ISH- I PËRNDJEKURI RESHAT KRIPA: KUSH PASKA QENË FAJTOR PËR VUAJTJET TONA?
pjekjet për drejtësi tranzitore të Shqipërisë janë mbështetur kryesisht nga faktorë të jashtëm”. Ajo përmendi dështimin e klasës politike dhe këmbënguli se të huajt, “pavarësisht vullnetit dhe mundësisë së tyre, nuk mund ta zëvendësojnë rolin e shoqërisë civile dhe aktorëve të tjerë respektivë në fushën e kujtesës”, për këtë, drejtoresha e IDMC theksoi se duhet bërë më shumë, sidomos në zgjimin e reflektimit rreth së shkuarës dhe ndërgjegjësimit rreth krimeve të komunizmit. Drejtori i KAS, Walter Glos përmendi gjithashtu mungesën e vullnetit politik për t’u përballur me të shkuarën komuniste në Shqipëri. Ambasadorja gjermane Susanne Schütz, teksa përshëndeti aktivitetin, këmbënguli se “vetëm kush e di të shkuarën dhe përballet me të, e ka një të ardhme”. Ish- i përndjekuri Reshat Kripa tregoi një pjesë të historisë së tij të vuajtjeve gjatë sistemit komunist dhe rikujtoi se “në këto 12 vite, pas miratimit të rezolutës që do të dënonte krimet e komunizmit nuk është bërë asgjë”. Ai tha: “Të gjithë thërrasim ‘ jemi të pafajshëm!’, por atëherë kush paska qenë fajtor për vuajtjet tona ( të të përndjekurve), mos vallë ishim vetë ne fajtorë për ato që na ndodhën?!”. Disidenti gjerman Karsten Dümmel teksa prezantoi mekanizmin e përndjekjes së STASI- t, thjeshtëzoi për të pranishmit me një shembull të qartë punën e hapjes së dosjeve të ishRepublikës Demokratike të Gjermanisë. Ai tha se, “kur je i vogël, ke frikë nga errësira e qilarit poshtë dhe i qëndron larg, askush nuk shkon të shohë se çfarë po ndodh, pikërisht këtë pjesë bëjmë ne në Gjermani apo Rumani, shkojmë poshtë në qilar dhe ndriçojmë ato pjesë nga ku vjen kjo frikë në kuptimin e së shkuarës komuniste dhe të përndjekësve të saj”. Për ta bërë edhe më konkret prezantimin e tij, historiani, anëtar i AIDSSH, Marenglen Kasmi, tregoi shkurtimisht historikun e STASI- t dhe i ftoi më tej të pranishmit për të parë ekspozitën “Monitoro, Terrorizo, Persekuto”. Ekspozita përmbante të dhëna mbi aktivitetin e agjencisë sekrete të Gjermanisë Lindore bazuar në pesë tema kryesore: të rinjtë, udhëtimi, kultura, kisha dhe sporti, duke treguar se si STASI monitoronte dhe kontrollonte jetën e përditshme të popullit.