Gjergj Kastrioti Skënderbeu, zotësia e tij luftarake dhe përfaqësimi i tij artistik
Gjergj Kastrioti Skënderbeu u fliste me pasion ushtarëve për taktikën para çdo ndeshjeje dhe dëshironte që ushtarët të ishin të bindur për këtë gjë.
Skënderbeu e parashtron, rëndësinë e taktikës së tij që në mbledhjen e Lezhës, duke e konsideruar si një nga kushtet themelore që do të sigurojë fitoren kundër turqve.
KARAKTERI POPULLOR I GJERGJ KASTRIOTIT SKËNDERBEUT
Por taktika e Skendërbeut e ka forcën e saj dhe bazën e suksesit sidomos në karakterin e vetëdijshmërisë në gjithë masën e ushtarëve, në faktin se ajo, para se të vihej në praktikë, u bëhej e njohur ushtarëve, shoshitej e pranohej me bindje prej tyre, sepse Skënderbeu nuk vepronte kurrë pa u këshilluar me shokët e ushtarët e tij.
“Unë s’jam nga ata”, u thotë ai ushtarëve, “që të tërheq njerëzit në rreziqe, pa ditur se ç’bëjnë” ai shton se,” Unë kam dashur që, përpara se të vë në zbatim ndonjë mënyrë të re në këtë luftë, të flas më parë me ju dhe të di mirë vullnetin e secilit, kështu që ose unë të vij pas mendjes suaj, ose ju pas simes”. Zotësinë dhe trimërinë e Skënderbeut e njihnin mirë edhe turqit.
HEROI YNË KOMBËTAR DHE PËRFAQËSIMET E TIJ ARTISTIKE
Për Heroin tonë Kombëtar dhe për epikën e tij janë shkruar dhe i janë përkushtuar vepra të shumta narrative e janë thënë me dhjetëra legjenda dhe tradita lokale. Vlerat e figurës së Skënderbeut janë ndërkombëtare. Nga personalitete të huaj, nga historianë të huaj, ai është vlerësuar me epitete të tilla si “Atlet i Krishtit” dhe “Ideatori i Aleancës së Parë Euroatlantike”. Epitete këto që e ngrenë shumë lart figurën e Heroit tonë Kombëtar. Sot në botë emrin e Gjergj Kastriot Skënderbeut e mbajnë sheshe të shumta në kryeqytete dhe qytete të rëndësishme, duke filluar që nga Tirana, Prishtina, Shkupi, Parisi, Roma, Michigani, etj. Buste dhe shtatore të Skënderbeut po ashtu janë vendosur dhe priten ende të vendosen, në shumë vende të tjera. Në pjesën më të madhe të punimeve artistike, Heroi Kombëtar qëndron hipur mbi kalë duke simbolizuar luftëtarin. Kali i Skënderbeut është një tjetër simbol që ka shoqëruar heroin tonë Kombëtar. Sipas Barletit, kali i tij ishte i bardhë dhe i përkiste një race të zgjedhur. Madje gojëdhënat tregojnë se pas vdekjes së Skënderbeut, ai nuk pranoi t’i hipte njeri tjetër dhe pas kësaj ai ngordhi.
Dy janë uniformat që ka përdorur Gjergj Kastrioti Skënder- beu. E para ishte uniforma e luftës, me përkrenare dhe parzmore, ndërsa veshja tjetër që përmend Barleti është ajo popullore me qeleshe dhe xhubletë.
