“DURIMI I TIRANËS” Rikthim tek ekspozita që rinxjerr koleksionet
Kalimi nga traumat komuniste, te realiteti dërrmues të përshpejtimit turbo- kapitalist
Galeria Kombëtare e Arteve nis serinë e tureve që zhvil lohen në kuadër të Programit Publik në ekspozitën “Tirana Patience”. Turet në ekspozitë do të drejtohen nga Olsi Lelaj dhe Thomas Logoreci, të ftuar për të folur rreth pikturave të koleksionit si dhe nga artistët Doruntina Kastrati dhe Gentian Shkurti që do të bëjnë një prezantim të punëve të tyre të shfaqura në ekspozitë. Aktiviteti nis në ora 18: 00 me turin e parë të drejtuar nga Olsi Lelaj, vijon me Doruntina Kastratin dhe Gentian Shkurtin, dhe përmbyllet me një tur ( në gjuhën angleze) nga Thomas Logoreci.
Ekspozita “Tirana Patience” ( Durimi i Tiranës) do të çelej më 27 nëntor. Por tërmeti i datës 26 pezulloi çdo aktivitet e takim në Galeri jo vetëm për tu solidarizuar me situatën kritike në vend por edhe për të kontrolluar gjendjen e vetë godinës.
Ekspozita “Tirana Patience”, ndryshe nga të tjerat, sjell si lëvizje të saj origjinale tërheqjen e përkohshme dhe jo shfaqjen e punimeve që kanë qenë të ekspozuara, duke ndryshuar konfigurimin, gjatë gjithë dekadës së fundit. Këto janë pjesë e koleksionit të gjerë që ndodhet në Galerinë Kombëtare të Arteve ( në ekzistencë që nga viti 1954) e artit Realist Socialist të prodhuar në Shqipëri gjatë sundimit të Enver Hoxhës nga viti 1946 deri në vitin 1985, dhe duke vazhduar edhe në fillim të viteve 1990. u mundëson vizitorëve të ekspozitës krijimin e një lidhjeje më të ngushtë me disa vepra që janë trajtuar veçanërisht nga një numër pjesëmarrësish shqiptarë dhe ndërkombëtarë. Ky është hapi i dytë i projektit: artistë, kuratorë dhe studiues, të cilët i prezantojnë vetë punimet e tyre artistike ose shkëmbejnë njohuri dhe perceptime, duke adresuar vepra të veçanta arti brenda koleksionit të përhershëm dhe duke ia paraqitur ato vizitorëve, në mënyrë diskursive dhe performative.
Kontribuesit në “Tirana Patience” shqyrtojnë më nga afër këtë gjendje të “imagjinares së shoqërisë reale” - shoqërive tona, në Europë dhe më gjerë - përmes veprave dhe prezantimeve të tyre. Këto u prodhuan në periudhën pas revolucioneve sociale dhe politike në Evropën Lindore, Qendrore dhe Jugore, që shtruan rrugën e demokracisë, por edhe të modelit të saj shoqërues ekonomik neo- liberal që ri- dimensionoi thellësisht marrëdhëniet shoqërore. Ndërkohë, e kaluara traumatike mbeti pothuajse e paprekur, duke mos pasur mundësinë të shërohej dhe të pasqyrohej sa duhet, në realitetin dërrmues të përshpejtimit turbo- kapitalist dhe traumave të reja që ai shkakton, si tek individi ashtu edhe tek shoqëria.
FOLËSIT
Olsi Lelaj është kërkues shkencor në fushën e antropologjisë së modernitetit pranë Departamentit të Etnologjisë në IAKSA. Nga shtatori 2017 është përgjegjës i Departamentit të Etnologjisë. Hulumtimet e tij, ndër të tjera, përfshijnë çështje që lidhen me: proceset klasëformuese dhe rolin e shtetit në modernitet; dijen etnografike në kontekste diktatoriale; ideologjitë moderne dhe intelektualët; hapësirat urbane postkomuniste.
Ai është autor i monografisë
“Nën shenjën e modernitetit: antropologji e proceseve proletarizuese gjatë socializmit shtetëror në Shqipëri” ( 2015).
Artikujt e tij studimorë janë botuar në revista të ndryshme shkencore kombëtare dhe ndërkombëtare. Po ashtu, ai është bashkëthemelues i seminarit permanent Përthyerje Antropologjike dhe Laboratorit të Antropologjisë Vizuale.
Doruntina Kastrati është diplomuar për Grafik në Universitetin e Prishtinës. Doruntina jeton dhe punon midis Prizrenit dhe Prishtinës. Kastrati i ka prezantuar punimet e saj gjatë edicionit të dymbëdhjetë të Çmimit për Artistët e Rinj Vizual ( 2014) ‘ Bashkë me ty po vdesin edhe lulet’ pranë Galerisë Kombëtare të Kosovës, ku u shpall fituese. Gjatë periudhës janar – mars ( 2015) ka qenë artiste in rezidencë në Nju Jork, konkretisht në Programin e Studimit Ndërkombëtar dhe Programin Kuratorial ( ISCP). Në janar 2016 Doruntina ishte fituesja e edicionit të parë të Fondacionit “Hajde”, drejtuar nga artisti Petrit Halilaj. Në Shkurt 2017 do të hapë ekspozitën e saj të parë “Peizazh i Kuq” kuruar nga Vala Osmani tek Stacioni - Qendra për Artin Bashkëkohor, mbështetur nga Fondacioni “Hajde”. ( 2017) “Rrugë e Gjatë”, Autostrada Bienale, Prizren, Kosovë, ( 2018) “Pa Titull”, Athinë, Elefsina, ( 2019) “Transformim me Lori Lako”, Hapësirë
Dëshmie, Gjenevë, Zvicër.
Gentian Shkurti ka studiuar Pikturë pranë Akademisë së Arteve në Tiranë, Shqipëri. Punimet e tij artistike janë ekspozuar në Qendrën ‘ Georges Pompidou’ ( Paris), Bienalen e 54- et të Venecias ( Pavijoni i Shqipërisë), Muzeun ‘ Fridericianum; ( Kasel), Muzeun e Artit ‘ Chelsea’ ( Nju Jork), Muzeun ‘ Ludwig’ ( Muzeun Kombëtar të Artit Bashkëkohor, Budapest), Festivalin e Filmit në Lokarno, Muzeun e Artit Modern ( Lubjanë), Galerinë Kombëtare të Kosovës, Galerinë Kombëtare të Arteve ( Tiranë), Sammlung Essl ( Klosterneuburg, Vjenë), Galerinë K& S ( Berlin), Bienalen e Tiranës 1, etj. Disa prej punimeve të tij janë pjesë e koleksioneve publike në Muzeun ‘ Ludwig’, Budapest dhe Muzeun ‘ Essl’, Vjenë. Për momentin punimet e tij janë pjesë e një ekspozite të përhershme në Muzeun ‘ Ludwig’ në Budapest.
Filmbërësi Thomas Logoreci ka shkruar skenarin e dokumentarit eseistik me metrazh të gjatë “Here Be Dragons” së bashku me filmbërësin e njohur Mark Cousin. Logoreci ka bashkëshkruar dhe bashkëdrejtuar filmin “Bota” i cili ishte përzgjedhja shqiptare për nominim për çmimin “US Academy Awards” në vitin 2016. Ai është gjithashtu një ndër themeluesit e “Albania Cinema Project”, një nismë me qëllim ruajtjen e trashëgimisë filmike shqiptare në rrezik.