LIBRI I RI I SHABAN MURATIT
Enigmat dhe përgjigjet për çështjen e detit
shumë dekada kanë mbetur jashtë rendit të ditës të tratativave dypalëshe. Në libër gjejnë trajtesën e duhur çështja e ligjit të luftës, çështja e varrezave greke dhe mosrealizimi i reciprocitetit për varreza të partizanëve shqiptarë në Çamëri, çështja e mprehtë historike dhe aktuale çame dhe ndërkombëtarizimi i saj, çështja e ujërave të ëmbla dhe sidomos e lumit Vjosa, ku Greqia në mënyrë të njëanshme ka rrëmbyer kuotat ujore shqiptare pa përfillur konventat ndërkombëtare, çështja e reparacioneve të Luftës së Parë dhe të Dytë Botërore që Shqipëria duhet t'i kërkojë Greqisë, çështja e ortodoksizmit politik të diplomacisë greke dhe pretendimet e saj për proteksionin e ortodoksëve shqiptarë, etj.
Veçori e nivelit të lartë profesional diplomatik dhe shkencor të librit është se autori ka parashtruar përgjigjet e të gjitha enigmave të çështjes së detit. Libri "Çështja e paqenë e detit: Një intrigë diplomatike greke apo shqiptare?" ndriçon enigmat e kaluara dhe të sotme, që përmban dosja e nxehtë e asaj, që quhet çështja e detit. Në këtë linjë libri sjell një kontribut të madh teorik dhe praktik për zhvillimin mbi baza të drejta të marrëdhënieve midis dy shteteve, për zgjidhjen e problemeve të hapura dhe në mënyrë të veçantë për çështjen e detit. Nëpërmjet një analize të thellë dhe shteruese shkencore, autori i përmbahet përfundimit se çështja e detit nuk është dhe nuk mund të jetë kurrë çështje e diskutimit të kufijve shtetërorë detarë, të cilat janë përcaktuar njëherë e mirë nga aktet, marrëveshjet dhe traktatet ndërkombëtare. Çështjet e vetme detare, që mund të bëhen objekt i bisedimeve sipas tij janë ato, që kanë të bëjnë me shelfin kontinental dhe me zonën ekonomike ekskluzive, tema që nuk kanë qenë objekt i ligjit ndërkombëtar në kohën e konferencave të Londrës, Firences dhe Parisit në vitet 1913- 1926, që përcaktuan kufijtë përfundimtarë të Shqipërisë me Greqinë dhe me Jugosllavinë.
Libri i ambasadorit Shaban Murati është një udhërrëfyes serioz, diplomatik dhe shkencor në përputhje me interesat shtetërore e kombëtare dhe sjell një ndihmesë të madhe për diplomacinë, politikën, shtetin dhe shkencën shqiptare dhe sidomos për mendimin diplomatik e politik shqiptar. Libri "Çështja e paqenë e detit: Një intrigë diplomatike greke apo shqiptare?" shërben si gur prove për të matur dhe kuptuar realisht çdo cikël tratativash apo marrëveshjesh, që mund të prodhohen midis dy vendeve rreth temës detare. Për shkak të interesit të madh të temës në qarqet diplomatike dhe akademike, shqiptare, rajonale dhe më gjerë, libri është botuar njëkohësisht në gjuhën shqipe dhe angleze.