"MARUBI" RIKTHEHET NË ITALI
shqiptarë prej atyre tipikë orientalistë të kohës ishte pikërisht hapësira e dallueshme që e vendoste estetikën teatrale të kompozimit në shërbim të një frymë kombëtare shqiptarizuese aq të domosdoshme për epokën. "Sepse ata ishin artistë të jashtëzakonshëm dhe atdhedashës shembullorë. La Triennale di Milano është një ndër skenat e duhura, që ky ritual tashmë i shekullit të kaluar të jetë një pasaportë autentike shqiptare që flet për bashkëkohësi kulturore", thotë Kumbaro. Mes të përditshmes dhe ritualit, imazhet e ekspozitës "L'archivio Marubi. Il rituale fotografico" ( Arkivi Marubi. Rituali fotografik) e kuruar nga Zef Paci, ruajnë kujtesën e mbi një shekulli jetë. Bëhet fjalë për trashëgiminë fotografike të Muzeut Marubi në Shkodër, i pari muze fotografie i cili në datat 16 nëntor deri më 9 dhjetor 2018, paraqet në Triennale di Milano, ekspozitën e tij të parë në bashkëpunim me La Triennale dhe Museo di Fotografia Contemporanea. Për këtë ekspozitë janë përzgjedhur rreth 170 fotografi prej autorëve më të njohur të kole- ksionit. Imazhet që do të shfaqen janë shkëputur prej vazhdës së formuar nga fotografët, të yjëzuar prej shkrepjeve të tyre e të shkëputura prej vetë vazhdës së jetës. Bashkësia e këtyre gjurmëve dhe fragmenteve të jetës të shkëputura nga fluksi i përditshmërisë ndërton një narracion përmes fotografisë, një rrugëtim përmes vendeve, fytyrave, marrëdhënieve njerëzore që hetojnë ritet e kalimit që në shekuj u fiksuan nga rituali fotografik. Fotografia si ritual na ka lejuar të gjurmojmë komunitetin e historitë e tij të shumta me dëshirat për t'i dhënë publikut shijen e një realiteti shumëformësh e eklektik. Kjo ekspozitë organizohet nga Muzeu Marubi në La Triennale di Milano në kuadër të kalendarit të "Vitit Mbarëkombëtar Gjergj KastriotiSkënderbeu", me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës së Shqipërisë, në bashkëpunim me Museo di Fotografia Contemporanea dhe Ambasadën e Shqipërisë në Itali.