Filozofik në Nikshiq, me tezën e doktoraturës “Status gojor në historinë e shkruar në Mal të Zi nga viti 1990 deri më 2006”. Në vitin 2014 ai punoi si redaktor kryesor në Institutin për tekstet dhe ndihmën e mësimit në Podgorica. Është autor i tri monografive shkencore. Është autor i disa pjesëve letrare dhe aktualisht mban edhe detyrën e Presidentit të Shoqatës së botuesve të Malit të Zi nga Podgorica dhe drejtor artistik i çmimit “romanit më të mirë të pabotuar të Malit të Zi”.
Në këtë mbrëmje është folur edhe për romanin “Ne budi je”, një vepër që autorin e ka shfaqur shumë të formuar edhe si prozator, në gjininë e vështirë masive të rrëfimit.
“Një histori e cila nis nga një rrëfim që e tregon shumë të përgatitur. Duket pak si histori autobiografike dhe ndërthuret me historinë e një brezi të tërë. Autori jo thjesht na shfaqet serioz por tregohet i saktë në një proces, ku brenda ndërfuten histori të rënda, siç janë ato që lidhen me pasojat e luftës.
Vetë historia e personazhit kryesor ndërthuret me Çako, Van Dam, Goran, Caca, Bolje Junior i Bolje Senior, Nina dhe të mban të ngërthyer deri në
fund. Një histori e një brezi që paslufte vuan traumat psikologjike dhe realitetin e një jete të vështirë.
Mjeshtëria e autorit është se pas asaj që rrjedh në rrëfimin e tij, ke ndjesinë se kap ndjesinë e një krijimi tjetër. Njëra është ajo që lexon autorin me kujdes të cituar dhe tjetra fati i keq dhe i trishtueshëm i një brezi.
Megjithëse personazhet nuk mbahen shumë dhe vetë libri ka një vëllim të vogël, ne përballemi me një galeri të tërë të karaktereve të cilat është e vështirë të harrohet”, është thënë nga njohës të veprës së tij.
Mbrëmja ka ndarë përshtypjet letrare dhe me një sërë autorësh të tjerë shqiptarë, që ishin të pranishëm në këtë event.