Strehimi social, shtatë kategoritë që marrin shtëpi ose qira
Zëvendësministrja e Financave dhe Ekonomisë, Dajna Sorensen: Ja kush përfiton Nisin diskutimet në komisione, përcaktohen kriteret për aplikim
Programet sociale të strehimit përfshijnë: 1. Programin e banesave sociale me qira ( BSQ); 2. Programin për përmirësimin e kushteve të banesave ekzis
tuese, deri në një ndërtim të ri; 3. Programin e banesave me kosto të ulët ( BKU); 4. Programin për zhvillimin e zonës me qëllim strehimi; 6. Programin për krijimin e banesave të përkohshme; 7. Programin e banesave të specializuara.
LLOGARITJA E TË ARDHURAVE
"Të ardhura mesatare", niveli mesatar i konsumit familjar, sipas nivelit më të ulët territorial të disagregimit të të dhënave nga INSTAT- i, dhe që publikohet në mënyrë periodike. Për efekt të llogaritjes së nivelit të të ardhurave mesatare, familjet grupohen, si më poshtë: a) Familje me të ardhura mesatare, që janë familjet me të ardhura mujore midis 100 dhe 120 për qind e të ardhurave mesatare; b) Familje me të ardhura të ulëta, që janë familjet me të ardhura mujore midis 70 dhe 100 për qind e të ardhurave mesatare; c) Familje me të ardhura shumë të ulëta, që janë familjet me të ardhura mujore më të ulëta se 70 për qind e të ardhurave mesatare;
PARIMI I PËRBALLUESHMËRISË SË STREHIMIT
1. Strehimi konsiderohet i përballueshëm nëse familja me të ardhura: a) mesatare nuk shpenzon më shumë se 30 për qind të të ardhurave të saj mujore për sigurimin e një strehimi të përshtatshëm; b) të ulëta nuk shpenzon më shumë se 20 për qind të të ardhurave të saj mujore për sigurimin e një strehimi të përshtatshëm; c) shumë të ulëta nuk shpenzon më shumë se 15 për qind të të ardhurave të saj mujore për sigurimin e një strehimi të përshtatshëm.
KUSHTET PËR FITIMIN E STATUSIT TË PËRFITUESIT NGA PROGRAMET SOCIALE TË STREHIMIT
1. Sipas këtij ligji, merr statusin e përfituesit nga programet sociale çdo individ që ka mbushur moshën 18 vjeç dhe familjet e regjistruara në zyrat e gjendjes civile në njësitë e vetëqeverisjes vendore që plotësojnë kushtet e këtij ligji. Përfituesit nga programet sociale duhet të plotësojnë kushtet e mëposhtme: a) Nuk kanë në pronësi një banesë ose zotërojnë sipërfaqe banimi nën normat e strehimit apo banojnë në banesa jashtë standardeve në fuqi, për të cilat normat e strehimit përcaktohen me vendim të Këshillit të Ministrave; b) Kanë mbetur të pastrehë, si rezultat: i. i fatkeqësive natyrore; ii. i prishjes së objekteve të pakualifikuara si banesë; iii. i zhvendosjeve për shkak të investimeve publike dhe nga objektet e përjashtuara nga procesi i legalizimeve;
iv. nga zbatimi i akteve administrative dhe zbatimi i vendimeve gjyqësore të formës së prerë. c) Familjet që kanë një banesë të vjetër, në rrezik shembjeje, ose një banesë që i nënshtrohet një plani rregullues, për shkak të vjetërsisë së saj. 2. Përfitojnë nga programet e strehimit social të këtij ligji edhe shtetas të huaj, me qëndrim të rregullt në Shqipëri dhe që kanë përfituar nga organet kompetente statusin si "punëtor emigrant" dhe/ ose "azilkërkues". 3. Përfshihen në pikat 1 dhe 2, të këtij neni, vetëm ato individë/ familje që kanë të ardhura të pamjaftueshme ose që nuk kanë fare të ardhura, sipas përcaktimeve në këtë ligj.