SHESHI DHE KUPTIMI I TIJ
Sheshi, në rrugën imagjinare të kujtesës, është vendosur gjithmonë në qendër të një sistemi kompleks dhe të ndërlikuar shenjash urbane, ku në të përmblidhen në të njëjtën kohë burimi dhe zgjidhja. Qyteti është gjeneruar nga një vakum apo hapësirë e dedikuar dhe e përcaktuar, dhe kompleksiteti i saj shkrihet ose shpaloset në shesh, është pika e mbarimit dhe qendra e rrugës gjarpërore apo la- birintike. Sheshi është një hapësirë e përftuar nga një zgjidhje e vazhdueshmërisë së të punuarit, një qendër force, e një potencialiteti të pashprehur apo të shprehur në një nivel të ndryshëm, shpesh e përcaktuar dhe e karakterizuar nga një pjesëmarrje e një objekti të veçantë arkitektonik të një rëndësie të caktuar ( si kishë, monument, pallat mbretëror, muze, shatërvan etj). Ajo paraqet gjithashtu një shenjë të prekshme të një fuqie e cila nuk mund të mos lërë gjurmë të dukshme. Ashtu si qyteti tokësor nuk është gjë tjetër përveçse pasqyrë e paqartë dhe e pasaktë që i referohet grimcave të dritës dhe të lavdisë së Qytetit Qiellor. Sheshi është një metaforë e zemrës, ose e qendrës së shenjtë nga të cilat rrezatojnë ndikimet shpirtërore, hapësira e përfunduar, parajsa në mesin e të cilës është vendosur Pema, simboli polar kozmik, e cila është rritja, ngjitja, imazhi dinamik i botës, emblema e jetës shpirtërore. Pra sheshi, qendra e krijimit dhe terreni i materializuar, reflektimi tokësor i asaj shpirtëror, është vendi në të cilin kanë bërë marrëveshje të gjitha rrugët e botës, destinacioni i pandërprerë i pelegrinazhit të njerëzve në kërkim të parimit të pandryshueshmërisë, burim i së vërtetës dhe shpëtimit. Brenda rrjetit të rrugëve dhe shtresave që përbëjnë planin territorial, sheshi përfaqëson hapësirën në të cilën shprehet jeta kolektive pra forma urbane në të cilën çdo shoqëri ka përfaqësuar vetveten. Sheshi për këtë arsye mund të përkufizohet si një trashëgimi kulturore e ndërmjetme, ndërmjet monumentit të vetëm dhe vazhdimësisë urbane, duke grumbulluar funksionet dhe qëndrimet publike kontradiktore me jetën private të ndërtesave dhe pallateve të banuara.
Sheshi me karakter zyrtar apo monumental, vendi i pushtetit dhe i paradave, por edhe hapësira ideale, sheshi ka qenë gjithmonë objekt i ndjenjave kontradiktore, sipas kuptimeve të ndryshme që i atribuohen atij. Për këto arsye sheshi është një pikë e rëndësishme reflektimi duke marrë parasysh dhe duke analizuar ndryshimet që ky objekt pëson në kohëra të ndryshme historike duke qenë i lidhur ngushtë me sjelljet dhe ndërveprimet e ndryshme të banorëve, gjatë shekujve.
MONUMENTI I SKËNDERBEUT NË “SHESHIN SKËNDERBEJ”, TIRANË, SHQIPËRI
Kur flasim për fjalën Shesh, menjëherë na vjen në mëndje “Sheshi Skënderbej”, i cili është sheshi qendror i Tiranës, kryeqytetit të Shqipërisë. Ky është sheshi më i madh i Shqipërisë me një sipërfaqe afërsisht 40 000 m ² .
Sheshi e mori këtë emër në nderim të Heroit Kombëtar Shqiptar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu dhe është vendi simbol jo vetëm i kryeqytetit por i të gjithë shqiptarëve, që me sipërfaqen e tij përfaqëson më së miri qendrën gjeografike dhe politike të Shqipërisë. Fokusi i këtij sheshi është përqendruar në statujën madhështore kushtuar Heroit Kombëtar. Monumenti i Skënderbeut mbi kalë në Tiranë u vendos më 1968. Ky monument është vepër e skulptorit Odhise Paskali në bashkëpunim me artistët Andrea Mano dhe Janaq Paço. Ai u vendos në Tiranë me rastin e 500 vjetorit të vdekjes së heroit kombëtar. Ky shesh u konceptua fillimisht në qendrën historike të Tiranës nga Mbreti Zog I në bazë të stilit arkitektonik neo- racionalist, ajo u zgjerua në vitet ndërmjet 1920- 1930 nën diktaturën fashiste të Mbretërisë së Italisë. Më pas, në