Studimi i Leonora Laçit mbi “Totalitarizmi shqiptar përmes disa shkrimtarëve”

ekzistenca e një personi të tretë vinte në rrezik jetën e dy të tjerëve, dhe asnjëherë nuk e dije se kush ishte ai, duke bërë që të gjithë të jetonin me frikën se një i tretë ishte pranë tyre.

“Në çdo tre veta, njëri është yni, përhapte dyshim e ankth njëra nga thashethemnajat e Ministrisë së Punëve të Brendshme. Kujdes nga i treti, ti s’e di cili është ai dhe kur vjen, kurse ai ju ka dëshmitarë ju të dyve. Po ia the edhe një treti, e di e gjithë bota. Ruaju! Pse fole, ishe i pakënaqur, mjerë ti, do ta pësosh! Nuk të pëlqen buka e socializmit? As poezia e realizmit socialist? Futeni në dhomat e torturës. Je kundër regjimit, nuk e do këtë udhëheqje? Koka të ikën! Dhe çfarë, do të ikësh, do të arratisësh? Po kush të lë, plumbat të presin!”, - shënon Zhiti.

POETI SI MISIONAR

Laçi vëren se një nga tiparet e totalitarizmit është monopoli mbi mjetet e komunikimit që vendosën në duart e partisë e përdoren për propagandë. “Shkenca, arti, letërsia, historia, institucionet arsimore vihen në shërbim të partisë- shtet, çdo devijim quhej sabotim.

Nuk përndiqeshin vetëm njerëz, por edhe libra, sidomos dorëshkrime, copa letrash mbi të gjitha”, thotë ajo. Shkrimtari Visar Zhiti shkruan se “diktatori shkonte në teatër, vizitonte ekspozita dhe studio, takonte shkrimtarë e artistë dhe vazhdimisht theksonte që shkrimtarët dhe artistët janë të Partisë, ajo i rriti dhe i edukoi dhe veprat e tyre i shërbejnë çështjes, kauzës, socializmit etj”. Poezia në diktaturë trajtohej si “detyrë partie” dhe poetët- ushtarë të tij.

Zhiti ka shënuar se poetët e diktaturës gëzonin të gjitha privilegjet që të jepte diktatura dhe e ka fjalën për një lloj mirëqenieje në krahasim më të tjerët, hierarkinë e famës, por edhe frikën se mos i humbisje të gjitha një ditë. “Kontrolli dhe përndjekja vazhdonin pa ndërprerje dhe të më të rinjtë, që të parandalohej, se jo kushdo mund të bëhej shkrimtar, poet, piktor, aktor, muzikant”, thotë ai.

ROLI I INTELEKTUALIT JOKOMUNIST

E një rëndësie të veçantë për t’u studiuar si element është dhe fati i intelektualit antikomunist. Studimi i Laçit, që i referohet edhe një

Vazhdimisht theksonte që shkrimtarët dhe artistët janë të Partisë, ajo i rriti dhe i edukoi dhe

veprat e tyre i shërbejnë çështjes, kauzës, socializmit

etj”. Poezia në diktaturë trajtohej si “detyrë partie” dhe poetët- ushtarë

të tij