A mund t'i bëjë ballë Europa revolucionit shkencor në zhvillim?

( Baidu, Alibaba, Tencent, Xiaomi) ndjekin të njëjtën rrugë: Alibaba kohët e fundit ka investuar 15 miliardë dollarë në kërkimin në inteligjencën artificiale ( IA), ndërkohë që buxheti i përgjithshëm ( Instituti Kombëtar i Kërkimit Shkencor në informatikë dhe në automatikë ( INRIA), Francë institucioni prestigjioz i kërkimit shkencor francez, e kalon me vështirësi shumën e 230 milionë eurove të alokuar për inteligjencën artificiale.

Ky çekuilibër midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës nga njëra anë dhe vendeve të tjera, nga ana tjetër, shtron në mënyrë të ligjshme problemin e sovranitetit teknologjik të shteteve.

Me të drejtë Jean- Gabriel Ganascia, profesor në Universitetin e Sorbonës shtron pyetjen. Kush i kontrollon Big Data, teknologjitë e inteligjencës artificiale dhe kibersigurisë? A janë gjigantët teknologjikë e sipër përmendur ndërmarrje të mbështetura fort nga qeveria amerikane, nga njëra anë, dhe mjaft të kontrolluara nga shteti kinez nga ana tjetër?

Midis këtyre dy poleve të zhvillimit, Europa nuk peshon rëndë. Ajo i bën ballë dy fuqive mjaft intervencioniste në ekonomitë e tyre respektive, ndërsa Bashkimi Europian nuk ndalet në mbrojtjen e shkëmbimit të lirë dhe konkurrencës së lirë, respektimi i të cilave pengon zhvillimin teknologjik të kontinentit të vjetër. Krahas kësaj nisiativat e reja që lindin në Europë pa u lodhur blihen përsëri nga firmat amerikane. Rreth tridhjetë ko- mpani europiane janë përpirë nga firma amerikane Mountain View qysh me krijimin e saj në vitin 1998. Akoma më shqetësuese, strategjia e këtyre kompanive është blerë përsëri nga Google, si e vetmja mënyrë për ata realizuar të ardhura financiare: kështu që lindja e një arkitekture ekonomike dhe sipërmarrje kompetitive dhe dinamike në Europë në mënyrë sistematike përballet me fuqinë e zjarrit financiar të gjigantëve të përtej Atlantikut.

Në këto kushte është e vështirë që Bashkimi Europian në afat shkurtër mund të zbatojë një politikë ekonomike aq koherente dhe të integruar si Kina apo në një nivel më të vogël, se Shtetet e Bashkuara në sektorin e teknologjive të reja. Si shtetet europiane mund të bëhen bashkë për të detyruar ndërmarrjet e huaja ashtu siç e bën shteti kinez, të grumbullojnë të dhënat e klientëve të tyre në territorin europian? Aktualisht kjo nuk synohet. Por kjo do të lejonte të evitohen që informacionet personale të qytetarëve të mos transferohen nga Europa, të mos ruhen jashtë, të spiunohen dhe më në fund të përdoren kundër shteteve apo ndërmarrjeve europiane. Siç e thekson Agata Kazhe presidente e kompanisë Compass Label, të dhënat sot janë thelbësore për kibersigurinë dhe në zhvillimin e inteligjencës artificiale ; por të cilat janë tashmë pronësi de fait e firmave të huaja, amerikane apo kineze.

Niveli i ulët i integrimit të politikave europiane pengon paraqitjen e një strategjie efikase dhe ambicioze. Dhe pa frikë duhet ta pranojmë atë. Europa nuk është në gjendje të kapë vonesën e saj. Por siç e thekson atë Jean- Gabriel Ganascia, ky konstatim nuk është medoemos dramatike. Sipas tij, interesi i Europës do të ishte më mirë të braktiste sektorët në të cilët amerikanët dhe kinezët kanë përparuar mjaft për t'u përqendruar më mirë në fusha të reja. Loik Bardon, bashkë themelues i think tank Paris Singularity, me të drejtë kujton se revolucioni i katërt shkencor i ardhshëm do të mobilizojë fusha të tjera, perspektivat e të cilave për ekonominë europiane sot janë të pallogaritshme si: nanoteknologjitë, bioteknologjitë, informatika, teknologjitë e njohurive ( NBIC).

Në këto fusha të kërkimit Europa synon të ketë një avantazh krahasues për t'i bërë ballë dy fuqive të mëdha ekonomike të këtij fillim shekulli të XXI. Për ta bërë këtë ajo duhet në mënyrë masive të investojë në arsimim dhe trajnimin e vazhdueshëm; të fillojë një politikë industriale të guximshme, e aftë që të lindin gjigantë teknologjikë europianë dhe më në fund të nxisë një dëshirë të fortë për teknologjitë e reja në shërbim të shoqërisë.

Në këtë kontekst, nevojitet që të vendosen piketat e një solidariteti europian i drejtuar drejt një objektivi të përbashkët.

Pa këtë solidaritet Europa do të reduktohet në rolin e spektatorit. * Instituti i Marrëdhënieve

Ndërkombëtare Strategjike, Francë Shqipëroi: Sali Metani