KRITERET E PËRZGJEDHJES SË PËRFITUESVE
Njësitë e vetëqeverisjes vendore, në përzgjedhjen e individëve/ familjeve përfituese, bazohen në kriteret e mëposhtme: a) Kushtet e strehimit, në bazë të të cilave përcaktohen me përparësi familjet që: i. nuk disponojnë banesë në pronësi; ii. banojnë në banesa që paraqesin rrezik shembjeje; iii. banojnë në banesa të mbipopulluara, sipas përcaktimeve dhe normave në fuqi; iv. kanë mbetur ose rrezikojnë të mbeten të pastreha, si rezultat i fatkeqësive natyrore; v. familjet ose individët që humbasin banesën e tyre si pasojë e zhvendosjes ose zbatimit të një vendimi gjyqësor. b) Kushtet familjare, në bazë të të cilave përcaktohen me përparësi: i. familjet njëprindërore që kanë në ngarkim fëmijë, ku përfshihen edhe vajzat- nëna; ii. të moshuarit, që kanë mbushur moshën e pensionit dhe që nuk përzgjidhen për t'u strehuar në institucionet publike të përkujdesjes shoqërore; iii. familjet me më shumë se katër fëmijë; iv. bashkëshortët, mosha e përgjithshme e të cilëve arrin
Miratohen shtatë pro gramet e strehimit për shtresat në nevojë. Komisioni për Veprimtarinë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin shqyrtoi dje projektligjin "Për strehimin social". Në mbledhjen e komisionit për të prezantuar projektligjin ishte zëvendësministrja e Financave dhe Ekonomisë, znj. Dajna Sorensen, e cila bëri një prezantim të nismës ligjore. "Synimi i këtij projektligji është garantimi i një strehimi të përshtatshëm dhe një strehim të përballueshëm për t'i mundësuar qytetarëve një jetesë të denjët, të sigurt dhe mbi të gjitha duke u bazuar në ato aspekte dhe në aftësinë e tyre për të paguar, aftësinë qoftë individuale, por qoftë edhe aftësi financiare. Ndryshimet që janë bërë në këtë projektligji, që është, gjithashtu, edhe një nga risitë e tij, për të respektuar kulturën dhe traditat e grupeve dhe komuniteteve të caktuara, të cilët mbështeten nga ky ligj",- u shpreh Sorensen.
PROGRAMET
Programi i banesave sociale me qira është programi me anë të të cilit jepen me qira banesat në pronësi publike, nga fondi publik i banesave sociale, si dhe banesat që janë dhe mbeten në pronësi të subjekteve private, por që vihen në dispozicion të programit të banesave sociale me qira, me pëlqimin e pronarit privat. "Banesat sociale me qira përfshijnë: a) banesat sociale që ndërtohen ose blihen nga tregu i lirë, nga njësitë e vetëqeverisjes vendore apo persona juridikë privatë, me qëllim që të jepen me kontratë qiraje sociale;
b) banesat ekzistuese në treg, në pronësi të personave fizikë ose juridikë, të cilat ofrohen si banesa sociale që jepen me qira, që subvenci- onohen dhe të vlerësuara nga organet e njësisë së vetëqeverisjes vendore ose nga persona juridikë privatë, si banesa që përmbushin të gjitha kushtet teknike dhe normat e strehimit;
c) objektet e dala jashtë funksionit, si rezultat i mbylljes së një veprimtarie, të cilat kanë kaluar në pronësi të njësive të vetëqeverisjes vendore dhe, në përputhje me planin e përgjithshëm vendor, janë miratuar për t'u kaluar në fond banesash sociale me qira, që subvencionohen"- thuhet në projektligj.
APLIKIMI
Rregulla për aplikimin në programet sociale të strehimit janë tri. "Përfshirja në programet sociale të strehimit bëhet nëpërmjet ap- likimit në zyrën përkatëse të njësisë së vetëqeverisjes vendore të vendbanimit/ vendqëndrimit të aplikantit. Individi/ familja pa të ardhura, me të ardhura shumë të ulëta ose të ulëta, që aplikon, paraqet vetëm kërkesën për programin social të strehimit, sipas formatit të miratuar nga njësia e vetëqeverisjes vendore. Njësia e vetëqeverisjes vendore plotëson dosjen me të gjithë dokumentacionin e nevojshëm, i cili sigurohet me shpenzimet e vetë njësisë së vetëqeverisjes vendore, për këta aplikantë. Dokumentacioni për të përfituar strehim sipas çdo programi, afatet dhe procedurat përcaktohen me vendim të Këshillit të Ministrave"- thuhet në projektligj.
KATEGORITË PËRFITUESE
1. Përzgjedhja e subjekteve dhe familjeve përfituese bëhet nëpërmjet një sistemi pikëzimi.
2. Njësitë e vetëqeverisjes vendore hartojnë, miratojnë dhe publikojnë sistemin e pikëzimit.
3. Në përzgjedhjen e subjekteve përfituese, me anë të sistemit të pikëzimit, përfshihen individë/ familje, të cilët përmbushin nivelin e të ardhurave të parashikuara sipas çdo programi.